Dossier Musical. Deel 2: A Star is Born, de musical brengt emoties in beweging

jun 8, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actueel, genre, musical, thema  //  No Comments

A STAR IS BORN 1954

Het gekunstelde karakter van vele musicalverhalen ligt aan de basis van een misvatting bij het filmpubliek. De Hollywoodmusical zou slechts tijdloos en onrealistisch entertainment bieden. Nu is het musicalplezier inderdaad niet gebaseerd op intellectuele maar wel op psychische en emotionele reflexen. Terwijl musicalpersonages vooral worden gedreven door energie en gevoelens. Net zoals hun melodrama-tegenhangers. Niet zo verwonderlijk aangezien melodrama oorspronkelijk «drama met muziek» betekende. Het feit dat musicals (en melodrama’s) vooral «emoties in beweging brengen», betekent echter niet dat hun kader een puur kunstmatig decor is.


Getuige de verschillende versies van de showbizzmusical A Star is Born. Voorloper What Price Hollywood? (George Cukor, 1932) is als zuurzoet sprookje, over een dienster die het tot filmster schopt, vooral een afspiegeling van de aantrekkingskracht die uitging van Hollywood in zijn «gouden tijdperk». De eerste A Star is Born (William Wellman, 1937) is als melodrama echter het product van de depressieperiode. Esther Blodgett (Janet Gaynor) blijkt een meisje zoals vele anderen, alleen wordt ze ontdekt door de beroemde acteur Norman Maine (Fredric March) en maakt de droomfabriek Hollywood haar tot filmster (terwijl haar mentor/echtgenoot zichzelf vernietigt via alcohol).

A STAR IS BORN 1937

Dat niet talent maar wel geluk én het medium zelf sterren maakt, zorgde voor troost en hoop in verder deprimerende dagen. De musicalversie van A Star is Born (George Cukor, 1953) kwam er in een economische bloeiperiode. Hollywood voelde zich echter bedreigd door de opkomst van televisie en reageerde met een mengeling van nostalgie en mythevorming. Via een bewonderende blik achter de schermen eert de film de rituelen (galapremières, sneak preview, Oscaruitreiking) en het productieproces (make-up, camera’s, klankopnames, windmachines). Esther (Judy Garland) heeft ditmaal talent, acteur-op-zijn-retour Norman (James Mason) ontdekt haar «sterpotentieel» en de studio coacht haar carrière. Het opmerkelijke is dat de film zowel over een mythisch Hollywood als over de «echte» Judy Garland gaat (het musicalsegment «Born in a Trunk» maakt het levensverhaal van de «in een kostuumkoffer geboren» Garland tot een show).

Ook het rockdrama A Star is Born (Frank Pierson, 1976) met Barbra Streisand en Kris Kristofferson is tijdsgebonden: de nieuwe sterren zijn zangers opgegroeid in een sfeer van rebellie, idolatrie en (drank)verslaving. In Cukors A Star is Born worden dankzij widescreen-fotografie niet alleen de personages maar ook het medium «larger than life». De beelden zijn spectaculair maar ook functioneel. Regisseur Cukor legt de vinger op isolement via afstanden tussen figuren en dynamiseert scènes door personages bijna uit beeld te laten verdwijnen. Hij verbindt bovendien het visuele, auditieve en dramatische.

A STAR IS BORN 1954

Schoolvoorbeeld is de scène waarin Esther thuis een opnamedag «naspeelt» voor haar echtgenoot: haar hysterische uitbeelding via gebaar, woord en zang wordt een dramatische commentaar op het streven en de angst van acteurs in het algemeen en de personages in het bijzonder. De songs zijn dan ook nooit muzikale uitstappen maar steeds emotionele uitbarstingen die kaderen in een dramatisch geheel. Zo is Esthers wondermooie «The Man That Got Away»- improvisatie in een lege nachtclub een ode aan creatief talent (een beweeglijke camera zorgt voor een «vrij» gevoel) én een aankondiging van een onafwendbaar verlies (de uit de coulissen opduikende «gedoemde» Norman).

Omdat de studio de toon van A Star is Born wat donker vond werd de film achter de rug van George Cukor aangepast. Met toevoeging van het «Born in a Trunk»- interludium en schrapping van scènes. Pas in 1983 werd de film door filmhistoricus Ronald Haver gereconstrueerd tot (bijna) de originele lengte. Van enkele scènes bestaat echter alleen nog audiomateriaal (setfoto’s vullen de gaten) omdat de originele negatieven werden gesmolten om het zilver dat ze bevatten te recupereren!

A STAR IS BORN 1976

Gelukkig konden twee cruciale scènes nog wél worden teruggevonden: een huwelijksaanzoek dat opgevangen wordt door een studiomicrofoon én een huilende Esther die plotseling begint te lachen wanneer de camera’s draaien. Op het bonusschijfje van de Special Edition dvd van A Star is Born ontdekken we nog andere weergevonden pareltjes. Subliem zijn de 3 voorbereidende versies van «The Man That Got Away» die aangeven hoe zowel Cukor als Garland experimenteren en perfectioneren.

Ook interessant is de alternatieve versie van «When My Sugar Walks Down The Street» die illustreert dat de studio bewust donkere elementen (in casu de dood van Esthers moeder) schrapte. Voorts zijn er ook nog «audio outtakes», drie documentaires over de filmpremière en after-party én de trailers van de drie Sfar-versies. Een door Jack Warner ingeleide «showreel» is niet meer dan een curiosum maar maakt wel duidelijk dat de digitale opfrissing van beeld en geluid geen overbodige luxe was. A Star is Born is nu zowel letterlijk als figuurlijk een schitterende film!

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Film & Televisie, n° 529, februari 2003

A STAR IS BORN (Warner)

Leave a comment