Met Golden Globes en Oscar bekroningen voor haar monumentale vertolking is Three Billboards Outside Ebbing, Missouri ongetwijfeld de film van actrice Frances McDormand. Maar het gitzwart wereldbeeld en de donkere humor dragen de stempel van de Ier Martin McDonagh, de lichtjes cynische regisseur van In Bruges en Seven Psychopaths.
“Het was toen gewoon een film, een job,” zegt Sydney Pollack 30 jaar na de release van zijn ophefmakende thriller Three Days of the Condor, “Robert Redford en ik verwachtten niet dat het een toonaangevende film van de jaren 70 zou worden”.
Fysieke dragers gaan door woelige wateren maar blijven steun en toeverlaat voor wie moderne klassiekers wil herontdekken. Zoals ‘Throw Down’, Johnnie To’s gestileerde en spirituele ode aan de Japanse meester Akira Kurosawa. Dvd distributeur Carlotta verwent filmliefhebbers met een fraaie 4K restauratie van dit oogverblindend mooi en emotioneel krachtig judo sprookje. Een onterecht vergeten meesterwerk van de toonaangevende Hong Kong cineast die internationaal naam maakte met ‘Breaking News’, ‘Election’ en ‘Mad Detective’.
“Is cinema belangrijker dan het leven?” vroeg François Truffaut zich af. En als een soort antwoord opperde hij “filmliefhebbers zijn zieke mensen” en benadrukte hij “ik heb altijd een weerspiegeling van het leven verkozen boven het leven zelf.” Zoveel was duidelijk, de Franse cineast was gebeten door het virus film. Wanneer in zijn tweede film, Tirez sur le Pianiste, Charlie, Lena en twee kidnappers de baan opgaan zien ze voor zich een vrachtwagen met een ‘Cahiers du cinéma’ embleem. Het blad waar Truffaut als criticus voor schreef en dat werd opgericht door zijn spirituele vader André Bazin. De man aan wie hij Les quatre cents coups opdroeg.
Verbazing alom toen Julia Ducournau in Cannes met ‘Titane’ de Gouden Palm in de wacht sleepte. Het is, na het doorbloed debuut ‘Grave’, immers pas de tweede bioscoopfilm van de Franse scenarist-regisseur. Bovendien waren onder festivalgangers de meningen verdeeld over dit grensoverschrijdend staaltje genrecinema. Met reacties van walging tot euforie leek het schandaal dichterbij dan de bekroning. Maar toch werd Ducournau, na Jane Campion (‘The Piano’), de tweede vrouwelijke palmwinnaar ooit. Volgens de jury geen politiek statement maar een blijk van waardering voor haar creatieve geste. ‘Titane’ is geen brave politiek-correcte themafilm maar extreme cinema. Fascinerend, provocerend en verontrustend. Een film die doet wat kunst hoort te doen maar meestal nalaat: taboes doorbreken en grenzen verleggen.
Het verhaal is simpel, een ouder koppel verlaat het platteland om hun kinderen en kleinkinderen op te zoeken in de stad maar moet vaststellen dat de jongere generaties geen tijd hebben voor hen, maar de regie van Yasujirô Ozu is zo trefzeker dat Tokyo Story (Tôkyô monogatari) uitgroeide tot een film die steevast opduikt in beste-films-aller-tijden lijstjes. De digitale restauratie van dit staaltje Japanse filmkunst is dan ook uitstekend nieuws.
De nog altijd maar 25-jarige Canadese filmmaker Xavier Dolan is gekend voor zijn hoog werkritme en zijn stevige stellingnamen. “U veroordeelt geen homoseksuelen maar ik veroordeel imbecielen” twitterde hij richting Christine Boutin toen de Franse politica homoseksualiteit “een gruwel” noemde. Zijn vierde film, Tom at the Farm, rekent via een sfeervolle thriller even krachtig af met homohaat.
“Tony Manero is geen promoprent voor Chili,” zei regisseur Pablo Larrain in Cannes, “het is een film over een tijd die in ons collectieve geheugen verankerd is als een nachtmerrie, een vervaagde herinnering die niet als een feit maar als een gevoel bijblijft”. De Amerikaanse Saturday Night Fever discokoning Tony Manero en de Chileense dictator Augusto Pinochet (die in ‘73 de democratisch verkozen president Salvador Allende gewelddadig van de macht verdreef) ontmoeten elkaar in een rauw drama over een duistere man die wil schitteren via een
imitatiewedstrijd. Twee jaar na zijn Cannes-première bereikt deze parel, gedragen door een Alfredo Castro die John Travolta vertolkt als gold het Al Pacino, ons via dvd.
Tootsie geldt als een van de beste komedies van de jaren tachtig maar met thema’s als seksisme, mannelijkheid, soap opera’s, het precaire acteursbestaan en de hectiek van New York snijdt Sydney Pollack ook ernstige thema’s aan. Terwijl Dustin Hoffman contractueel geloofwaardigheid eiste voor zijn rol van een mannelijk acteur die enkel als vrouw aan de slag kan.
TOP OF THE LAKE: Jane Campions wonderbaarlijke televisieserie
Toen het Filmfestival van Cannes in 2010 Carlos van Olivier Assayas vertoonde, reageerde de filmwereld (nog) geschokt. Een televisiefilm op de jaarlijkse hoogmis van de film, dat was ongezien én heiligschennis. Want al gold televisie al lang niet meer als doodgraver van film, televisiewerk werd nog altijd als minderwaardig beschouwd. Met Twin Peaks van David Lynch als notoire uitzondering. Maar de stunt van Cannes was ook een signaal. Carlos gaf aan dat een televisiefilm ook cinema kan zijn en dat er voor televisie ook kwalitatief hoogstaand werk wordt gemaakt. Getuige The Soprano’s, The Wire, House of Cards, Borgen, The Killing, Broadchurch, The Bridge e.a. Boardwalk Empire‘s.