Met de camera in de hand legde de Chileense documentairemaker Patricio Guzmán zowel de sociale omwenteling van verkozen president Salvador Allende als de 11 september 1973 staatsgreep van militaire dictator Augusto Pinochet vast. De Chileense tragedie zou de rode draad door zijn oeuvre blijven. Met woede, pijn, verdriet en nostalgie als ondertoon. In ‘Mi País Imaginario’ komen voor het eerst opnieuw hoop en rebelse dromen in beeld.

“Ik ga vooral voor de zwijgzame – of tot zwijgen gebrachte – subjecten van de geschiedenis” zegt de Belgische filmmaker Loredana Bianconi. De maker van ‘Do You Remember Revolution’ en ‘Devenir’, twee documentaires die Avila online aanbiedt, is in Vlaanderen minder bekend. Ook al zijn haar soms poëtische en altijd politieke films ongemeen sterk én urgent. Door vrouwen in een staat van innerlijke opstand of openlijk verzet te portretteren graaft Bianconi zowel in het individuele als de collectieve geschiedenis en snijdt ze thema’s aan als identiteit, arbeid, immigratie, strijd en terreur.

Momenteel werkt de controversiële Poolse filmmaker Roman Polanski samen met zijn oude kompaan en landgenoot Jerzy Skolimovski aan ‘The Palace’, een drama dat wil focussen op botsende personages. Precies zoals in het vroege werk van de regisseur die later naam maakte met groteske, sinistere en verontrustende films als ‘Rosemary’s Baby’, ‘Chinatown’ en ‘Le locataire’ en ernstige historische films als ‘The Pianist’ en ‘J’accuse’. Met ‘Knife in the Water’, ‘Repulsion’ en ‘Cul-de-Sac’ zijn drie prettig gestoorde debuutfilms van Polanski nu te herontdekken op Blu-ray.

Een excentrieke rebel. Avonturier pur sang. Hollywood outsider. ‘Larger than life’ figuur. Verteller van straffe verhalen. Specialist in literatuurverfilmingen. Dat, en veel meer, was John Huston. De Amerikaanse filmmaker van ‘The Maltese Falcon’, ‘The Treasure of the Sierra Madre’, ‘The Misfits’ en ‘Prizzi’s Honor’ is helaas wat in de vergetelheid gesukkeld. Gelukkig krijgen twee van zijn meesterwerken, ‘Wise Blood’ en ‘Under the Volcano’, nu een fraaie Blu-ray release en worden de Huston-reportages die Lillian Ross schreef voor The New Yorker gebundeld uitgegeven.

Filmpassie deel je. Daarom stonden we voor De Filmkrant stil bij een scène die een soort sublieme ervaring gaf. Zo kwamen we uit bij de sterfscènes van de Amerikaanse legendarische westernregisseur Sam Peckinpah.

“Een brein vol scheermesjes en een hart vol schaamteloze brutaliteit.” Zo omschreef acteur William Holden de Oostenrijks-Amerikaanse filmmaker Billy Wilder. Regisseur van klassiekers als ‘Double Indemnity’, ‘Sunset Boulevard’ en ‘Some Like it Hot’. Wondermooie nieuwe Blu-ray releases van ‘The Major and the Minor’ en ‘Love in the Afternoon’ maken duidelijk dat voor de koning van de filmkomedie scherpte en warmte twee zijden van eenzelfde muntstuk waren. Humor hielp om kijkers een geweten te schoppen. Al bleef de morele cineast bescheiden. “Ik maak geen cinema, ik maak films.” Té bescheiden want zelfs deze ‘kleine’ films blijken Grote Cinema.

Star Wars leverde hem eeuwige roem op en na Jurassic Park verzilverde hij zijn goeroe statuut maar de Amerikaanse monster-ontwerper Phil Tippett bleef in zijn hart een dromer die het liefst artisanaal knutselt aan gekke wezens en bizarre werelden. De Franse documentairemakers Gilles Penso en Alexandre Poncet halen hun Mad God liefdevol uit de schaduw.

De Italiaanse naoorlogse cinema kende na het maatschappijkritische neorealisme van o.m. Roberto Rossellini een vruchtbare maar wat miskende zuur-komische tijd. De Commedia all’Italiana was dankzij grootmeesters als Dino Risi, Mario Monicelli, Ettore Scola, Luigi Comencini en Lina Wertmüller gedurende een aantal decennia immens populair. Maar dan deemsterden deze tragikomedies met een sociaaleconomische insteek die de Italiaanse filmliefhebbers een spiegel voorhielden langzaam weg. Tot acteur-regisseur Nanni Moretti midden jaren 80 voor een eigenzinnige genre-variant zorgde. Zijn gerestaureerde komedies Bianca en La messa è finita kan je (her)ontdekken in de Blu-ray box ‘Viva Nanni!’.

In haar essay ‘Le Regard féminin’ pleit Iris Brey voor een “revolutie op het scherm”; een ‘female gaze‘ die anders doet kijken naar en via vrouwelijke ervaringen. Een uitnodiging om de filmgeschiedenis te herschrijven, onze verbeelding te verbinden met een andere blik en de verborgen betekenis van beelden te onthullen. Kortom, dekolonisatie van de fantasie.

Documentairemakers die voor de bioscoop bedoelde essays over film maken zijn er amper maar bij Alexandre O. Philippe leidde passie voor cinema tot een carrière. Na studies over George Lucas en Alfred Hitchcock richtte hij recent de volgspot op Alien en The Excorcist in Memory: The Origins of Alien en Leap of Faith: William Friedkin on The Exorcist.