Nate Parkers American Skin: Omstreden maar urgent
“Mijn opzet was door personages aan beide zijden te vermenselijken een proces van verzoening op te starten” zei Nate Parker in Deauville. Hoe moeilijk en noodzakelijk dat is bleek nogmaals toen de Amerikaanse pers in Venetië zijn urgent drama American Skin aan de schandpaal van het identiteitsdenken nagelde.
“Je bent niet, je wordt,” schreef cultuurfilosoof Lieven De Cauter in DeWereldMorgen.be, “het begrip ‘identiteit’ tracht die ‘wording’ te fixeren in een ‘zijn’.” Een waarschuwing voor rigoureus identiteitsdenken: “Identiteiten op basis van verschil leveren niets anders op dan clichés en gezwets.” Getuige de controverses die ontstaan wanneer Afro-Amerikaanse filmmakers hete hangijzers aanpakken.
Zoals Nate Parker met American Skin, een politiek drama dat het racisme en de geweldcultuur van Amerika uitvergroot via een intens verhaal van een zwarte vader die heel ‘blank’ reageert wanneer zijn zoon sterft door een politiekogel. De regisseur van het ook al omstreden The Birth of a Nation werd in Venetië neergesabeld door via de bril van identiteitsdenken kijkende Amerikaanse critici die een aansporen tot reflectie verwarden met een aanval.
Het festival van Deauville, dat ook al Roman Polanski adopteerde, besloot de ‘auteur onder vuur’ te omarmen. De vertoning van American Skin leverde minutenlang applaus op en tijdens een emotionele persconferentie mocht Parker weerwerk bieden aan zijn criticasters. “Mijn taak als filmmaker is de samenleving te weerspiegelen,” klonk het aanvankelijk koeltjes, “soms is dat een reflectie die mensen niet willen zien.”
Maar toen het persoonlijke karakter van de aanvallen ter sprake kwam moest Parker vechten tegen de tranen: “Het kan me niet schelen wat ze van me denken, wat ze van me zeggen. Ik maak kunst voor de kinderen van mijn kinderen. Wanneer zij in hun tijd niet veiliger zijn dan ik nu ben, heb ik gefaald als mens, vader en filmmaker. Ik wil alleen nog films maken die deze urgentie weergeven.”
Alhoewel Parker zei niet uit te zijn op headlines, werden zijn uitspraken opgepikt door de Amerikaanse pers. Gelicht uit hun context (zonder de emotionele toon) en verbonden met lof die eigenlijk een doodskus was: American Skin zou vanuit de ‘zwarte’ identiteit gemaakt zijn voor een ‘zwart’ publiek. Suggererend dat ‘blanken’ zich niet moeten aangesproken voelen en de film (die in de V.S. net als bij ons nog geen verdeler heeft) rustig kunnen mijden.
Producent Tarak Ben Ammar vond het een sign of the times: “Ik ben er zeker van dat wanneer een blanke regisseur American Skin gemaakt had, de reacties nièt zo vijandig geweest waren. Zwarte filmmakers worden genadeloos aangepakt. Bovendien zijn we ver weg van de jaren zeventig toen kritische films als normaal golden.” Sidney Lumet is een van Parkers favoriete regisseurs: “Dog Day Afternoon en 12 Angry Men leken me gepast om iets mee te doen. Ik dacht dat we een dialoog op gang konden brengen wanneer mensen in een ruimte gedwongen werden, niet weg konden, de gewoonlijk machtige groep zijn macht weggenomen zag en onderdrukten macht kregen hen te dwingen om te luisteren.”
Parker ziet de kloof tussen Afro-Amerikaanse burgers en de politie, tussen de oorspronkelijke taak van agenten om te beschermen en hun opleiding om bedreigingen te elimineren, als oorzaak voor de spanningen, het onbegrip en de vele dodelijke slachtoffers: “Mijn boodschap is dat de enige manier waarop we voorbij deze grote kloof geraken een gesprek is. Menselijk contact en begrip voor elkaars perspectieven is een must. Je hoort zelden in een film zowel de kant van de onderdrukten als de onderdrukkers. Maar dat vormt de eerste stap in een proces dat er op gericht is de relatie tussen beiden groepen te verbeteren, trauma’s te genezen en verzoening te creëren. Met deze film wil ik iedereen samenbrengen in de hoop levens te redden. Wanneer American Skin tussen nu de eeuwigheid slechts een politieagent doet aarzelen omdat hij het gevoel heeft dat de man gered kan worden dan ben ik blij.”
Deauville, 9 september 2019
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Filmmagie, n° 698, oktober 2019)
