De tijd is voorbij dat vrouwen in films vooral negatieve stereotypen en romantische clichébeelden kregen toebedeeld. Sterker nog, vrouwenemancipatie is ook in de cinema bezig met een opmars. Dat merk je aan de personages en de thema’s die aan bod komen in tal van arthouse én mainstream films. Van de vrouwen die mannelijke personages naar de achtergrond duwen in The Favourite en Woman at War tot de felle actieheldinnen in Captain Marvel en The Girl in the Spider’s Web. Het aantal vrouwenverhalen neemt in het #MeToo tijdperk toe én steeds meer films draaien rond female empowerment. Al is de weg nog lang.
“Ici tous nos pains sont français” krijgt een naïeve toerist vaak te horen in Frankrijk. Maar hoe ‘Frans’ zijn films nog in het land van cinefielen, auteurs en Cannes? Wat klopt er nog van de boutade die wil dat Amerikanen ‘film’ uitvonden maar Fransen ‘cinema’? En blijft ‘Fransheid’ relevant in een geglobaliseerde wereld en een digitaal tijdperk?
mrt 22, 2019 // by Ivo De Kock // actueel, thema // Reacties uitgeschakeld voor De Apocalyps als filmspektakel: Het einde van de wereld is voor morgen!
2012
2012, The Road, The Book of Eli en Legion. De release van verscheidene apocalyptische films in een korte tijdspanne zegt veel over de heersende tijdgeest. Toch is het niet voor het eerst dat filmmakers wereldwijde rampspoed voorspellen. Vanwaar die obsessie van film voor ‘the end’, voor verhalen die draaien rond het einde van de wereld?
Viggo Mortensen as Tony Vallelonga and Mahershala Ali as Dr. Donald Shirley in Green Book, directed by Peter Farrelly.
De Academy Awards zijn zelden trendsettend en nooit radicaal. Ook de 91ste editie kleurde netjes binnen de lijnen met een veilige Beste Film, Peter Farrelly’s blank Green Book, Oscars voor de meeste favorieten en lippendienst voor diversiteit. Het politiek geladen Dick Cheney portret Vice, het radicale If Beale Street Could Talk, de gedurfde animatiefilm ‘Isle of Dogs’ en sterke vrouwelijke regisseurs zoals Debra Granik werden ‘vergeten’. Gelukkig ontving een vurige Spike Lee eindelijk zijn langverdiende Oscar voor BlackKklansman.
Film blijft worstelen met het verbeelden van de Holocaust. De massale vernietiging van de Joden valt dan ook met niets te vergelijken. Son of Saul zette een frontale aanval in op een oud moreel debat: mag je het verhaal van de kampen vertellen en kan je de horror tonen? Vragen waarmee ook Stanley Kramer, Steven Spielberg en Claude Lanzmann kampten.
De jonge Gentenaar Lukas Dhont kreeg terecht lof voor de subtiele en respectvolle benadering van de transgenderthematiek in Girl. Een debuut dat ook de verdienste had LGBT (lesbian, gay, bisexual & transgender) cinema toegankelijk te maken voor een ruim publiek. Dhont sluit daarbij aan bij een trend. Nogal wat jonge filmmakers willen LGBT cinema uit het getto halen door een publieksvriendelijke aanpak. Afrekenen met de klassieke Unhappy End, apocalyptische toon en vaak ook militante stijl zijn daarbij tools. Al blijven er verschillen en (zoals Girl in de V.S. mocht ontdekken) specifieke regionale gevoeligheden. Getuige twee, eerder optimistische, recente populaire LGBT films: het Britse God’s Own Country van Francis Lee en het Ameriaanse Love, Simon (Greg Berlanti’s Becky Albertalli adaptatie).
“From hero to zero,” de Amerikaanse filmkenner en -maker Peter Bogdanovich (° 1939) is pijnlijk vertrouwd met het traject. “Peter was enorm beroemd, zelfs ik wist op zesjarige leeftijd wie Peter Bogdanovich was,” zegt regisseur Quentin Tarantino in Bill Tecks documentaire One Day Since Yesterday, “hij is heel bekend geworden en daarna zeer diep gevallen.” Cineast en cinefiel Bogdanovich is en blijft een outsider. “Hij is verwekt in Europa en werd geboren in Amerika, dat zegt alles” grapt zijn fetisj acteur Jeff Bridges.
Superfeestje! Na Avengers: Infinity War en Ant-Man and the Wasp telt Marvels Cinematic Universe 20 films. Voeg daar nog negen tv-series aan toe en je bent, mits voldoende tijd en energie, vertrokken voor een supersessie zwelgkijken. Een onderdompeling in de gedeelde wereld en waarden van Amerikaanse superhelden. Moderne sprookjes voor jong en oud.
Frankrijk had vijftig jaar geleden mei ’68 en Nouvelle Vague, Tsjechoslowakije een Praagse Lente en Nová Vlna. Die ‘nieuwe golf’ leverde experimentele, poëtisch-realistische cinema op. Filmmakers als Jiří Menzel, Věra Chytilová en Miloš Forman profiteerden van hervormingen van het Dubček regime tot een Russische inval hun vrijheden terugschroefde.
De rebelse Franse cineasten en cinefielen die Godard, Truffaut & co inspireerden om tijdens mei ’68 de gordijnen in Cannes dicht te trekken waren gefascineerd door klassieke, conservatieve Hollywood filmmakers zoals John Ford, Howard Hawks en Alfred Hitchcock. Omgekeerd zagen jonge Amerikanen in de films en het activisme van de Europeanen een vrijheid die hun verlangen versterkte om het Hollywoodjuk af te werpen. Het post-68 tijdperk werd dat van New Hollywood en Black Cinema. Tot Star Wars de rebellie dood knuffelde met optimisme.
