Met de camera in de hand legde de Chileense documentairemaker Patricio Guzmán zowel de sociale omwenteling van verkozen president Salvador Allende als de 11 september 1973 staatsgreep van militaire dictator Augusto Pinochet vast. De Chileense tragedie zou de rode draad door zijn oeuvre blijven. Met woede, pijn, verdriet en nostalgie als ondertoon. In ‘Mi País Imaginario’ komen voor het eerst opnieuw hoop en rebelse dromen in beeld.

Verkapte memoires. Zo omschrijft journalist en filmmaker Marc Didden zijn boek ‘Over cinema’. Een terugblik op een leven, op films maken, op passioneel naar cinema kijken en praten met (andere) filmmakers. Filmische hartstochten, maar die titel was al benomen. Mijmeringen over hoe werken ook niet werken kan zijn en waarom dromen belangrijker blijven dan ambitie. Met zwier geschreven en gedrenkt in humor.

“Niemand weet eigenlijk iets van jou” zei een vriend ooit tegen filmicoon Michael Cimino. Biograaf Charles Elton tracht feiten van fictie te scheiden om het mysterie te doorgronden maar stuit op een caleidoscoop van persona’s.

Bij leven werd grootmeester Akira Kurosawa in eigen land nooit de populairste filmregisseur. Internationaal was (en blijft) hij echter de bekendste Japanse cineast. Een ‘sensei’ in de ogen van filmmakers en -liefhebbers en iemand die Japanse cinema in het Westen op de kaart zette. Van 16 september tot 19 november vertoont CINEMATEK uitzonderlijk zijn volledige oeuvre, aangevuld met door Kurosawa geïnspireerde films en remakes.

Als jonge snaak vroeg Peter Bogdanovich aan John Ford wanneer hij voor het eerst besefte met iets belangrijks bezig te zijn. “Nooit” was het antwoord. “De leugenaar!” zei Bogdanovich toen hij zelf geïnterviewd werd, “Ikzelf heb altijd geweten dat het belangrijk was. Alleen niet hoe belangrijk.” De Amerikaanse cineast en cinefiel nam zichzelf én film ernstig. Ijdelheid en arrogantie? Zeker. Maar na zijn overlijden groeit het besef dat Bogdanovich ook de belichaming was van een tijdperk waar cinema er nog ècht toe deed.

Honderd jaar Pier Paolo Pasolini viert de Brusselse Cinematek met een filmretrospectief én een tentoonstelling. De Franse kunstenaar Chantal Vey volgde in omgekeerde richting de route die de schrijver-cineast eind jaren vijftig in zijn Fiatje aflegde langs de Italiaanse kust. Met haar expo Contro-corrente zet ze ons op weg. “Net als Pasolini hou ik van doorgangsplaatsen en Brussel is het kruispunt van Europa.”

Met een volledige filmretrospectieve én de expo ‘Contra-corrente’ van de Franse kunstenaar Chantal Vey viert CINEMATEK van 4 maart tot 18 april de Pier Paolo Pasolini Centennial. Op 5 maart lag de geboorte van de even controversiële als invloedrijke Italiaanse schandaalschopper 100 jaar achter ons en dat is de perfecte aanleiding om zijn poëzie, passie en politieke kunst te herdenken. Om Pasolini’s leven en levendige kunst te vieren.

De Oekraïense cineast Sergei Loznitsa schreef geschiedenis met de documentaire ‘Maidan’ en fileerde het Russische regime via historische documentaires (‘The Event’, ‘State Funeral’) en allegorische kafkaëske sprookjes (‘In the Fog’, ‘A Gentle Creature’). Zijn bekroonde, in het Donetsbekken spelende, ‘Donbass’ wordt hernomen als steunbetuiging aan de bevolking van Oekraïne. Een snoeiharde mix van zwarte komedie en absurde tragedie die door de huidige oorlog een pijnlijke extra dimensie krijgt. Loznitsa zelf nam ontslag uit de European Film Academy omwille van “de beschamende reactie op de Russische invasie, (…) de angst een oorlog ook een oorlog te noemen, barbarij te veroordelen en luid protest te laten horen.”

De Blu-ray release van de sublieme, hallucinante Britse zwart-wit thriller ‘Time Without Pity’ herinnert er ons aan dat de Amerikaanse filmmaker Joseph Losey van de jaren vijftig tot zeventig gold als een toonaangevend cineast. Verdreven uit Hollywood tijdens de communistenjacht en vereerd in Europa bleek de maker van ‘The Servant’, ‘The Go-Between’ en ‘Mr. Klein’ een auteur die keer op keer bewees dat emotie en reflectie perfect kunnen samengaan in cinema. Losey mag dan in de vergetelheid gesukkeld zijn, dankzij een onmodieuze narratieve aanpak doorstond zijn werk probleemloos de tand des tijds.

Van Covid maakte de Hongkongse grootmeester Wong Kar-Wai gebruik om zich met zijn tienkoppig filmoeuvre te amuseren. Dat leidde tot digitale restauratie en hier en daar ook nieuwe montages. Enkele van die gloednieuwe 4K-cuts halen/haalden deze zomer de succesvol heropende zalen en krijgen aansluitend een dvd en blu-ray release. Telkens is het genieten geblazen van enigmatische, melancholische en visueel sprankelende cinema die door onze geest blijft spoken. Omdat Wong Kar-Wai’s films herkenbaar zijn maar onvatbaar blijven.