Verkapte memoires. Zo omschrijft journalist en filmmaker Marc Didden zijn boek ‘Over cinema’. Een terugblik op een leven, op films maken, op passioneel naar cinema kijken en praten met (andere) filmmakers. Filmische hartstochten, maar die titel was al benomen. Mijmeringen over hoe werken ook niet werken kan zijn en waarom dromen belangrijker blijven dan ambitie. Met zwier geschreven en gedrenkt in humor.

In een eivolle bioskoopzaal en na een straffe, ruim anderhalf uur durende, Film Fest Gent Director’s Talk overhandigde regisseur Lukas Dhont woensdagsavond 12 oktober de Joseph Plateau Honorary Award aan Céline Sciamma. “Voor de cinema die je maakt. Jouw films tonen ons een heel inspirerende, andere manier van kijken. Je toont ons de weg en dat is mooi.”

Na twee door de pandemie getekende edities schakelt Film Fest Gent opnieuw naar ‘normaal’. Dat betekent, van 11 tot 22 oktober, zorgeloos films kiezen uit een ruim en divers aanbod én genieten van ontmoetingen met filmmakers en -fans. Alhoewel, ‘zorgeloos’, de toestand van de wereld en het klimaat werd er niet beter op. Dat blijft zich weerspiegelen in de festivalprogrammatie. Met een accent op urgente cinema, aandacht voor actuele thema’s en nu ook een pakket films onder de noemer ‘Veerkracht’. Maar de festival barometer wijst tegelijk richting kijkplezier. Dankzij filmtovenaars met licht en beweging.

De ‘Expo Ledoux’, een overzichtstentoonstelling n.a.v. de honderdste geboortedag van de pionier en architect van het Belgisch filmarchief georganiseerd door de Brusselse CINEMATEK, sluit het via de vertoning van Jacques Ledouxs favoriete ‘flamboyante’ films al gepast geïllustreerde eerbetoon af met de publicatie van de bundeling getuigenissen. ‘Jacques Ledoux’ wordt aangevuld met het avondprogramma waarmee programmator Xavier Garcia Bardón dit weekend in beeld en woord de kracht en actualiteit van een unieke en nog altijd actuele filmpassie belicht. De geest van de legendarische conservator, die volgens Martin Scorsese een van de indrukwekkendste filmcollecties op aarde uitbouwde, blijft ook na die honderdste verjaardag verder leven.

“Ik ga vooral voor de zwijgzame – of tot zwijgen gebrachte – subjecten van de geschiedenis” zegt de Belgische filmmaker Loredana Bianconi. De maker van ‘Do You Remember Revolution’ en ‘Devenir’, twee documentaires die Avila online aanbiedt, is in Vlaanderen minder bekend. Ook al zijn haar soms poëtische en altijd politieke films ongemeen sterk én urgent. Door vrouwen in een staat van innerlijke opstand of openlijk verzet te portretteren graaft Bianconi zowel in het individuele als de collectieve geschiedenis en snijdt ze thema’s aan als identiteit, arbeid, immigratie, strijd en terreur.

Dat in jaaroverzichten en bij bestseller lijsten zelden of nooit filmboeken opduiken mag niet verbazen. Er worden in Vlaanderen en Nederland immers amper boeken over film uitgegeven. Ook al promoten boekhandels netjes ‘verfilmde boeken’ en blijkt meta cinema in tijden van ‘The Matrix Resurrections’ en ‘Spider-Man: No Way Home’ wèl populair. Maar Nederlandstalige boeken over film, cinema of beeldcultuur? Die zijn al jaren een zeldzaamheid. Daarom was het opmerkelijk dat er in 2021 verschillende filmboeken verschenen. Een wonderjaar? En opent het perspectieven? Of is het gewoon toeval?

Tijdens een kwalitatief hoogstaand Film Fest Gent 2021 werden niet enkel twee nieuwe filmtijdschriften (‘Fantômas’ en ‘Humbug’) maar ook twee nieuwe boeken over film voorgesteld. De ode aan sterke vrouwen van de Amerikaanse stille cinema ‘Mooi zijn en zwijgen’ van Anke Brouwers en ‘Gent Filmstad: Cinema’s en filmaffiches, 1938-1961’, een fraai naslagwerk over een brok Belgische bioskoopcultuur gekoppeld aan een fraaie expo filmaffiches in De Krook. Twee onderbelichte stukken filmgeschiedenis in de volgspot.

“Momenten beleven waar we samen emoties beleven, waar we samen lachen, wenen, ontroerd worden, is belangrijker dan ooit.” Met die quote uit een van de vertoonde films, ‘Why We Fight?’, onderstreept programmadirecteur Wim De Witte zowel het belang als de inzet van Film Fest Gent. Een filmfestival dat van 12 tot 23 oktober terug naar ‘normale’ pre-Corona tijden wil zonder begrippen als solidariteit en kritisch bewustzijn los te laten. Een filosofie die perfect te combineren blijkt met plezier en kwaliteit want het filmprogramma oogt als een van de sterkste van de laatste jaren.

De Antwerpse dichter, plastisch kunstenaar en filmmaker Patrick Conrad bouwde als auteur van brutale roman noirs een stevige reputatie op. Zijn nieuwste, ‘De verdwijningen’, voert ons terug naar de metropool tijdens de vroege jaren zeventig en herinnert niet enkel aan eerdere thrillers maar ook aan ‘Slachtvee’ en ‘Mascara’, de eigenzinnige films waarmee Conrad in de jaren tachtig de Vlaamse filmwereld dooreenschudde. ‘De verdwijningen’ fileert de ondergang van een machtige familie in een erg Antwerps verhaal dat bol staat van bedrog, geweld en dood.

In Nederland was de pas overleden 77-jarige Robbe De Hert haast enkel bekend omdat hij werkte met Willeke van Ammelrooy en Sylvia Kristel voor zijn Elsschot-adaptatie Lijmen/Het been én het feit dat zijn interviews smeekten om ondertiteling. Dat is best jammer. Want met de Antwerpse filmmaker van Britse afkomst verdwijnt niet enkel de peetvader van de Vlaamse film maar ook iemand die op een rebelse geest koppelde aan passie voor film. Een geëngageerde filmgek die tekende voor tegendraadse cinema zonder zichzelf op de borst te kloppen. “We hielden ons bezig met film, niet met de revolutie.”