Elk jaar zijn ze er, vaak voor Sinterklaas en de Kerstman: de filmlijstjes. Hier eentje gepubliceerd bij Filmkrant. Inclusief toelichting.

Onbekend maakt onbemind. ‘Oude’ namen als Jim Sheridan, Neil Jordan en Martin McDonagh doen nog wel een belletje rinkelen bij filmliefhebbers, maar ‘Ierse cinema’ liet de laatste decennia filmharten zelden harder slaan, laat staan bioscopen vol lopen. Tot ‘The Quiet Girl’ vorig jaar een arthouse hit bleek. Het fijnbesnaarde drama van Colm Bairéad opende ‘Scéal Eile’, het Brusselse Ierse filmfestival dat vanaf 22 april in zijn nieuwste editie de volgspot richt op vrouwelijke Ierse filmmakers. Een mooi signaal nu Cannes, het festival der festivals, weer als vanouds een mannenbastion blijkt. Ondanks Greta ‘Barbie’ Gerwig.

“Ik zou deze César willen opdragen aan alle vrouwen,” zei de Franse cineast Justine Triet toen ze tijdens de Césars-ceremonie haar prijs voor beste regie kwam oppikken, “alle vrouwen die het gevoel hebben klem te zitten in hun keuzes of eenzaamheid, die succes hebben of falen, die gekwetst werden en zich wisten te bevrijden door te praten of daar niet in slaagden.” De verwijzing naar het recentste Franse #MeToo-schandaal in de filmwereld was overduidelijk, de bekroning van de sublieme Gouden Palm-winnaar ‘Anatomie d’une chute’ meer dan terecht.

Een beetje arbitrair die jaarlijstjes, maar toch beginnen we er elk jaar weer aan. Het is ook manier om even stil te staan bij de ‘state of cinema’.

Filmzalen, plaatsen waar we ons samen onderdompelen in cinema en filmcultuur, blijven van onschatbare waarde. Zeker wanneer ze, zoals de Brusselse onafhankelijke arthouse Cinema Nova, culturele diversiteit en artistieke expressie koesteren. Overleven in het hart van de (hoofd)stad is echter geen sinecure, gezien de beperkte middelen en de druk van de vastgoedmarkt. Gelukkig werd de coöperatieve ‘Supernova’ opgericht met één doel: beletten dat Cinema Nova verdwijnt door zelf de stadsbioscoop te kopen. Daarvoor zoeken de initiatiefnemers mensen die mede-eigenaar willen worden.

Vijftig jaar Film Fest Gent dat is een brok filmgeschiedenis maar vooral ruim 5.000 ontdekkingstochten-via-film. In 1974 gestart als een klein, alternatief, cinefiele nieuwsgierigheid prikkelend ‘filmgebeuren’ groeide het uit tot een internationaal filmfestival met een heel eigen ‘smoel’. Met dank aan het trendsettende thema ‘impact van filmmuziek’ én een aangehouden flirt met vernieuwing, verrassing en urgentie. De feesteditie van 10 tot 21 oktober blikt terug op straffe mijlpalen maar is vooral opnieuw een avontuur, een invitatie om kennis te maken met unieke cinema.

Samen kijken naar film werkt verbindend. In de donkere filmzaal maar zeker ook in openlucht. En al helemaal wanneer zoals bij het door Cinemaximiliaan georganiseerde festival ‘Cinema Trottoir’ een doodgewone straat in Molenbeek het decor vormt en migratie het thema is. Het Food en Film Festival loopt in zijn tweede editie nog elke zaterdagavond tot 5 augustus. Op het programma naast de instant broers Dardenne klassieker ‘Tori et Lokita’ ook indringende, creatieve films als ‘Les Porteurs’, ‘Kalès’ en ‘Imad’s childhood’. Voedsel voor het oog en de geest.

De Iraanse veroordeelde, opgesloten en (’tijdelijk’) weer vrijgelaten cineast Jafar Panahi blijft films maken. Dat is straf gezien zijn werkomstandigheden maar het internationaal met filmprijzen bekroonde ‘No bears’ is ook nog zéér sterke cinema. Met knipoogjes naar ‘Hit the road’ van zijn zoon Panah Panahi en twee parallelle liefdesverhalen over mensen op zoek naar vrijheid.

We moeten het dit jaar zonder ijspistes stellen – toch in steden die een besparingsmodus hebben ingeschakeld – maar de filmlijstjes blijven overeind. Een te koesteren traditie.

In de schaduw van Venetië maakt het ‘American Film Festival’ van Deauville jaarlijks een balans op van de Amerikaanse onafhankelijke cinema. Echt ‘happy’ was de sfeer niet, ondanks sterke films zoals Moonage Daydream, Blonde en War Pony.