Tom Hollands Fright Night: De sexy vampier die het genre weer cool maakte.

mei 27, 2020   //   by Ivo De Kock   //   Geen categorie  //  No Comments
Fright Night

Met zijn de-buurman-is-een-vampier regiedebuut Fright Night reanimeerde de Amerikaanse cineast Tom Holland 35 jaar geleden een vergeten genre. Het door de Ierse schrijver Bram Stoker uit Oost-Europese folklore gepuurde Dracula personage maakte daarna nog verschillende transformaties door maar de vampier beet zich vast in zijn herwonnen populariteit.

Fright Night

Pre-teaching. Een afschuwelijk woord maar de praktijk kan ook leuke neveneffecten hebben. Dat bleek in een Cannesloze meimaand toen we in onze bubbel heel didactisch een privé-retrospectieve Vampierenfilms opzetten. Met twee hypnotische Duitse Nosferatu parels (van Murnau en Herzog). Heerlijke kitsch van Hammer (Dracula has risen from the grave) en Guy Maddin (Dracula: Pages from a Virgin’s Diary). Tod Brownings Universal klassieker Dracula. De moderne varianten Near Dark (Kathryn Bigelow), The Lost Boys (Joel Schumacher), Dracula (Francis Ford Coppola), Interview with the Vampire (Neil Jordan), Vampires (John Carpenter), Let the right one in (Tomas Alfredson) en de Twilight saga. Plus een buitenbeentje dat zich verrassend goed staande hield tussen al dit vampierengeweld: Fright Night, een cultfilm van Chucky-bedenker Tom Holland die zopas een (Franse) restauratie en Blu-ray release kreeg onder de hilarische titel Vampire, vous avez dit vampire? (gelukkig wel in originele versie).

“Tom Holland besloot als fan van horrorfilms om iets te schrijven dat aansluit bij het verleden, bij Nosferatu van Murnau en Dracula van Browning,” zegt hoofdacteur Chris Sarandon in een terugblik interview, “hij wil de emotie herontdekken die deze films creëerden en er een zekere moderniteit en humor in injecteren. Zich amuseren met het genre zonder er mee te spotten. Dat is de opzet van Fright Night.” Een aanpak die aansloeg. “Niemand dacht dat het zo’n culthit zou worden,” vult actrice Amanda Bearse aan, “ik regisseer nu zelf maar ik werd beroemd met mijn transformatie tot vampier in deze film.”

Fright Night

Geloof in vampieren

In een andere heerlijke bonusdocumentaire vertellen collega’s anekdotes over de van kindsbeen acterende Roddy McDowall. Deze Planet of the Apes acteur speelt in Fright Night Peter Vincent, een acteur op de retour die zonder veel animo vampierenfilms inleidt op televisie. Wanneer tieners in hem een vampierenjager zien, klaagt hij over het feit dat “jongeren geen geduld meer hebben voor vampieren. Ze verkiezen een gekke killer die rondloopt en hoofden afhakt.” Dat is eigenlijk een statement Tom Holland, de regisseur-scenarist die het genre weer tot leven tracht te wekken met het verhaal van een tiener die ontdekt dat zijn nieuwe buurman een vampier is. Charley Brewster merkt echter dat volwassenen geen geloof hechten aan zijn ‘gekke’ beschuldiging. Vincent eerst ook niet, hij laat zich enkel uit geldnood meeslepen. Tot een genrecliché, een vampier heeft geen spiegelbeeld, hem overtuigt en ècht doet schrikken.

Dat is ook het moment waarop de horrorkomedie omslaat in een horrordrama met transformaties, gruwel, spanning en tragiek. Compleet met, voor de jaren 80, vrij spectaculaire effecten van Richard Endlund die aangeven dat we naar een filmspektakel kijken dat wel grotesk is maar nooit ridicuul wordt. Fright Night is geen The Fly, de Cronenbergfilm die een jaar later bewees dat horror grote cinema kan zijn, maar het werd een iconische cultfilm omdat het een liefdevolle ode is aan monsterfilms in het algemeen en vampierenfilms in het bijzonder. Een liefdesbrief die zichzelf niet te ernstig neemt en weigert zijn meta-gehalte nadrukkelijk onder onze neus te wrijven.

Fright Night

“Ik hou van horror,” zegt Holland, “ik hou van horror fans. Ik ben opgetogen over de manier waarop de hele cultuur is geëxplodeerd en blij dat ik er aan bijgedragen heb. Als kind genoot ik van horror maar in mijn highschool jaren bleek het genre niet cool. Wanneer men toen van horrorfilms hield werd men voor bizar, voor een vreemd beest, aanzien.” Zelf groeide Holland (dankzij televisie) op met monsterfilms van Universal, met horrorfilms met Vincent Price van American International en de Hammer horror met Peter Cushing en Christopher Lee. ‘Peter Vincent’ is meer dan een knipoog.

Liefde voor klassieke monsters

“Toen ik in 1984 Fright Night regisseerde was traditionele horror verdwenen,” benadrukt Holland, “men was overgestapt op slashers. Wat ik wou doen was de klassieke horror waarmee ik opgroeide terugbrengen. Jongeren tonen wat het voor mij betekende, zodat ze het zelf konden doorgeven. Je kan al de Jasons en Michael Myers hebben die je wil, er is niets zoals Dracula, Frankenstein en de Mummy. Dat zijn echte monsters! Ik wou die periode weer tot leven wekken. De film is een herinnering en een liefdesbrief aan alle mensen, over heel de wereld, die houden van fantastische, horror- en sciencefictionfilms.”

Fright Night

Tom Holland zou later een killer doll (Child’s Play) en een wraakzuchtige ijsverkoper (We All Scream for Ice Cream) introduceren maar Fright Night knoopte aan met een oude Hollywood traditie. Begin jaren 30 verwierf Universal de reputatie van ‘home of horror‘ met drie films: Dracula (1931), Frankenstein (1931) en Murders in the Rue Morgue (1932). De gok dat geluid een nieuwe dimensie zou toevoegen aan horror bleek met Dracula lucratief. Als bloedzuigende graaf deed Bela Lugosi de kassa rinkelen.

De donkere, magische sprookjessfeer met onschuldigen belaagd door monsters sprak aan. Niet toevallig lagen de roots van Tod Browning in de circuswereld. De regisseur van Dracula verbond theatraal spektakel met mentale horror en besteedde vooral aandacht aan seksuele motivering en geestelijke littekens. Het monster is bij hem een triomfantelijk seksueel en dierlijk wezen, de graaf is een aantrekkelijk en zelfzekere man die vrouwen verleidt. Zijn sensuele beet staat symbool voor verboden seks.

Fright Night

Fright Night past (net als The Lost Boys) in het rijtje eighties tienerfilms (The Breakfast Club, The Outsiders, Risky Business, Ferris Bueller’s Day Off, The Goonies) maar onderscheidt zich door zijn zelfbewust karakter (zonder dat de film de vierde muur doorbreekt) en zijn nadrukkelijke liefde voor een filmgenre. Gedurfd want door dwaze komedies als Love at First Bite was de vampierenfilm compleet geridiculiseerd. Tony Scott was de eerste om met de gestileerde Catherine Deneuve-David Bowiefilm The Hunger (1983) weer (zij het ijzige) romantiek te verbinden met vampirisme maar het was Holland die het genre linkte aan popcultuur (via o.m. de soundtrack).

Frivool en sexy

Een dramatisch plot point van Fright Night is dat Peter Vincent pas een effectieve vampierenjager wordt op het ogenblik dat hij gelooft in vampieren en in de wapens die hen kunnen verslaan. Dat geloof tracht Holland over te brengen op de kijker door Chris Sarandon van de vampier een sexy en frivole figuur te laten maken. Tegelijk legt hij op een speelse wijze seksuele driften bloot, niet enkel bij vampier Jerry maar ook bij de teenagers. Het werkt omdat de filmmaker naast geloofwaardige personages ook meerdere narratieve lagen en een mix van humor en angst creëert.

Fright Night

Bovendien houdt de film de maatschappij een verwrongen spiegel voor waarin we vervreemding, disfunctionele gezinnen, narcisme en consumptiegeest herkennen. “Fright Night speelt in een erg cynische, corrupte, ontaarde en verwarde wereld,” alcus Holland, “een van de voordelen van horror is dat zijn esthetiek tijdloos is. Horror kan gebruikt worden als metafoor om te tonen wat er op een bepaald moment gebeurt in een samenleving. Het is daardoor een essentiëler genre dan alle andere, meer respectabele, genres. Men kan immers op zeer demonstratieve wijze horror maken en sociale overwegingen in een dramatische context plaatsen. Wat mainstream films niet zo gemakkelijk doen.”

Toon je tanden

Er zijn dan ook dubbele bodems te vinden in Fright Night. En heel wat ernst. “Tom volgde (acteer)les bij Lee Strasberg en Stella Adler,” zegt Amanda Bearse, “daardoor is zijn werkbenadering heel cerebraal èn authentiek.” Maar Hollands missie was vooral filmliefhebbers weer verliefd laten worden op het vampieren genre en dat deed hij op onderhoudende wijze. Met aanstekelijk enthousiasme. Holland zette ook de stap naar regie omdat hij, na een desastreuze ervaring met zijn Scream for help scenario (geregisseerd door Michael Winner), vooral wou beletten dat iemand anders zijn persoonlijk script om zeep zou helpen.

Fright Night

I didn’t trust it in anybody’s hands except my own” klinkt het. Gekoppeld aan een advies: voor jonge filmmakers: “Wanneer je kan, tracht creatieve controle te bewaren over al wat je doet. In het begin zal dat niet kunnen omdat je geld nodig hebt en de majors alle rechten kopen waardoor je een huurling wordt. Maar ik raad je aan, zelfs al is het maar gedeeltelijk, je eigen creaties in handen te houden want niemand zal in staat zijn zo oprecht te creëren als jij. Dat is het eeuwenoude conflict tussen commercie en kunst.” Toon je tanden dus. Fright Night leidde tot een sequel (Fright Night Part 2), een remake (Fright Night) en een sequel op deze remake (Fright Night 2), tot een videogame en een reeks comics. Maar het is niet toevallig de heel persoonlijke eerste film die uitgroeide tot een cult classic.

IVO DE KOCK

FRIGHT NIGHT: Tom Holland; USA 1985, 102′; met: Chris Sarandon, Roddy McDowall, Amanda Bearse, William Ragsdale, Stephen Geoffreys; extra’s: documentaires Fright Night, Tom Holland & Roddy McDowall; FILM: **** / EXTRA’S: ***; distributie: Carlotta Films.

Fright Night

Leave a comment