De oneven afleveringen van de Toy Story franchise waren behoorlijk spectaculair maar nummer 2 bleek een afknapper. Daarom vreesden we het ergste voor Toy Story 4 maar Pixar overtrof zich. De studio stofte de vertrouwde ‘speelgoed kameraad in gevaar’ formule af en toverde een leuke en creatieve sequel op het scherm. Een karaktergedreven en autoreflexief avontuur.
“Someday we’ll fall down and weep. And we’ll understand it all, all things”. Terrence Malicks personages streven naar iets wat de cineast niet wil geven: een verklaring voor het mysterie van het leven. Gouden Palm The Tree of Life is een krachtige symfonie over herinneringen, gevoelens en onze plaats in de wereld vanuit het perspectief van een kind dat in de jaren vijftig opgroeit met een verbitterde vader en een engelachtige moeder. De vijfde film van Malick gaat van het kleine naar het grote, van het persoonlijke naar het kosmische. Van de jeugdherinneringen van een man die worstelt met zijn opvoeding en geloof via bespiegelingen over de beproevingen van de mensheid naar een geschiedenis van het heelal. Dit intens visueel meesterwerk is even gedurfd (qua ambities) en radicaal (qua filmtaal) als Kubricks 2001: A Space Odyssey maar veel persoonlijker en emotioneler.
In het gekke Cannes 2011 circus bleek waanzin geen tot isolement dwingende ziekte maar een toegangspoort tot een andere realiteit. Midnight in Paris (Woody Allen), Walk away Renée (Jonathan Caouette) en Take Shelter (Jeff Nichols, met Jessica Chastain) voeren een parallelle werkelijkheid op die even gestoord als fantasierijk lijkt. Heel gepast ging de Gouden Palm naar een geflipte film, het “mad and magnificent” (dixit The Guardian) The Tree of Life. Visionaire cinema op grote schaal van een cineast die zichzelf onzichtbaar maakt en daardoor uitgroeide tot de mythe Terrence Malick.
“Terrence Malick wil chaos creëren om momenten van waarheid te vinden”. “Er bestaat bij hem een vitale band tussen het beeld en de vertelling”. “Malick schept een eigen wereld en wekt daarbij gevoelens op”. Deze uitspraken van respectievelijk Brad Pitt, Christopher Nolan en David Fincher geven aan hoe bijzonder de regisseur van Badlands, Days of Heaven en The Thin Red Line is en hoe groot het respect van zijn collega’s blijft.
Al te vaak is in films een sterfgeval een faits divers, de dood een betekenisloos hobbeltje in de plotlijn. Niet zo in Catherine Corsini’s Trois Mondes. Een overlijden is er belangrijk. De dood van een man wordt niet snel vergeten in de daaropvolgende scènes. Want de ethische keuzes waarrond alles draait zijn er mee verbonden.
Het stoïcijnse heroïsme van een U.S. Marshall in vakman Henry Hathaways 1969 versie leverde John Wayne een Oscar op. Of de meer complexe en grimmige Rooster Cogburn die Jeff Bridges neerzet in de True Grit van 2010 ook bekroond wordt valt af te wachten. Joel en Ethan Coen verrassen wèl met een sprookjesachtige klassieke western. Een stijlvolle genrefilm die aangeeft dat ’the West’ na de burgeroorlog geen land voor kleine meisjes was. Ook al bleef er ruimte voor grote gebaren.
Jason Reitman balanceerde in Thank you for smoking en Up in the air ietwat gekunsteld tussen ernst en humor maar in de films die hij draait naar een scenario van Diablo Cody krijgt zijn mix van lichtvoetigheid en zwaarmoedigheid iets authentiek. Dat was zo in Juno en Young Adult, en dat is opnieuw het geval in het moederschapsdrama Tully.
Met zijn derde langspeler tracht Steve McQueen de gruwelen van de slavernij fysiek voelbaar te maken. De Britse regisseur van Hunger en Shame vertelt met 12 Years a Slave het waargebeurde verhaal van een vrij man die na ontvoering twaalf jaar (over)leeft als slaaf en zo ondervindt hoe dehumanisering, uitbuiting en racisme werken. Een oerkrachtfilm met Oscar-potentieel maar helaas nièt het ultieme slavendrama.
The Dirty Dozen doet bij filmliefhebbers nog een belletje rinkelen maar Robert Aldrich (1918-1983) is in de vergetelheid gesukkeld. Jammer, want deze Amerikaanse actieregisseur tekende voor zes meesterwerken: de apocalyptische film noir Kiss Me Deadly, Hollywooddrama The Big Knife, melo-thriller Whatever Happened to Baby Jane?, overlevingsavontuur Flight of the Phoenix, oorlogsdrama Too Late the Hero en de paranoïde politieke thriller Twilight’s Last Gleaming.
Net toen 3D hipleek dankzij Steven Spielberg, Wim Wenders en Martin Scorsese wou een ander prestigieus cineast tegengas geven. Voor Francis Ford Coppola is het formaat immers een gimmick die enkel bij spaarzaam gebruik iets toevoegt. Dat wou hij illustreren door 3D één keer te laten inbreken in zijn digitale experimentele horrorthriller Twixt.