Na oer-Britse stedelijke claustrofobe drama’s (Red Road en Fish Tank) en een mistig highlandmelodrama (Wuthering Heights) pakt Andrea Arnold uit met een roadmovie over jongeren die klem zitten tussen hun Hollywooddroom en de Amerikaanse realiteit: American Honey. Opnieuw een uit twee woorden bestaande filmtitel met een knipoog. De gelijknamige song van de Amerikaanse country groep Lady Antebellum idealiseert immers jeugdherinneringen terwijl Arnolds film een veel rauwer beeld van jeugd en opgroeien schetst.
Humor en pijn zijn de ingrediënten waarmee de briljante opening van American Hustle de toon zet. Na de aankondiging “Some of this actually happened” volgen we 5 lange minuten hoe een met overgewicht en kaalheid kampende Irving Rosenfeld zijn kapsel goed tracht te leggen met lijm, haarstukjes en een kam. Hilarisch maar door de duur van de scène ook intriest.
In het begin van de jaren dertig worstelden de filmmakers van ‘Poverty Row’ (de locatie in L.A. waar de kleinere filmstudio’s zich bevonden) met zware problemen: ze moesten het doen zonder het geld, de vedetten en de faciliteiten van de majors. Het dwong hen om inventief en origineel te blijven. Soms resulteerde het ook in smakeloze gimmicks, maar Frank Capra besloot sensatie en inhoud te combineren door in te spelen op de actualiteit. Samen met Robert Riskin schreef hij in 1932 het script van een krachtig sociaal drama: American Madness. Dit eerste product van de tandem Capra-Riskin speelde wel èrg kort op de bal. De grote depressie die volgde op de krach van 1929 was immers nog brandend actueel toen Capra dit verhaal van een bankcrisis losliet op het publiek. De film werd geen commercieel succes maar inspireerde wel de politieke discussies i.v.m. de economische crisis.
“Mijn opzet was door personages aan beide zijden te vermenselijken een proces van verzoening op te starten” zei Nate Parker in Deauville. Hoe moeilijk en noodzakelijk dat is bleek nogmaals toen de Amerikaanse pers in Venetië zijn urgent drama American Skin aan de schandpaal van het identiteitsdenken nagelde.
“Mijn opzet bij cinema is niet mensen te entertainen maar hen te provoceren en tot nadenken aan te zetten” zegt Michael Haneke nog voor hij in Cannes zijn tweede Gouden Palm ontvangt. Zo kennen we de Oostenrijkse cineast. Zelfzeker, koel en lichtjes hautain. Maar Amour is wel verrassend warm en teder. Is de nieuwe Haneke gearriveerd?
“Dit kan het verhaal van iedereen zijn,” zegt Xavier Dolan, “van iedereen die al verliefd is geweest. Ik heb niets uitgevonden, ik praat erover omdat ik gedreven wordt door een dwingende drang”. De nu 21-jarige Canadese scenarist-regisseur verbaasde Cannes in ‘09 met het psychodrama J’ai tué ma mère en keerde dit jaar terug met de liefdesfantasie Les Amours Imaginaires. Een dartel en gestileerd werk dat als erfgenaam van Truffauts Jules et Jim een aanstekelijk gevoel van absolute verliefdheid creëert.
De in Oostenrijk geboren Amerikaanse filmmaker Otto Preminger was de advocaat van authentieke vrijheid. Zijn rechtbankdrama Anatomy of a Murder wint na Me Too aan actualiteitswaarde als studie van de male gaze en de relatie tussen macht en seks.
Zelf vertelt regisseur Koen Mortier dat hij zijn films niet meteen herbekijkt maar wij genoten van een tweede visie van Un Ange. Op Blu-ray komt niet enkel de oogstrelende visuele schoonheid van deze Dimitri Verhulst adaptatie tot zijn recht, het verhaal van een ‘amour fou’ tussen twee verloren, gedoemde zielen blijft nazinderen. Dit is betoverende cinema.
“De film die u gaat zien kan uw gewoontes verstoren”. Met deze waarschuwing werd in 1961 L’année dernière à Marienbad, de omstreden Gouden Leeuw winnaar van Venetië, op festival- en bioscoopgangers losgelaten. Voor en tegenstanders vlogen elkaar in de haren maar moesten toegeven dat scenarist Alain Robbe-Grillet en regisseur Alain Resnais de kijkgewoontes doorbraken met een erg extreme en revolutionaire film. “Ik heb nooit bewust getracht om moeilijke films te maken” zou eeuwige vernieuwer Resnais later zeggen, maar zijn cinema was altijd wel ànders. Gedurfd maar altijd ook wonderlijk en magisch.
“Jean Renoir zei dat je steeds opnieuw dezelfde film maakt,” vertelde Mike Leigh aan de pers in Cannes, “volgens mij heeft hij gelijk. Ik maak telkens weer films die kijken naar het leven”. De regisseur van Secrets & Lies, Vera Drake en Happy-Go-Lucky focust in de vier seizoenen-kroniek Another Year op een willekeurig jaar uit het leven van burgers uit de Britse middenklasse. “Dit soort films bevat geen boodschap,” stelt Leigh, “ze stimuleren het publiek om na te denken over een ruim gamma zaken”. Zelf peilt hij met zijn wichelroede naar de bronnen van het leven.
