In 1943 verraste Alfred Hitchcock het publiek met een donkere en pessimistische film: Shadow of a Doubt. Het zou één van zijn favoriete films blijven. Omwille van de samenwerking met de schrijver Thornton Wilder, die o.m. zorgde voor de vele kleurrijke en zorgvuldig getypeerde nevenpersonages. Maar ook omwille van het donkere wereldbeeld dat hij compromisloos mocht tekenen. Waardoor Shadow of a Doubt Hitchcocks eigen ‘film noir’ werd.
In de gouden jaren 40-50 van Hollywood speelden talloze Amerikaanse films zich letterlijk en figuurlijk voor een groot deel in de schaduw af. Franse critici vatten ze onder de verzamelnaam ‘Film Noir’ en stipten aan hoe ze de subjectieve realiteit van het individu en de donkere kant van zijn karakter weergaven. Noir toonde de fysieke, emotionele en mentale impact van een smerig, schuldbeladen universum dat de onzekerheid en paranoia van de Amerikaanse samenleving weerspiegelde. Een terugblik op het ontstaan, de evolutie en de mijlpalen van het meest filmische van alle genres.
“Mijn grote droom is steeds geweest in een spookhuis te filmen met direct geluid” zei Jacques Tourneur, de regisseur van de film noirs Out of the Past en Nightfall. Zijn droom werd tijdens de hoogdagen van Hollywood gedeeld door heel wat cineasten. Niet al hun film noirs waren even bekend. Sommigen belandden zelfs in de vergetelheid en dreigden ‘verloren films’ te worden tot een organisatie als de Amerikaanse Film Noir Foundation ze ontdekten en restaureerden. Dat gebeurde met Too Late for Tears en Woman on the Run. Zelden geziene films die kleine parels blijken en bewijzen dat dit genre een unieke kracht had.
okt 25, 2019 // by Ivo De Kock // Algemeen, film, film noir, genre, regisseur // Reacties uitgeschakeld voor Otto Premingers Angel Face: Een donkere, lyrische nachtmerrie
Angel Face
Met het donkere melodrama Angel Face uit 1952 sloot Otto Preminger een briljante 8 jaar durende film noir cyclus af die begon met zijn meesterwerk Laura. De laatste film die de regisseur maakte voor hij onafhankelijk producent werd, is zowat zijn meest enigmatische lyrische nachtmerrie.
“Je ziet de wereld beter door het oog van de camera,” zei Louis Malle, “wanneer ons geheugen gefilterd wordt door onze verbeelding maken we films met echte diepgang.” Films zoals Ascenseur pour l’échavaud.
Debuterend scenarist-regisseur Rian Johnson verrast aangenaam met Brick, een als adolescentenfilm gecamoufleerd misdaaddrama beïnvloed door zowel Dashiell Hammett als Twin Peaks en Elephant.
In 1960 kwamen er verschillende Franse misdaadfilms uit: de Nouvelle Vague films A bout de souffle (Jean-Luc Godard) en Tirez sur le pianiste (François Truffaut) én het José Giovanni tweeluik Le Trou (Jacques Becker) en Classe tous risques (Claude Sautet). De eerste twee beroerden critici en publiek en ook Beckers ontsnappingsdrama maakte indruk maar Sautets debuutfilm verdween geruisloos uit de zalen. Om pas jaren later herontdekt te worden. Een gerestaureerde versie maakt duidelijk dat deze parel thuishoort in het pantheon van de Franse (gangster)film.
Scenarist, regisseur, muzikant en schrijver S. Craig Zahler groeide met drie gewelddadige genrefilms uit tot een markante figuur van de Amerikaanse onafhankelijke cinema. Zowel Bone Tomahawk als Brawl in Cell Block 99 en Dragged Across Concrete zijn gewild controversieel. Aardig gevonden worden is eerder een schrikbeeld dan een streefdoel voor Zahler.
Het verhaal wil dat wanneer Ryan Gosling na een moeizame eerste ontmoeting Nicolas Winding Refn naar zijn hotel rijdt, REO Speedwagons door de boxen galmende ‘I Can’t Fight This Feeling Any More’ de Deense cineast aanzet om mee te brullen en uit te roepen “Ik heb het, ik weet wat Drive is! Het gaat over een man die ’s nachts rondtoert terwijl hij naar muziek luistert”. Resultaat is een fraaie neo noir die auteur- én genre cinema versmelt.
“De filmwereld is op een punt gekomen dat hij teleurstelt,” aldus Alejandro Jodorowsky, “het is een industriële generatie. Met die brij, die kanker, de Amerikaanse films, die de ganse planeet hebben besmet. En dat heeft te maken met de politiek, met economische machten, tal van spirituele uitwerpselen. Wanneer men alle hoop heeft opgegeven, en wanneer je ziet dat alle films hetzelfde zijn. Met die achterlijke Spielberg. Als je in die wereld één kunstenaar vindt die kan overleven en die ondanks het feit dat hij zijn brood moet verdienen, puur blijft, dan is dat een moment van ontzettende vreugde. Een jongen zoals Nicolas Winding Refn heeft me gered van de cinematografische depressie”. Zoveel is duidelijk; met zijn übercool, ultragewelddadig en hypergestileerd misdaaddrama op vier wielen Drive maakte Winding Refn indruk tot ver buiten Cannes .
