“De prijs voor uw glorie is hun lijden” krijgt een katholieke missionaris te horen in Silence, “jullie houden vast aan illusies en noemen het geloof”. Na zijn hyperkinetische The Wolf of Wall Street, een helletocht door een wereld zonder God of gebod, keert Martin Scorsese in het uitgepuurde en contemplatieve Silence terug naar het thema dat loopt als een rode draad door zijn werk: geloof en de daarmee verbonden existentiële crisis. De adaptatie van Shusako Endo’s roman is minder omstreden dan dat andere passieproject The Last Temptation of Christ maar zo mogelijk nog persoonlijker. De priester, de estheet en de gangster in Scorsese leveren een even intens als metafysisch gevecht.
“Film is een ziekte,” zegt Martin Scorsese, “wanneer het virus je bloedstroom besmet, wordt het je belangrijkste hormoon. Zoals bij heroïne is het enige tegengif voor film… meer film”. Met Scorsese eerde het Filmfestival van Gent in 2013 de belangrijkste Amerikaanse filmmaker van de jongste 40 jaar. Een cineast die het plezier van filmmaken en -kijken weet over te brengen. Maar vooral ook de man die sinds de seventies met Taxi Driver, Raging Bull, Goodfellas, Gangs of New York en Hugo elk decennium trouw een meesterwerk aflevert.
Wie ‘the Spruce Goose‘ al met eigen ogen zag, vroeger in Long Beach of onlangs in Washington, weet hoe dicht waanzin en genialiteit bij elkaar kunnen liggen. Het grootste houten watervliegtuig dat ooit werd gebouwd is een van de gekke dromen die de excentrieke industriële miljardair en Hollywoodmogul Howard Hughes najaagt in The Aviator. Martin Scorsese brengt in oude Hollywoodstijl de glorieperiode van de luchtvaartpionier en filmoutlaw opnieuw tot leven.
“Filmkunst wordt systematisch gedevalueerd, opzij geschoven en herleid tot zijn kleinste gemene deler, ‘content’,” schreef filmmaker Martin Scorsese recent. Het punt van de regisseur van ‘Taxi Driver’ en ‘Raging Bull’ is dat in de huidige filmbusiness de klemtoon nog enkel ligt op het ‘business’ aspect terwijl ‘film’ en de mogelijkheden van cinema buiten beeld zijn beland. Zelf weet hij al een halve eeuw lang ‘commercieel’ en ‘creatief’ te verzoenen. Schoolvoorbeeld is zijn tweede film, de nu op Blu-ray te herontdekken B-film ‘Boxcar Bertha’.
Na de superproducties Gangs of New York en The Aviator was Martin Scorsese toe aan ‘kleine’ films: Dylan-doc No Direction Home en The Departed. Dankzij een sterrencast werd deze laatste toch een ‘grote’ film. Maar ook Scorsese’s zelfverklaard afscheid van Hollywood. Hij zweert alleen nog kleinschalige films te gaan maken. Zoals Silence, het verhaal van Jezuïeten die in de 17de eeuw Japanners trachten te bekeren. Lees meer »
New York stond centraal in Martin Scorsese’s doorbraakfilm uit 1973: Mean Streets, een energiek «coming of age»-verhaal waarin de gewelddadige straten van «Little Italy» jongeren naar de misdaadleiden. Scorsese’s personages groeiden op tot psychotische Vietnamveteranen (Taxi Driver), getormenteerde boksers (Raging Buil), gestoorde gangsters (GoodFellas, Casino) en gestresseerde ambulanciers (Bringing Out the Dead). Gangs of New York sluit de cirkel: in de 19de eeuwse New Yorkse straten kondigt de wraak van een jonge migrant de Amerikaanse gangsters aan.
New York stond centraal in Martin Scorsese’s doorbraakfilm uit 1973: Mean Streets, een energiek «coming of age»-verhaal waarin de gewelddadige straten van «Little Italy» jongeren naar de misdaad leiden. Scorsese’s personages groeiden op tot psychotische Vietnamveteranen (Taxi Driver), getormenteerde boksers (Raging Bull), gestoorde gangsters (GoodFellas, Casino) en gestresseerde ambulanciers (Bringing Out the Dead). Gangs of New York sluit de cirkel: in de 19de eeuwse New Yorkse straten kondigt de wraak van een jonge migrant de Amerikaanse gangsters aan. Martin Scorsese is toonaangevend in Hollywood. Toch heeft hij het altijd zonder commercieel succes (op Cape Fear na) en de Oscar voor beste regisseur moeten stellen.
£Met nadrukkelijke geluiden en een zwart scherm begint en sluit Gangs of New York af. Het schrapende geluid voor de beginbeelden suggereert meteen een dreigende spanning, de stadsgeluiden (auto’s, metro) die volgen op de eindgeneriek en U2’s «The hands that built America» verplaatsen ons van een imaginaire onderwereld naar de prozaïsche realiteit. 2 uur en 38 minuten lang prikkelt Martin Scorsese onze zintuigen met geluiden en beelden die verrassen en verwonderen. Met enige vertraging krijgen uitspraken, acties, objecten, locaties en mensen hun betekenis en plaats in deze georganiseerde chaos.
“Vroeger dachtik”; met die woorden en de close-up van een oude Robert De Niro in een rolstoel begint The Irishman. Na een onheilspellende, tragische noodlottigheid uitademende, travelling door de gangen van een bejaardenhuis op het ritme van de ballade ‘In the Still of the Night’.
“I’m gonna work 50 times harder, and I’m gonna be 50 times more famous than you,” zegt Rupert Pupkin tegen Jerry Langford in Martin Scorsese’s miskende zwarte komedie The King of Comedy. “Then you’re gonna have idiots like you plaguing your life!” is diens repliek. Pupkins drang naar vijf minuten roem is zo groot dat hij behoorlijk ‘gek’ gedrag vertoont. Maar “Better to be king for a night than schmuck for a lifetime” is zijn motto.
