Charlotte Le Bon over Falcon Lake: “Melancholie is gedrenkt in bitterzoete ambiguïteit”
Van stroperige nostalgie is er geen spoor in het macabere, mysterieuze coming of age-drama Falcon Lake. Een intrigerende graphic novel adaptatie waarmee de Canadese actrice Charlotte Le Bon stevig debuteert. “Adolescentie is fascinerend zolang je niet vervalt in ernst of meligheid.”
“Dat er iemand met acteerervaring regisseerde hielp,” zegt de jonge actrice Sara Montpetit wanneer we haar samen met de scenarist-regisseur spreken in Brussel, “Charlotte Le Bon weet hoe ze vanuit het standpunt van een acteur scènes moet beschrijven, hoe ze moet aangeven waar ze emotioneel naar toe wil.” Falcon Lake kijkt niet vanuit volwassenheid terug op een tieneravontuur maar kiest voor de blik en de beleving van de zestienjarige Chloé en de dertienjarige Bastien.
Was Bastien Vivès’ Une soeur een favoriete strip? Charlotte Le Bon: “Nee, coproducent Jalil Lespert zag in deze graphic novel mijn regiedebuut maar ik niet meteen. Er was ook geen spoor van een spook, vreemde sfeer of spanning. Pas na twee jaar vond ik een eigen toon door elementen te ontlenen aan het horrorgenre. Plots werd Falcon Lake een liefdes- en geestverhaal dat mijn gevoeligheden weerspiegelt.”
De Franse golf van Morbihan maakt plaats voor een meren gebied in Quebec. “De streek waar ik tijdens mijn jeugdjaren vakanties doorbracht. In de strip gaat de familie van het meisje naar die van de jongen. Dat draaide ik om want ik wou het isolement van mijn hoofdpersonage vergroten door hem te laten terechtkomen in onbekend gebied. Emotioneel ontwaken gaat gepaard met een gevoel van eenzaamheid.”
De ouders blijven haast buiten beeld. “Elke film wordt twee keer geschreven. Eenmaal tijdens de scenariofase en dan nog eens bij de montage. Op dat moment werd me duidelijk dat de ouders niet veel bijdroegen aan de ontwikkeling van de adolescenten. Er konden best wel wat scènes met hen verdwijnen. Bovendien past het gevoel van leegte rond de jongeren dramatisch bij het verhaal van hun worsteling met verwarrende gevoelens en onbegrip. Als adolescent wil je bij een groep horen en vind je jezelf vaak via de blik van anderen. Zelf had ik het daar moeilijk mee. Ik ging van de ene groep naar de andere en herkende me helemaal niet in de blik van anderen. Het gevoel van eenzaamheid dat zo ontstond zag ik ook in Une soeur. Maar met de donkerheid die ik zelf voelde maakte ik van Chloé een complexer personage.”
Met ambigue gevoelens. “Als adolescent word je voor het eerst met bepaalde emoties geconfronteerd en dat levert tegenstrijdige reacties op. Je bent een beetje verloren, tast je eigen grenzen af en test de limieten van anderen. Ik wou het verhaal van de jongeren geloofwaardig houden. Zonder de drie jaar leeftijdsverschil zouden ze samen zijn geweest. Maar op die leeftijd en in die fase is het een immense kloof. Zij leunt aan bij de volwassenheid terwijl hij pas komt piepen als tiener. Van bij aanvang is het liefdesverhaal gebouwd op een extreem romantische onmogelijkheid. Eigenlijk is Falcon Lake het verhaal van een jongen die te snel de overgang wil maken. Ingebed in een verhaal van verwarring en verlangen. Seksualiteit is in films heel vaak een beetje ziekelijk of vuil. Terwijl ik meer iets zacht, mooi en teder voor ogen had. Iets dat groeit uit vertrouwen en openheid.”
Het bovennatuurlijke bezorgt de transformatie van een jong lichaam een extra dimensie. “Ik hou van filmgeesten maar dat was niet de enige reden waarom het spookt in Falcon Lake. Het leek me interessant om te peilen naar wat er zich afspeelt binnenin het centrale personage via een tussen verbeelding en werkelijkheid zwevende legende. Het verhaal wordt daarom verteld vanuit Bastiens geest en het lichaam. De jongen weet niet hoe zich te houden t.o.v. Chloé, hij is tegelijk erg opgewonden maar ook bang voor zijn eigen gevoelens. Het spook gegeven fungeert als een spiegel voor wat er in hem omgaat.”
Zo verschijnt de dood op het toneel. “Het gaat om een afscheid van de jeugd, om de dood van de onschuld. Het leven is nooit meer hetzelfde nadat men voor het eerst verliefd is geweest. Het menselijk bestaan is gevuld met kleine momenten van dood, van afscheid. Ze vormen een rode draad tussen de openingsscène en de slotscène.”
Falcon Lake opent met wat een drijvend lichaam op het water lijkt. “Een hint dat wat volgt niet zomaar een coming of age-verhaal is. Waardoor de kijker zijn verwachtingen in vraag gaat stellen. Ik vroeg me ook af waarom ik deze film wou maken want het is niet meteen mijn favoriete genre. Horror is dat wel en ik had een hybride film voor ogen waarin je spanning tussen opwinding en angst voelt, waar je plezier schept in de ervaringen van roekeloze teenagers die flirten met het onbekende. Ik wou vooral voorkomen dat de film in één vakje kon geplaatst worden.”
U draaide niet digitaal maar op 16mm. “Old school, ik weet het. Maar ik hecht enorm aan beeldtextuur en aan kleur terwijl digitaal alles uitgevlakt wordt. Digitale beelden tonen te veel, de filter van magische subtiliteit en onduidelijkheid die korrelige pellicule levert ontbreekt. Bij een film over het ontwaken van sensualiteit leek het me evident om te gaan voor materiaal dat gepaard gaat met contrasten, ontdekkingen en verrassingen. Bovendien zet analoge film zowel de regisseur als de acteurs op scherp. Het aantal takes is niet eindeloos en dat vraagt een concentratie die creatieve spanning oplevert. Zeker wanneer de draaiperiode zoals hier, met 26 dagen, beperkt is creëert dat energie.”
Voor poëzie zorgen dan weer de kleuren en het licht. “Samen met Chef foto Kristof Brandl bestudeerde ik veel foto’s en schilderijen om het kleurgebruik, de belichting en compositie te bepalen. We wilden wel niet vervallen in esthetisering, in het louter schieten van mooie plaatjes schieten. Wat op deze adembenemende locatie een gevaar was. Niet elk shot moest ‘mooi’ zijn, ogen als een mini schilderij. We kozen voor spanning tussen het schone en het gewone. Tussen opnamen tijdens het ‘gouden uur’ en opnamen met harder, contrastrijker licht. Bovendien creëert het 4:3 beeldformaat een gevoel van claustrofobie en dreiging in harmonie met de verontrustende sfeer.”
De onheilspellende natuuromgeving beïnvloedt de personages. “Zeker in de zomer is de invloed van de omgeving dubbel. Het is zonnig en warm maar door de dichte bebossing blijft het somber. Tegelijk zie je nooit de bodem van het meer maar wel zwarte of grijze reflecties. Dat levert een gevoel van geslotenheid en ondoordringbaarheid op waardoor het isolement van de personages versterkt wordt. Er heerst ook een sfeer van geheimzinnigheid en ongerustheid. Er schuilt altijd iets in het donkere woud of op de bodem van het meer. Een ambivalentie die overeenstemt met wat in de adolescenten leeft.”
Het meer staat voor het leven én de dood. “Ik film steeds ter hoogte van het wateroppervlak, zonder esthetisering maar ook zonder in de onderwaterwereld van het spook te duiken. Die spookwereld blijft het universum van het mysterieuze, het onbekende. Er zijn momenten waarop de realiteit bevreemdend en fantastisch wordt maar de klassieke schrikeffecten van het horrorgenre hebben we bewust vermeden.”
Aan het einde blijft een zekere melancholie nazinderen. “Melancholie is een gevoel dat me intrigeert omdat het onduidelijk is, zweeft tussen vreugde en verdriet, gedrenkt is in bitterzoete ambiguïteit. Voor Falcon Lake wou ik een episch maar onsentimenteel slot dat niet gewelddadig is en hoop bevat. Ik ben reeds vanop jonge leeftijd vertrouwd met dood en sterfelijkheid. Dankzij melancholie, en de uitlaatklep kunst, leidde dat niet tot droefheid maar tot het koesteren van plezier en vitaliteit. Film heeft voor mij enkel zin wanneer het toelaat dat gevoel vast te houden. Je zal me niet meteen banaal amusement zien maken. Dan doe ik liever even niets.”
IVO DE KOCK
