Een beetje arbitrair die jaarlijstjes, maar toch beginnen we er elk jaar weer aan. Het is ook manier om even stil te staan bij de ‘state of cinema’.

Filmzalen, plaatsen waar we ons samen onderdompelen in cinema en filmcultuur, blijven van onschatbare waarde. Zeker wanneer ze, zoals de Brusselse onafhankelijke arthouse Cinema Nova, culturele diversiteit en artistieke expressie koesteren. Overleven in het hart van de (hoofd)stad is echter geen sinecure, gezien de beperkte middelen en de druk van de vastgoedmarkt. Gelukkig werd de coöperatieve ‘Supernova’ opgericht met één doel: beletten dat Cinema Nova verdwijnt door zelf de stadsbioscoop te kopen. Daarvoor zoeken de initiatiefnemers mensen die mede-eigenaar willen worden.

Vijftig jaar Film Fest Gent dat is een brok filmgeschiedenis maar vooral ruim 5.000 ontdekkingstochten-via-film. In 1974 gestart als een klein, alternatief, cinefiele nieuwsgierigheid prikkelend ‘filmgebeuren’ groeide het uit tot een internationaal filmfestival met een heel eigen ‘smoel’. Met dank aan het trendsettende thema ‘impact van filmmuziek’ én een aangehouden flirt met vernieuwing, verrassing en urgentie. De feesteditie van 10 tot 21 oktober blikt terug op straffe mijlpalen maar is vooral opnieuw een avontuur, een invitatie om kennis te maken met unieke cinema.

Samen kijken naar film werkt verbindend. In de donkere filmzaal maar zeker ook in openlucht. En al helemaal wanneer zoals bij het door Cinemaximiliaan georganiseerde festival ‘Cinema Trottoir’ een doodgewone straat in Molenbeek het decor vormt en migratie het thema is. Het Food en Film Festival loopt in zijn tweede editie nog elke zaterdagavond tot 5 augustus. Op het programma naast de instant broers Dardenne klassieker ‘Tori et Lokita’ ook indringende, creatieve films als ‘Les Porteurs’, ‘Kalès’ en ‘Imad’s childhood’. Voedsel voor het oog en de geest.

De Iraanse veroordeelde, opgesloten en (’tijdelijk’) weer vrijgelaten cineast Jafar Panahi blijft films maken. Dat is straf gezien zijn werkomstandigheden maar het internationaal met filmprijzen bekroonde ‘No bears’ is ook nog zéér sterke cinema. Met knipoogjes naar ‘Hit the road’ van zijn zoon Panah Panahi en twee parallelle liefdesverhalen over mensen op zoek naar vrijheid.

We moeten het dit jaar zonder ijspistes stellen – toch in steden die een besparingsmodus hebben ingeschakeld – maar de filmlijstjes blijven overeind. Een te koesteren traditie.

In de schaduw van Venetië maakt het ‘American Film Festival’ van Deauville jaarlijks een balans op van de Amerikaanse onafhankelijke cinema. Echt ‘happy’ was de sfeer niet, ondanks sterke films zoals Moonage Daydream, Blonde en War Pony.

Nadat eerder al Berlinale winnaar Mohammad Rasoulof (‘There Is No Evil’) samen met zijn collega Mostafa Alheamad (‘Poosteh’) gearresteerd werd en in de beruchte Tehereaanse Evingevangenis belandde, is nu ook de vermaarde cineast Jafar Panahi (‘Taxi’) opgepakt. De filmwereld in het algemeen en de grootste filmfestivals (Berlijn, Cannes, Venetië) in het bijzonder protesteren tegen deze “brutale en gecoördineerde aanval onder valse voorwendsels” van de Iraanse theocratische machthebbers. Het lot van de filmmakers is onduidelijk.

Omstreden figuren die na hun dood in de vergetelheid belanden worden zelden museumwaardig geacht. CINEMATEK Brussel verrast aangenaam door een Expo te wijden aan Günter Peter Straschek, de Oostenrijkse cineast, criticus en historicus die niet enkel politiek actief was in de protestbeweging van 1968 maar ook uitgroeide tot een expert op het vlak van ‘filmemigratie uit nazi-Duitsland’.

Cinema en (wan)hoop. Voor het extreme leed in Oekraïne zijn er amper woorden maar de beelden waarin Oekraïense filmmakers als Sergei Loznitsa, Valentyn Vasyanovych en Iryna Tsilyk oorlog, trauma en heling verstrengelen nemen ons mee op helletochten die voelen als mokerslagen. Film als weksignaal. Als strijd tegen leegte.