Met Star Trek Into Darkness is de grote bioscoopzomerhit in de dvd-rekken beland. Onschuldig vertier op maat van ‘geeks’ of een onfraai staaltje donkere, cynische cinema voor de ‘kids’? Helaas het tweede. In de handen van J.J. Abrams, de Amerikaanse nieuwe Steven Spielberg, worden kapitein Kirk & co de speelbal van luidruchtige actie en reactionair gedachtegoed. Militarisme in de ruimte.
Star Trek Beyond is de dertiende film in de Star Trek franchise en de derde aflevering van de nieuwste reeks na J.J. Abrams’ reboot uit 2009. De oorspronkelijke door Gene Roddenberry bedachte sciencefiction-televisieserie liep van 1966 en 1969, een woelige periode in de Amerikaanse geschiedenis, en ging met zijn utopische centrale gedachte (milieuproblemen, politieke conflicten en armoede zijn in de 23ste eeuw uit de wereld geholpen, Starfleet bemanningen dragen vrede uit) tegen de paranoïde tijdsgeest in.
STAR WARS VII: THE FORCE AWAKENS: Start van de slottrilogie
“Chewie, we’re home!” zegt oldtimer Han Solo met een knipoog tegen zijn harige trouwe kompaan Chewbacca. “Luke Skywalker! I thought he was a myth” roept een jonge snaak met naïef enthousiasme uit. Iets nieuws, iets ouds en veel geleend spul; Star Wars VII: The Force Awakens speelt op bekend terrein met vertrouwde mythologieën en doet dat erg goed.
Hoed af voor Francis Ford Coppola die met een experimenteel concept (live cinema, dat live performance en traditioneel filmmaken combineert) en een gedurfd project (Distant Vision) film grondig wil vernieuwen. Hij is een uitzondering want meestal ontstaan mijlpalen in de filmgeschiedenis, die leiden tot een ander soort film, toevallig. Ook al zijn ze het werk van mensen met een visie, uiteindelijk stuurt het publiek door zijn enthousiasme de cinema in een andere richting. Dat was zo met Steven Spielbergs Jaws maar ook met Star Wars.
December, ‘Star Wars’ maand. Om de 4 miljard dollar te rentabiliseren die het in 2012 betaalde om Lucasfilm over te nemen wil Disney jaarlijks de kassa doen rinkelen met afleveringen of afgeleiden van de in 1977 gestarte saga. Na ‘Star Wars VII: The Force Awakens ‘(2015) en ‘Rogue One: A Star Wars Story’ (2016) is er nu ‘Star Wars VIII: The Last Jedi’. En de retro-industrie zal verder nog ‘Solo: A Star Wars Story’ (2018) en ‘Star Wars: Episode IX’ (2019) uitspuwen. Rian Johnson tekent voor een space opera over de prijs van geweld en heroïsme.
Toen State of Grace in 1990 quasi gelijktijdig met Martin Scorsese’s GoodFellas uitkwamflopte het nochtans door het ijzersterke duo Sean Penn – Gary Oldman gedragen Ierse gangsterdrama. Net nu Amerika’s grootste levende regisseur zijn epos The Irishman kort op de bioscoopschermen tovert krijgt Phil Joanou’s miskende misdaadfilm een herkansing dankzij Blu-ray.
David Cronenberg studeerde nog literatuur toen hij in 1969 zijn eerste halflange 35mm film maakte. In het experimentele Stereo en sequel Crimes of the future duiken de thema’s al op die de Canadese grootmeester zouden blijven fascineren. Van Shivers tot A History of Violence en verder.
De grote massa van bioscoopbezoekers heeft een broertje dood aan verveling. De filmindustrie produceert daarom films waarbij geen tijd wordt gelaten aan de consument om zich van een relatie tussen hem en wat hij ziet bewust te worden. Tussen het moment dat toeschouwers van het Lumière filmpje over een trein die in het station arriveert (L’arrivée d’un train à La Ciotat) gillend het zaaltje uitliepen, omdat ze vreesden te worden verpletterd door het gevaarte dat op hen afkwam, en de apathie van het hedendaagse publiek bij de meest gewelddadige films en bij holle 3D-films die hen terugvoeren naar film-als-kermisattractie, is amper 120 jaar verlopen. Nog nooit heeft een medium zo snel zijn mogelijkheden opgebruikt als bij film het geval is.
Als finalist van de door het Europese parlement uitgereikte LUX prijs, gewonnen door het Ijslandse Woman at War, zal Styx door alle Europarlementsleden én door heel wat burgers uit verschillende landen gezien worden. Positief want met dit sober realistisch gefilmde maar moreel geladen avontuur van een solozeilster levert de Oostenrijkse filmmaker Wolfgang Fischer commentaar op de westerse onverschilligheid tegenover vluchtelingen. “Geld is internationaal, data zijn internationaal maar mensen zijn dat niet,” zegt Fischer, “dat is vreemd.”
Met Styx, het sober realistisch gefilmde maar moreel geladen avontuur van een solozeilster, levert de Oostenrijkse filmmaker Wolfgang Fischer een stevig commentaar op de westerse onverschilligheid tegenover vluchtelingen.