Met Golden Globes en Oscar bekroningen voor haar monumentale vertolking is Three Billboards Outside Ebbing, Missouri ongetwijfeld de film van actrice Frances McDormand. Maar het gitzwart wereldbeeld en de donkere humor dragen de stempel van de Ier Martin McDonagh, de lichtjes cynische regisseur van In Bruges en Seven Psychopaths.
“Het was toen gewoon een film, een job,” zegt Sydney Pollack 30 jaar na de release van zijn ophefmakende thriller Three Days of the Condor, “Robert Redford en ik verwachtten niet dat het een toonaangevende film van de jaren 70 zou worden”.
Fysieke dragers gaan door woelige wateren maar blijven steun en toeverlaat voor wie moderne klassiekers wil herontdekken. Zoals ‘Throw Down’, Johnnie To’s gestileerde en spirituele ode aan de Japanse meester Akira Kurosawa. Dvd distributeur Carlotta verwent filmliefhebbers met een fraaie 4K restauratie van dit oogverblindend mooi en emotioneel krachtig judo sprookje. Een onterecht vergeten meesterwerk van de toonaangevende Hong Kong cineast die internationaal naam maakte met ‘Breaking News’, ‘Election’ en ‘Mad Detective’.
“Is cinema belangrijker dan het leven?” vroeg François Truffaut zich af. En als een soort antwoord opperde hij “filmliefhebbers zijn zieke mensen” en benadrukte hij “ik heb altijd een weerspiegeling van het leven verkozen boven het leven zelf.” Zoveel was duidelijk, de Franse cineast was gebeten door het virus film. Wanneer in zijn tweede film, Tirez sur le Pianiste, Charlie, Lena en twee kidnappers de baan opgaan zien ze voor zich een vrachtwagen met een ‘Cahiers du cinéma’ embleem. Het blad waar Truffaut als criticus voor schreef en dat werd opgericht door zijn spirituele vader André Bazin. De man aan wie hij Les quatre cents coups opdroeg.
Tootsie geldt als een van de beste komedies van de jaren tachtig maar met thema’s als seksisme, mannelijkheid, soap opera’s, het precaire acteursbestaan en de hectiek van New York snijdt Sydney Pollack ook ernstige thema’s aan. Terwijl Dustin Hoffman contractueel geloofwaardigheid eiste voor zijn rol van een mannelijk acteur die enkel als vrouw aan de slag kan.
Met naast artistieke ook commerciële successen was het best een wonderjaar voor de Vlaamse film. Maar de internationale erkenning voor Chantal Akermans ‘Jeanne Dielman’ en dito waardering voor de nieuwste vuistslag van Jean-Pierre en Luc Dardenne, ‘Tori et Lokita’, richtte ook de volgspot op Belgische cinema. Dit beklijvend drama over het lot van minderjarige vluchtelingen van de broers uit Luik en Brussel hoort thuis bij de beste films van het jaar.
De oneven afleveringen van de Toy Story franchise waren behoorlijk spectaculair maar nummer 2 bleek een afknapper. Daarom vreesden we het ergste voor Toy Story 4 maar Pixar overtrof zich. De studio stofte de vertrouwde ‘speelgoed kameraad in gevaar’ formule af en toverde een leuke en creatieve sequel op het scherm. Een karaktergedreven en autoreflexief avontuur.
Veel komedies leverde het afgelopen jaar niet op maar twee markante films verrasten met subversieve humor. Gouden Palm ‘Triangle of Sadness’ van Ruben Östlund en Rian Johnsons Netflix-prestigeproject ‘Glass Onion: A Knives Out Mystery’ fileren op satirische wijze het kapitalistische systeem en de technologische utopie. De filmmakers aarzelen niet om ‘over the top’ te gaan en hun metaforen zijn zelden subtiel. Maar de vlijmscherpe kritiek is verfrissend in een filmlandschap waar naast middelmatigheid vooral conformisme heerst.
Hoe snel technologie evolueert merk je aan Tron, een experimentele Disney-film uit 1982 die voor was op zijn tijd maar nu al verouderd lijkt. De combinatie van live action en computergegenereerde beelden was revolutionair, maar ondertussen is CGI ingeburgerd en geperfectioneerd. Wat de film echter nog altijd genietbaar maakt is dat de makers erin slagen een heel eigen cartoonwereld met nieuwe
stripfiguren en een microchipbeschaving te creëren.
Jason Reitman balanceerde in Thank you for smoking en Up in the air ietwat gekunsteld tussen ernst en humor maar in de films die hij draait naar een scenario van Diablo Cody krijgt zijn mix van lichtvoetigheid en zwaarmoedigheid iets authentiek. Dat was zo in Juno en Young Adult, en dat is opnieuw het geval in het moederschapsdrama Tully.