Francis Ford Coppola’s Peggy Sue Got Married: Een oude geest in een jong lichaam

Nu we bijna met een acheruitkijkspiegel kunnen focussen op de jaren 2010 richt Columbia de volgspot op de jaren 80. Niet echt hoogdagen in Hollywood, met veel geformateerde en aseptische mainstream films die ver verwijderd waren van de wilde New Hollywood parels. Toch zijn er (her)ontdekkingen te doen. Zoals Francis Ford Coppola’s Peggy Sue Got Married.

Onder het label ‘Eighties classics‘ brengt Sony een pakket Amerikaanse jaren tachtig films van het in 1983 tot Tri-Star omgevormde Columbia Pictures (opnieuw) uit op dvd. Klassiekers kan je ze niet allemaal noemen en aangezien Columbia niet de toonaangevende majors van de decade (die ook de American Independent Cinema zag ontstaan) was, is de selectie ook niet echt representatief voor het tijdsgewricht. Wat niet belet dat er enkele films bij zijn die zeer de moeite blijven.

De jaren tachtig in Hollywood

Tijdens de jaren 80 grepen de met grote concerns verbonden Amerikaanse studio’s opnieuw de macht en werden financiële debacles zoals Michael Cimino’s Heaven’s Gate (en Elaine Mays Columbia productie Ishtar) aangegrepen om auteurs in het algemeen en New Hollywood in het bijzonder buitenspel te zetten. De macht van de regisseur werd gebroken en het rauwe realisme van de seventies maakte plaats voor een meer cleane, aseptische cinema. Al betekende die nieuwe toenadering tot de fantasiewereld (ET, Raiders of the lost Ark, The Empire Strikes Back, Back to the Future, Ghostbusters, Aliens,…) en genrefilms niet dat belangrijke thema’s steevast uit de weg werden gegaan. Vooral Vietnam stond hoog op de agenda met o.m. First Blood, Platoon, Full Metal Jacket en Born on the Fourth of July.

De eighties waren in Hollywood de jaren van de opkomst van de sequels en de ‘high concept films’, van het inkleuren van klassiekers (King Kong, Casablanca) en de drang naar blockbusters, van tiener-‘angst’ en -komedies (John Hughes en de Brat Pack), van James Bond en actiehelden (Die Hard, Lethal Weapon), van de machtsgreep van Spielberg en Lucas, van mainstream horror cinema (Halloween, Friday the 13^th, A Nightmare on Elm Street), van melodramatische Oscar films (On Golden Pond, Terms of Endearment, The Big Chill, Forrest Gump), van speciale effecten en sciencefiction cinema (Blade Runner, Terminator, Tron), van de terugkeer van het grote epos (Reds, The Last Emperor, The Right Stuff, Out of Africa) en van de muzikale-film-met-populaire-soundtrack (Staying Alive, Flashdance, Footloose, Dirty Dancing).

De Columbia eighties collectie

Deze trends worden ook weerspiegeld in de ‘Eighties classics’ collectie die evenwel tevens aangeeft dat er toen ook zeer matige Amerikaanse films onze bioscopen overspoelden. Ivan Reitmans Bill Murray legerkomedie Stripes (FILM: * / EXTRA’S: **) bevat nog enkele geslaagde grappen (“We zijn Amerikanen met hoofdletter A. Weet je dat betekent? Dat onze voorouders uit elk deftig land werden getrapt”) maar zowel Amy Heckerlings pratende baby film Look Who’s Talking (FILM: 0 / EXTRA’S: *) als de Val Kilmer komedie Real Genius (FILM: 0 / EXTRA’S: 0) ogen nu hopeloos verouderd. Terwijl Mikhail Baryshnikov en Gregory Hines ondanks enkele sterke dansscènes Taylor Hackfors Koude Oorlogsdrama White Nights (FILM: * / EXTRA’S: **) niet kunnen redden en Peter Yates’ fantasyavontuur Krull (FILM: * / EXTRA’S: **) een zekere kitscherige charme bezit maar enkel interessant is voor fans van Marvel.

Gelukkig zijn er ook, toevallig allemaal zonder bonusmateriaal uitgebrachte, enkele films die we na het herbekijken wèl drie of vier sterren willen geven. Zoals John Badhams intelligente actiefilm Blue Thunder, Brian De Palma’s heerlijk voyeurisme filerende thriller Body Double, John Carpenters a-typische romantische scifi prent Starman, Blake Edwards ijzersterke Kim Basinger – Bruce Willis komedie Blind Date, John Boormans semi-autobiografisch Wereldoorlog 2 verhaal Hope and Glory en Francis Ford Coppola’s zwaar miskende romantische tijdreis Peggy Sue Got Married. Op enkele films uit het rijtje komen we later terug, nu focussen we op de minder gekende prent uit Coppola’s rijkgevulde oeuvre.

Coppola’s eigenzinnige tienerfilm

De 42-jarige Peggy Sue Kelcher slaagt er in de openingsscène van Peggy Sue Got Married met de hulp van haar dochter in om zich in een oude jurk te wringen ter gelegenheid van een schoolreünie (High School, 25 jaar later). Maar ze voelt zich duidelijk ongemakkelijk. Haar man – Crazy Charlie die opduikt in TV-commercials voor zijn winkel – is er vandoor met “that young bimbo” en het in grote zwart-wit foto’s gevatte verleden is meer dan ooit ongrijpbaar voor haar.

Het applaus, de lofzangen en pompeuze muziek bij haar verkiezing tot ‘koningin’ van de bijeenkomst – de ‘koning’ is een voormalige nerd die het gemaakt heeft (dankzij haar zullen we later ontdekken) – zijn er te veel aan en Peggy Sue valt flauw. Ze blijft even buiten westen en ontwaakt in de ziekenboeg van de school, maar dan wel in 1960.

Peggy Sue voelt zich nog steeds ongemakkelijk, dit keer omdat ze als volwassene gevangen zit in het lichaam van een 17-jarige teenager. Daardoor bekijkt ze alles vanop een afstand: de tijdreis heeft haar bewuster gemaakt. Maar in ander opzicht dan weer jonger, impulsiever. Elke ervaring, elke ontmoeting krijgt een intensiteit, een belang die ze toen niet had.

Daardoor koestert Peggy Sue kostbare momenten: een spel met haar jonger zusje, het weerzien met haar moeder, het familiale ontbijt, het bezoek aan de grootouders, het zingen van “My country ‘This of Thee’”. En andere momenten wil ze snel, te snel soms, consumeren. Ze wil met Charlie vrijen, ze wil de raadselachtige beatnik dichter Fitzsimmons leren kennen.

Maar ze is tegelijk gevoeliger en minder radicaal: ze wéét immers wat er gebeurd is met de vrije levensstijl die Fitzsimmons propageerde en ook wat er geschiedde met de eigen familie die ze zo vanzelfsprekend vond (dood en in ontbinding namelijk).

Melancholisch maar niet sentimenteel

De lichtvoetigheid van Peggy Sue Got Married is dan ook niet meer dan een vernis dat spijt, pijn en verbittering verhult. Gevoelens van ontgoocheling die het gevolg zijn van een te zeer vasthouden aan idealen en een te sterk rekenen op anderen. Maar ook van een te krampachtig leven waardoor de jeugdige energie verstopt geraakte.

Peggy Sue’s tocht door het verleden, door herinneringen aan het verleden, is tegelijk een tocht naar de diepste menselijke eenzaamheid (het besef dat elk individu in feite alleen is). Ze leert daarbij dat ze de dingen die ze in de loop der jaren verloor moet koesteren i.p.v. de verworvenheden.

De Amerikaanse iconische filmmaker Francis Ford Coppola heeft heel wat klassiekers en meesterwerken op zijn naam staan. The Godfather I + II, The Conversation, Apocalypse Now, Rumble Fish, Youth withouth Youth en Twixt. In het rijtje miskende, quasi vergeten meesterwerken kunnen we naast The Outsiders en One from the heart ook deze Peggy Sue Got Married plaatsen. Een film die verrast door verbittering en melancholie te tonen waar men nostalgie, romantiek en sentiment verwachtte naar het model van Back to the Future, de gladder gepolijste eighties cultfilm van Robert Zemeckis. Coppola bleef echter een seventies filmmaker met een visionaire toekomstvisie, wat hem in volgende decennia zuur zou opbreken. Maar dat is alweer een ander verhaal.

IVO DE KOCK

PEGGY SUE GOT MARRIED: regie: Francis Ford Coppola; USA – 1986 – 99′; met Kathleen Turner, Nicolas Cage, Barry Miller, Catherine Hicks; scenario Jerry Leichtling & Arlene Sarner; fotografie Jordan Cronenwerth; muziek John Barry; FILM: **** / EXTRA’S: 0; distributie: Columbia.