Walt Disney is dood. Maar springlevend!

jun 6, 2018   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, animatie, dvd, genre, regisseur  //  No Comments

SNOW WHITE AND THE SEVEN DWARFS

Walt Disney is dood. Al een tijdje: de Amerikaanse animatiemeester die uitgroeide tot een van de allersterkste merken werd geboren in 1901 en stierf reeds in 1966. Maar toch is hij springlevend. Via pretparken en merchandising, maar ook nog altijd via cartoons en films. Vooral via klassiekers die al generaties overeind blijven. Mickey Mouse, Sneeuwwitje, Dumbo en de Schone Slaapster zijn stevig verankerd in ons collectieve filmgeheugen en de allerjongsten blijven enthousiast reageren op ‘de hondjes’ (101 Dalmatians), ‘de poesjes’ (The Aristocats) en Bambi. Om maar te zwijgen over de ‘stoute mevrouwen’ (Snowwhite and the Seven Dwarfs, Sleeping Beauty) die hen beheksen.

FANTASIA

Iedereen kent Disney maar niemand kent Walt Disney echt. We zijn allemaal vertrouwd met zijn imperium maar ‘Disney’ is meer dan roem en rijkdom. In zijn hart bleef Walt steeds een dromer en maverick, iemand die tegen de stroom oproeide ook al werd hij richting meanstream gezogen. Walt flirtte constant met het bankroet omdat hij risico’s nam. Zo was de Mickey Mouse cartoon Steamboat Willie een gok. Door het verbinden van muziek met animatie en het choreograferen van bewegingen was Disney zijn tijd ver vooruit. Gelukkig sloeg de film aan.

Walt zou blijven experimenteren terwijl zijn oudere broer Roy de businesskant voor zijn rekening nam. De dromer en de pragmaticus vulden elkaar aan en zorgden voor innovatie en groei. Toen Walt Disney in 1937 met het idee kwam om de eerste lange animatiespeelfilm ooit te maken werd dat afgedaan als zakelijke zelfmoord. Vooral het aantal werkuren dat in kwaliteit werd geïnvesteerd gold als ‘Disneys Folly’. Terwijl de speciale toon van het sprookje in vraag werd gesteld. Maar Roy liet Walt doen en Snowwhite and the Seven Dwarfs werd een gigantisch commercieel en kritisch succes.

SNOW WHITE AND THE SEVEN DWARFS

Disney ontwikkelde zijn eigen droomfabriek maar zag met toenemende ambities ook de kosten stijgen. De maverick werd een reus. Een media gigant. Steeds een trendsetter – baanbrekend wat betreft het gebruik van geluid (Fantasia) en kleur – maar op korte termijn altijd kwetsbaar. De Disney-catalogus zou pas na Walts dood een geldkoe blijken, mede dankzij uitstekende marketing die eerst gebruik maakte van schaarste en later van de diverse dragers. Walt stapte uit de filmwereld om een eigen land te bouwen, een virtuele realiteit ergens tussen een geïdealiseerd verleden en een verzonnen toekomst. Voor de wereld was het een attractiepark maar voor Walt gewoon Disneyland. Het succes leidde naar Disneyworld.

SLEEPING BEAUTY

Ook daar voelen kinderen zich thuis maar het hart van het Disney-universum klopt nog altijd voor film. Getuige de Blu-rayrelease van mijlpalen die de jaren 30 met de jaren 90 verbinden. Het iconische Snowwhite and the Seven Dwarfs was een gekuiste versie van een sprookje van Grimm (zonder het geweld en de seksuele onderstroom) over een ijdele, boosaardige koningin die een lieftallige prinses naar het leven staat. Disney investeerde geld en tijd in het ontwikkelen van dieptegevoel, detail en naar mensen gemodeleerde figuren maar het waren dieren en dwergen die de show stalen samen met de toverspiegel en de vergiftigde appel. Plus een kus die iedereen deed smelten.

Ook in het romantische, avontuurlijke sprookje Sleeping Beauty doet een prins een prinses ontwaken uit haar dromen met een kus. Maar het was Walt Disney nooit om dit verhaal te doen, hij had een visuele equivalent van Tchaikovski’s Zwanenmeer voor ogen en liet de avant-garde kunstenaar Eyvind Earle schilderachtige achtergronden tekenen. Samen met meeslepende muziek en een onderstroom van psychologische terreur zorgde dat voor een unieke kijkervaring. De film flopte maar blijkt 50 jaar later een onderschat klassieker.

THE LION KING

Moderne klassieker is niet echt het etiket dat je op Beauty and the Beast en The Lion King kan plakken maar de lyrische verhalen en de sprookjesachtige figuren creëren wel een charmante nostalgie die totaal ontbreekt in hedendaagse Disney animatie. Walt Disney leeft maar zijn geest is soms zoek.

IVO DE KOCK

SNOWWHITE AND THE SEVEN DWARFS; USA 1937, 83′; FILM: **** / EXTRA’S: **** (documentaire, commentaar, spelletjes); SLEEPING BEAUTY; USA 1959, 75′; FILM: **** / EXTRA’S: ** (documentaire); BEAUTY AND THE BEAST; USA 1991 84′; FILM: *** / EXTRA’S: **** (documentaires, 3D-versie); THE LION KING; USA 1994, 89′; FILM: ** / EXTRA’S: ** (documentaires); dis. Disney

SLEEPING BEAUTY

Leave a comment