Interview Terence Davies over A Quiet Passion en Sunset Song: Je innerlijk leven moet rijk zijn

nov 1, 2016   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, drama, interview, regisseur, tragedie  //  Reacties uitgeschakeld voor Interview Terence Davies over A Quiet Passion en Sunset Song: Je innerlijk leven moet rijk zijn
a-quiet-passion-3

TERENCE DAVIES: A QUIET PASSION

Terence Davies, volgens sommigen de grootste levende Britse filmmaker, is geen veelfilmer maar na enkele jaren stilte verrast hij ons met twee films over tragische zielen die hun familie koesteren ook al betalen ze daarvoor een prijs. Het intense lyrische drama Sunset Song en de uitgepuurde biopic A Quiet Passion. “Puur toeval” zegt de 71-jarige cineast.

Toen actrice Cynthia Nixon haar personage in A Quiet Passion omschreef als patroonheilige van de verlegen mensen had ze het over Terence Davies kunnen hebben. Een regisseur die ook graag dicht bij huis blijft. “Ik ben te bang,” zegt Davies, “wanneer iemand mijn biografie schrijft zal het eerder een leaflet dan een boek zijn. Ik leid een saai leven.”

a-quiet-passion-10

A QUIET PASSION

Tijdens interviews is Davies niet op zijn gemak maar gebruikt hij ongewone, mooie woorden. Solace bijvoorbeeld, “gedichten schrijven geeft me troost, ik worstel vaak met wanhoop omdat ik het glas als half-leeg ervaar en poëzie geeft dat gevoel perfect weer.” Zijn boodschap is navenant: “je innerlijk leven moet rijk zijn.”

A Quiet Passion toont de spirituele rijkdom van het besloten leven van de Amerikaanse 19de eeuwse dichteres Emily Dickinson .

Terence Davies: “Als 18-jarige ontdekte ik Dickinson dankzij een televisiedocumentaire. Claire Bloom las er haar gedichten voor. Pure lyriek: ‘Because I could not stop for death, He kindly stopped for me…’. Pas toen ik zeven jaar geleden haar radicale gedichten herlas kreeg ik interesse in haar leven. Zes biografieën later besefte ik hoe weinig er over haar geweten is. Nee, ze was niet lesbisch en leed niet aan epilepsie.

Omdat ze weinig reisde dacht men dat ze geen rijk leven had gekend. Maar Dickinson had wel een rijk innerlijk leven en provoceerde de patriarchale samenleving. Op je 17de zeggen ‘ik wil altijd bij mijn familie zijn’ is heel bijzonder. Binnenhuis leven werkte voor haar niet beperkend, het maakte haar emoties krachtiger.

a-quiet-passion-12

A QUIET PASSION

Ik herken me in het feit dat ze heel spiritueel maar niet religieus was, zelf bleef ik een goede katholiek tot ik besefte dat geloof een leugen is. Haar spirituele tocht is interessant: wat doen we wanneer we een ziel hebben en er geen God bestaat? A Quiet Passion (2016) toont ook haar dapperheid. Pijnstillers bestonden toen niet en ze leed aan een pijnlijke nierziekte. Ze stierf na een hartfalen door die extreme pijn.”

Naast muziek is ook schilderkunst een inspiratiebron.

“Bij Sunset Song liet production designer Andy Harris me kennismaken met de Deense kunstschilder Vilhelm Hammershoi (1864-1916). Ik ben geobsedeerd door lege kamers, traphallen en mensen die aan ramen staan en dat zijn nu net de dingen die hij schildert. Wanneer hij mensen in beeld brengt zijn dat vrouwen die met de rug naar de kijker staan. Alles baadt in een Noorderlicht dat tristheid en melancholie creëert.”

Je bent geboeid door protagonisten die vast zitten in een moeilijke situatie.

“Ik zie hen niet als mensen die in een val zitten of berusten, zij zijn juist heel moedig. Mijn moeder worstelde met beproevingen maar zette door. Ze vroeg zich af ‘hoe ga ik best om met de kaarten die het leven me geeft’. De Amerikaanse auteur Henry Thoreau schreef ‘The mass of men lead lives of quiet desperation, and go to the grave with the song still in them.’

a-quiet-passion-17

A QUIET PASSION

Dat zag ik in het kantoor waar ik werkte. Wat sommigen zien als berusting, is eerder wanhoop. Het gaat in Sunset Song en A Quiet Passion niet om aanvaarding want dat gaat samen met berusting en leidt tot passiviteit. Wanneer je kijkt naar wat het leven geeft en hoe verbetering kan dan vecht je.

Mijn moeder kon niets doen aan haar verschrikkelijk leven met mijn psychotische, gewelddadige vader. Ze zorgde voor tien kinderen en wou niet verbitterd geraken want verbittering is het ergste wat je kan overkomen. In Sunset Song zegt de moeder van protagoniste Chris ‘ik kan het niet meer aan’ maar ze wordt niet bitter. Bitterheid is verbonden met het gevoel dat er je iets ontzegd is. Liefde, een comfortabel leven of de publicatie van je gedichten. Professionele jaloersheid vloeit voort uit afgunst maar dat gevoel kent Emily Dickinson niet. Daarom is ook zij niet bitter.”

Mocht je na 12 jaar niet radicaal met je kantoorwerk gebroken hebben dan hadden we Distant Voices, Still Lives (1988) en The Long Day Closes (1992) nooit gezien.

“Zo dramatisch was het allemaal niet. Uit geldnood ging ik werken in een transportbedrijf waar elke dag een beetje meer sterven was. Ondanks acteerlessen geraakte ik maar niet binnen in een Londense dramaschool. Uiteindelijk mocht ik met een kleine beurs naar de Coventry Drama School, waar ik het eerste deel van mijn trilogie schreef.

a-quiet-passion-16

A QUIET PASSION

Met een beperkt bedrag mocht ik het van BFI producent Peter Shannon regisseren. De draaiperiode van Children (1976) was een hel omdat alle cast en crewleden me haatten. Ik was er van overtuigd geen talent te hebben en wou stoppen. Maar je moest dan je beurs terugbetalen en dat kon ik niet, dus ik ging terug naar de dramaschool. Ondertussen was Peter Sainsbury BFI productiehoofd geworden en hij vroeg het verhaal van mijn alter ego Robert Tucker verder te zetten. Wat gebeurde met Madonna and Child (1980) en Death and Transfiguration (1983).”

Na The House of Mirth (2000) was het elf jaar wachten op The Deep Blue Sea (2011) maar nu wordt Sunset Song (2015) meteen gevolgd door A Quiet Passion (2016).

“Opnieuw, puur toeval. Meteen na mijn Edith Wharton adaptatie The House of Mirth wou ik Lewis Grassic Gibbons Sunset Song reeds verfilmen maar de UK Film Council lag dwars. Jaren later kon ik beginnen maar was er onvoldoende geld, liep veel fout tijdens de opnamen en bleef de post-productie aanslepen.

sunset-song

SUNSET SONG

Ondertussen had ik A Quiet Passion geschreven, vonden we snel geld en verliepen de opnamen vlot. Beide films volgen elkaar naadloos op maar dat biedt geen garanties voor de toekomst. Maar ik heb al een tweede kans gekregen terwijl velen geen eerste kans krijgen. We zien wel of mijn Richard McCann-adaptatie Mother of Sorrows er komt.”

Je blijft gefascineerd door geheugen en tijd.

“Mijn favoriete gedicht is er een van T.S. Eliot over geheugen en tijd. Maar ik ben ook een technofoob die zelfs niet overweg kan met mobiele telefoons. Ik begrijp de moderne wereld niet en walg van het heersende narcisme. Waarom zou je een foto van jezelf trekken wanneer je eet? Dergelijk narcisme is beangstigend.

a-quiet-passion-24

A QUIET PASSION

Ook populaire cultuur is vreemd voor mij. Ik kijk niet naar televisie, het brengt je niets bij en voert enkel mensen op die totaal geen intelligentie hebben. Ik heb Cynthia Nixon gezegd dat ik Sex and the City maar niets vond; al wat ze doen is eten, seks hebben en dingen kopen; gruwelijk. Maar Cynthia lijkt fysiek op Dickinson en acteert sterk.”

Jouw films geven je als kijker het gevoel dat je ze moest maken.

“Ik kan niets doen waar ik niet passioneel in geloof. Meedraaien in een industrie die draait om geld zint me niet; ik wil emotioneel en intellectueel geraakt worden door films. Wanneer ze ons zelf dingen laten interpreteren zijn het goede films. Wanneer je de instructies ‘lach’, ‘huil’ en ‘wees opgewonden’ krijgt zijn ze slecht.”

IVO DE KOCK

(Interview verschenen in De Filmkrant, december 2016, Terence Davies)

a-quiet-passion-11

A QUIET PASSION