Martin Scorsese’s The King of Comedy: Miskende en geflopte zwarte komedie

THE KING OF COMEDY

“I’m gonna work 50 times harder, and I’m gonna be 50 times more famous than you,” zegt Rupert Pupkin tegen Jerry Langford in Martin Scorsese’s miskende zwarte komedie The King of Comedy. “Then you’re gonna have idiots like you plaguing your life!” is diens repliek. Pupkins drang naar vijf minuten roem is zo groot dat hij behoorlijk ‘gek’ gedrag vertoont. Maar “Better to be king for a night than schmuck for a lifetime” is zijn motto.

«Men verwachtte van de combinatie De Niro-Scorsese een nieuwe Taxi Driver of Raging Bull», verzucht cineast Martin Scorsese in de «making of» die terugkijkt op zijn geflopte The King of Comedy. Deze film uit 1982 over een geobsedeerde conferencier die zijn televisie idool gijzelt om zelf in de schijnwerpers te (kunnen) staan, verschilde als zwarte komedie te zeer van het expressionistische noir-realisme dat Scorsese’s klassiekers typeerde.

THE KING OF COMEDY

Hoofdpersonage Rupert Pupkin deelt nochtans de paranoia en eenzaamheid van Travis Bickle en bouwt voort op de creatieve frustratie waarmee Jake La Motta eindigde. Voor Scorsese gaat de film over «eigenwaarde, honger naar bekendheid» en «de dunne lijn tussen liefde, haat en geweld». Hoofdactrice Sandra Bernhard ziet de film als «einde van een tijdperk, de laatste film over cultuur».

Het commercieel debacle was voor Scorsese een signaal dat «de filmindustrie was veranderd en dat de tijd van de persoonlijke film voorbij was». Zijn carrière kende dan ook pas in 1990 met GoodFellas een heropflakkering. «Je zou vandaag zo’n film niet meer kunnen maken», stelt Bernhard, « The King of Comedy schetste een helder toekomstbeeld wat betreft media, televisie en idool. Het voorzag een monster vol eigenbelang. Wat nu door onze cultuur waart, is veel platter en minder door passie gedreven».

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Film en Televisie, n° 540, maart 2004)

THE KING OF COMEDY