Nicolas Winding Refns Drive: Ryan Gosling als echte mens en ware held

jan 23, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actie, Algemeen, film, film noir, genre, regisseur  //  No Comments

DRIVE

Het verhaal wil dat wanneer Ryan Gosling na een moeizame eerste ontmoeting Nicolas Winding Refn naar zijn hotel rijdt, REO Speedwagons door de boxen galmende ‘I Can’t Fight This Feeling Any More’ de Deense cineast aanzet om mee te brullen en uit te roepen “Ik heb het, ik weet wat Drive is! Het gaat over een man die ’s nachts rondtoert terwijl hij naar muziek luistert”. Resultaat is een fraaie neo noir die auteur- én genre cinema versmelt.

A real human being and a real herohoren we College zingen wanneer ‘The Driver’ met zijn grijze Chevy Impala door de dankzij cinema mythisch geworden gebetoneerde L.A. River racet. Drive is een grimmig sprookje over een anonieme actieheld die een echte mens wil worden, een koele machine die probeert te veranderen in een warm personage.

DRIVE: Ryan Gosling bij Nicolas Wending Refn

Ryan Gosling is de chauffeur die geen naam heeft, bijna niet praat en zijn gevoelens verbergt. Rondrijden, naar muziek luisteren, zijn vest rechttrekken, spelen met een tandenstoker en sporadisch iemand bruut ‘corrigeren’; meer doet dit Leone-achtig icoon niet. “I drive, that’s all I do”.

Het volstaat voor Nicolas Winding Refn om deze schizofrene anonieme held, die ’s nachts vluchtauto’s van overvallen piloteert en overdag werkt als mecanicien en stuntman, een louterende helletocht te laten maken. Tegen 200 km per uur. Als moderne Steve McQueen. Zelf spiegelt de maker van de Pusher-trilogie, Bronson en Valhalla Rising zich niet aan Peter Yates’ Bullitt maar aan jaren 80 cultfilms zoals Driver (Walter Hill), Thief (Michael Mann) en To Live and Die in L.A. (Friedkin). Stijlvolle, hypnotische stedelijke noir-thrillers.

THE DRIVER: Ryan O’ Neal bij Walter Hill

Drive werd “geen 60 miljoen dollar film over auto’s” (dixit Refn) maar vertelt het verhaal van een macho zonder naam, familie, verleden of doel. De driver heeft wel een functie (zijn dubbele baan) en een droom (mens worden). Via het eerste boetseert hij zijn persoonlijkheid, via het tweede geeft hij vorm aan zijn identiteit. Met zijn zilveren jas lijkt hij een geharnaste ridder uit een sprookje.

Een held die een vrouw met kind ter hulp schiet maar daarbij de chaos, de spanningen en het geweld van de stad absorbeert. “Dit geheimzinnig, zwijgzaam personage heeft schrik van zijn eigen gewelddadigheid,” zegt Gosling, “hij weet niet tot wat die hem kan leiden. Om zijn driften te temperen concentreert hij zich op iets moois, vandaar zijn relatie met Irene”.

DRIVE

Heel lang blijft het geweld onderhuids sudderen. Tot gangsters voor een keerpunt zorgen en het geweld explodeert. De dualiteit van de driver – zijn dag/nacht dubbelleven maar ook de echte mens/ware superheld kanten van zijn persoonlijkheid – is verbonden met irrationeel geweld. De ‘driver’ is te empathisch om een psychopaat te zijn (en te zeer geïnteresseerd in zuiverheid) maar hij is wel psychotisch omdat hij geen grenzen weet te stellen aan zijn gewelddadigheid. Hij rekent op extreme manier af met slechteriken. Ondanks zijn twijfels gedraagt de beschermengel zich als een seriemoordenaar. Maar uiteindelijk blijkt hij kwetsbaar, gedoemd en menselijk.

Refn verzoent puurheid en geweld omdat “kunst essentieel een daad van geweld is. Oorlog en kunst hebben een gelijkaardige structuur. Ze zijn beiden krachtig én worden gebruikt om culturen te veroveren. Het verschil is dat oorlog verwoest terwijl kunst inspireert”. Voor hem is de driver iemand die niet met de reële wereld kan omgaan en daarom fouten maakt, “hij is een man van geweld maar dat loopt fout en hij moet alles herdenken”.

DRIVE

In het rustige eerste deel van de film neemt Refn de tijd om het gezicht en de emoties van de held te filmen. In het meer flitsende tweede deel spreekt actie het luidst, grafisch geweld toont hoe bloeddorstigheid (auto)destructief werkt. Met een verlies aan menselijkheid als gevolg. Refn voert zoals steeds outsiders op die leven in een wereld waar geweld, bedrog, racisme, uitbuiting, dood en vernieling de norm zijn. Die nihilistische wereld overstijgt de held van Drive door eenzame integriteit te koppelen aan eergevoel en inlevingsvermogen.

Alhoewel Drive ‘op straat’ gefilmd werd is er van naturalisme geen spoor. De realiteit is uitvergroot, de personages zijn opgeblazen tot mythische proporties en de actie oogt surrealistisch. Terwijl kinetische tracking shots van beweging naadloos overgaan in statische kaders van locaties die tristesse en melancholie uitademen. Deze kunstmatigheid gaat gepaard met gevoelens.

DRIVE

“Er is een groot verschil tussen stilistisch en gestileerd,” benadrukt Refn, “gestileerd plaatst het idee voor de emotie, stilistisch de emotie voor het idee. Wanneer het goed voelt zal het er ook goed uitzien”. De met een Cannes-selectie beloonde cineast combineert het artistieke met het onderhoudende. Drive is een oogstrelende, karaktergedreven actiefilm waar emoties worden voortgestuwd door een lyrische visuele stijl en de soundtrack de rol van dialogen overneemt.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 619, november 2011)

DRIVE: reg. Nicolas Winding Refn / sce. Hossein Amini / fot. Newton Thomas Sigel / mon. Mat Newman / muz. Cliff Martinez / act. Ryan Gosling (the driver), Carey Mulligan (Irene), Bryan Cranston (Shannon), Albert Brooks (Bernie Rose), Oscar Isaac (Standard), Ron Perlman (Nino) / pro. Marc E. Platt, Adam Siegel, Gigi Pritzker, Michel Litvak & John Palermo / USA / 2011 / 100′ /

DRIVE

Leave a comment