Met de camera in de hand legde de Chileense documentairemaker Patricio Guzmán zowel de sociale omwenteling van verkozen president Salvador Allende als de 11 september 1973 staatsgreep van militaire dictator Augusto Pinochet vast. De Chileense tragedie zou de rode draad door zijn oeuvre blijven. Met woede, pijn, verdriet en nostalgie als ondertoon. In ‘Mi País Imaginario’ komen voor het eerst opnieuw hoop en rebelse dromen in beeld.

Openingsfilm ‘The Quiet Girl’ greep net als ‘Close’ naast de Oscar voor Beste internationale film maar bewijst samen met andere blikvangers van ‘Scéal Eile’, het ‘Irish Film Festival’, dat Ierse cinema in prima gezondheid verkeert. Van 21 tot 25 maart is het genieten van o.m. het meeslepende documentaire portret van de vermoorde Noord-Ierse onderzoeksjournalist ‘Lyra’ (McKee), de ontluisterende historische documentaire ‘Secrets from Putumayo’ en ‘Aisha’, een pleidooi voor sociale verandering van Frank Berry, een filmmaker die gezien wordt als de Ierse Ken Loach. Eregast van dit filmfeest is Stephen Rea, de iconische acteur van ‘Angel’, ‘Michael Collins’ en ‘V for Vendetta’.

We moeten het dit jaar zonder ijspistes stellen – toch in steden die een besparingsmodus hebben ingeschakeld – maar de filmlijstjes blijven overeind. Een te koesteren traditie.

In een eivolle bioskoopzaal en na een straffe, ruim anderhalf uur durende, Film Fest Gent Director’s Talk overhandigde regisseur Lukas Dhont woensdagsavond 12 oktober de Joseph Plateau Honorary Award aan Céline Sciamma. “Voor de cinema die je maakt. Jouw films tonen ons een heel inspirerende, andere manier van kijken. Je toont ons de weg en dat is mooi.”

Bij leven werd grootmeester Akira Kurosawa in eigen land nooit de populairste filmregisseur. Internationaal was (en blijft) hij echter de bekendste Japanse cineast. Een ‘sensei’ in de ogen van filmmakers en -liefhebbers en iemand die Japanse cinema in het Westen op de kaart zette. Van 16 september tot 19 november vertoont CINEMATEK uitzonderlijk zijn volledige oeuvre, aangevuld met door Kurosawa geïnspireerde films en remakes.

Nadat eerder al Berlinale winnaar Mohammad Rasoulof (‘There Is No Evil’) samen met zijn collega Mostafa Alheamad (‘Poosteh’) gearresteerd werd en in de beruchte Tehereaanse Evingevangenis belandde, is nu ook de vermaarde cineast Jafar Panahi (‘Taxi’) opgepakt. De filmwereld in het algemeen en de grootste filmfestivals (Berlijn, Cannes, Venetië) in het bijzonder protesteren tegen deze “brutale en gecoördineerde aanval onder valse voorwendsels” van de Iraanse theocratische machthebbers. Het lot van de filmmakers is onduidelijk.

Omstreden figuren die na hun dood in de vergetelheid belanden worden zelden museumwaardig geacht. CINEMATEK Brussel verrast aangenaam door een Expo te wijden aan Günter Peter Straschek, de Oostenrijkse cineast, criticus en historicus die niet enkel politiek actief was in de protestbeweging van 1968 maar ook uitgroeide tot een expert op het vlak van ‘filmemigratie uit nazi-Duitsland’.

Cinema en (wan)hoop. Voor het extreme leed in Oekraïne zijn er amper woorden maar de beelden waarin Oekraïense filmmakers als Sergei Loznitsa, Valentyn Vasyanovych en Iryna Tsilyk oorlog, trauma en heling verstrengelen nemen ons mee op helletochten die voelen als mokerslagen. Film als weksignaal. Als strijd tegen leegte.

Als jonge snaak vroeg Peter Bogdanovich aan John Ford wanneer hij voor het eerst besefte met iets belangrijks bezig te zijn. “Nooit” was het antwoord. “De leugenaar!” zei Bogdanovich toen hij zelf geïnterviewd werd, “Ikzelf heb altijd geweten dat het belangrijk was. Alleen niet hoe belangrijk.” De Amerikaanse cineast en cinefiel nam zichzelf én film ernstig. Ijdelheid en arrogantie? Zeker. Maar na zijn overlijden groeit het besef dat Bogdanovich ook de belichaming was van een tijdperk waar cinema er nog ècht toe deed.

Honderd jaar Pier Paolo Pasolini viert de Brusselse Cinematek met een filmretrospectief én een tentoonstelling. De Franse kunstenaar Chantal Vey volgde in omgekeerde richting de route die de schrijver-cineast eind jaren vijftig in zijn Fiatje aflegde langs de Italiaanse kust. Met haar expo Contro-corrente zet ze ons op weg. “Net als Pasolini hou ik van doorgangsplaatsen en Brussel is het kruispunt van Europa.”