Honderd jaar Pier Paolo Pasolini viert de Brusselse Cinematek met een filmretrospectief én een tentoonstelling. De Franse kunstenaar Chantal Vey volgde in omgekeerde richting de route die de schrijver-cineast eind jaren vijftig in zijn Fiatje aflegde langs de Italiaanse kust. Met haar expo Contro-corrente zet ze ons op weg. “Net als Pasolini hou ik van doorgangsplaatsen en Brussel is het kruispunt van Europa.”

Met een volledige filmretrospectieve én de expo ‘Contra-corrente’ van de Franse kunstenaar Chantal Vey viert CINEMATEK van 4 maart tot 18 april de Pier Paolo Pasolini Centennial. Op 5 maart lag de geboorte van de even controversiële als invloedrijke Italiaanse schandaalschopper 100 jaar achter ons en dat is de perfecte aanleiding om zijn poëzie, passie en politieke kunst te herdenken. Om Pasolini’s leven en levendige kunst te vieren.

De Oekraïense cineast Sergei Loznitsa schreef geschiedenis met de documentaire ‘Maidan’ en fileerde het Russische regime via historische documentaires (‘The Event’, ‘State Funeral’) en allegorische kafkaëske sprookjes (‘In the Fog’, ‘A Gentle Creature’). Zijn bekroonde, in het Donetsbekken spelende, ‘Donbass’ wordt hernomen als steunbetuiging aan de bevolking van Oekraïne. Een snoeiharde mix van zwarte komedie en absurde tragedie die door de huidige oorlog een pijnlijke extra dimensie krijgt. Loznitsa zelf nam ontslag uit de European Film Academy omwille van “de beschamende reactie op de Russische invasie, (…) de angst een oorlog ook een oorlog te noemen, barbarij te veroordelen en luid protest te laten horen.”

De Blu-ray release van de sublieme, hallucinante Britse zwart-wit thriller ‘Time Without Pity’ herinnert er ons aan dat de Amerikaanse filmmaker Joseph Losey van de jaren vijftig tot zeventig gold als een toonaangevend cineast. Verdreven uit Hollywood tijdens de communistenjacht en vereerd in Europa bleek de maker van ‘The Servant’, ‘The Go-Between’ en ‘Mr. Klein’ een auteur die keer op keer bewees dat emotie en reflectie perfect kunnen samengaan in cinema. Losey mag dan in de vergetelheid gesukkeld zijn, dankzij een onmodieuze narratieve aanpak doorstond zijn werk probleemloos de tand des tijds.

Van Covid maakte de Hongkongse grootmeester Wong Kar-Wai gebruik om zich met zijn tienkoppig filmoeuvre te amuseren. Dat leidde tot digitale restauratie en hier en daar ook nieuwe montages. Enkele van die gloednieuwe 4K-cuts halen/haalden deze zomer de succesvol heropende zalen en krijgen aansluitend een dvd en blu-ray release. Telkens is het genieten geblazen van enigmatische, melancholische en visueel sprankelende cinema die door onze geest blijft spoken. Omdat Wong Kar-Wai’s films herkenbaar zijn maar onvatbaar blijven.

Momenteel werkt de controversiële Poolse filmmaker Roman Polanski samen met zijn oude kompaan en landgenoot Jerzy Skolimovski aan ‘The Palace’, een drama dat wil focussen op botsende personages. Precies zoals in het vroege werk van de regisseur die later naam maakte met groteske, sinistere en verontrustende films als ‘Rosemary’s Baby’, ‘Chinatown’ en ‘Le locataire’ en ernstige historische films als ‘The Pianist’ en ‘J’accuse’. Met ‘Knife in the Water’, ‘Repulsion’ en ‘Cul-de-Sac’ zijn drie prettig gestoorde debuutfilms van Polanski nu te herontdekken op Blu-ray.

Na een reeks satirische romans die de Britse samenleving een spiegel voorhielden (o.m. Het moordend testament) en een ambitieus Brexit epos (Klein Engeland) lijkt Jonathan Coe, gedreven door zijn liefde voor film en zijn fascinatie voor de Oostenrijks-Amerikaanse regisseur Billy Wilder, te kiezen voor een lichtvoetig verhaal. Maar schijn bedriegt want ‘Meneer Wilder en ik’ heeft een sombere, tragische onderstroom. Het is een historische fictie waarin persoonlijke en collectieve trauma’s verstrengelen. Tegelijk een beklijvend portret van een iconisch figuur en een indringende mijmering over liefde en verlies.

Een excentrieke rebel. Avonturier pur sang. Hollywood outsider. ‘Larger than life’ figuur. Verteller van straffe verhalen. Specialist in literatuurverfilmingen. Dat, en veel meer, was John Huston. De Amerikaanse filmmaker van ‘The Maltese Falcon’, ‘The Treasure of the Sierra Madre’, ‘The Misfits’ en ‘Prizzi’s Honor’ is helaas wat in de vergetelheid gesukkeld. Gelukkig krijgen twee van zijn meesterwerken, ‘Wise Blood’ en ‘Under the Volcano’, nu een fraaie Blu-ray release en worden de Huston-reportages die Lillian Ross schreef voor The New Yorker gebundeld uitgegeven.

Filmpassie deel je. Daarom stonden we voor De Filmkrant stil bij een scène die een soort sublieme ervaring gaf. Zo kwamen we uit bij de sterfscènes van de Amerikaanse legendarische westernregisseur Sam Peckinpah.

“Een brein vol scheermesjes en een hart vol schaamteloze brutaliteit.” Zo omschreef acteur William Holden de Oostenrijks-Amerikaanse filmmaker Billy Wilder. Regisseur van klassiekers als ‘Double Indemnity’, ‘Sunset Boulevard’ en ‘Some Like it Hot’. Wondermooie nieuwe Blu-ray releases van ‘The Major and the Minor’ en ‘Love in the Afternoon’ maken duidelijk dat voor de koning van de filmkomedie scherpte en warmte twee zijden van eenzelfde muntstuk waren. Humor hielp om kijkers een geweten te schoppen. Al bleef de morele cineast bescheiden. “Ik maak geen cinema, ik maak films.” Té bescheiden want zelfs deze ‘kleine’ films blijken Grote Cinema.