Michael Chaves’ The Curse of La Llorona: Latijns-Amerikaanse legende in het Conjuring universum
Dat er dingen bestaan waarvan we geen besef hebben is een van de thema’s van horrorfilms. Omdat zowel kijker als protagonist er niet open voor staan of er niet in geloven blijft het monster fictie. The Curse of La Llorona wil via een Latijns-Amerikaanse legende de grens tussen fictie en realiteit doen vervagen. En een nieuw iconisch monster creëren.
Kenners van het horrorgenre weten het: mensen zijn eigenlijk het meest beangstigend, een monster dat volledig onmenselijk is, wordt nooit schrikaanjagend. Debutant Michael Chaves (die momenteel met The Conjuring 3 zijn tweede film maakt) heeft die les begrepen, ook al is zijn The Curse of La Llorona geen meesterwerk. Maar dit bovennatuurlijk drama werkt in scènes waar de legende en het monster menselijk worden. Er emoties de kop opsteken.
Het verhaal speelt in het Los Angeles van de jaren zeventig (een tijdperk zonder mobieltjes en internet) wanneer sociale werkster en alleenstaande moeder Anna samen met haar kinderen Chris en Samantha verstrikt raakt in een bovennatuurlijke wereld. Een wereld waar een vrouwelijk spook op kinderen jaagt en een afvallige priester met mystieke praktijken en bizarre rituelen voor bescherming zorgt. De gruwelijke razernij van ‘La Llorona’ blijkt verbonden met menselijke gevoelens (pijn, verdriet, woede, jaloezie) waardoor empathie mogelijk een uitweg biedt.
Dat Anna en haar kroost – nog treurend om de gestorven pater familias/politieagent – in nesten geraken heeft alles te maken met het bestaan van een wezen waar ze geen besef van hebben. Ze hebben nooit gehoord van La Llorona en Anna gelooft tijdens een huisbezoek een moeder niet wanneer die het opsluiten van twee zoontjes als bescherming duidt. Anne scheidt de moeder van haar kinderen en dat blijkt een rampzalige beslissing. De zoontjes overlijden, Anna’s eigen kinderen komen in contact met de griezelige Mexicaanse spookgedaant. Zo komen ze in het vizier van de huilende vrouw en wordt Anna op haar beurt niet geloofd door collega’s.
Dankzij The Curse of La Llorona maakt het brede publiek kennis met een legende die heel vertrouwd is bij Latijns-Amerikaanse gemeenschappen waar ‘curanderos‘, ‘pañuelos‘ en ‘sage sticks‘ huishoudbegrippen zijn.“Het is een film die moèst gedraaid worden,” zegt acteur Tony Amendola in de making of, “ik ken deze legende al mijn hele leven.” Ook volgens collega Raymond Cruz “maakt ze deel uit van de Mexicaanse folklore. Ik heb als kind over haar gehoord van mijn familie. Alle Latijns-Amerikanen kennen La Llorona.”
La Llorona betekent ‘De Jammerende’ of ‘De Huilende Vrouw’. “Het is een heel oud verhaal,” bevestigt Amendola, “volgens sommigen gaat het helemaal terug tot Cortés.” Cruz stelt dat “het verhaal van La Llorona voortvloeit uit de legende van een vrouw die haar kinderen verdrinkt om zich te wreken op haar man wanneer hij haar verlaat voor een jongere vrouw.” Marisol Ramirez, die La Llorona vertolkt, vult aan dat ze “in haar woede besluit hem te kwetsen op de beste manier die ze kan bedenken, door datgene te doden waar hij het meest van houdt, zijn kinderen. Als ze beseft wat ze heeft gedaan, wordt ze gek en verdrinkt ze zichzelf.”
Met als gevolg dat ze volgens Amendola “uit de hemel werd verbannen, haar kinderen niet meer mocht zien en gedoemd was om op aarde rond te zwerven op zoek naar kinderen om de hare te vervangen.” Dat kreeg ook actrice Patricia Velasques te horen van haar familie: “De overlevering wil dat je haar gejammer kan horen, je hoort haar huilen en roepen wanneer ze kinderen zoekt.”
Het gaat om een Mexicaanse legende maar veel Latino’s zijn er vertrouwd mee. “Ik ben Panamees en mijn vader is Puertoricaans,” zegt Ramirez, “in Panama noemen ze haar La Tulivieja. De naam is anders maar het verhaal blijft hetzelfde.” Cruz werd “als kind gewaarschuwd om uit te kijken voor La Llorona” en ook Velasquez “hoorde toen altijd hetzelfde verhaal, je moet je gedragen anders komt La Llorona je halen. We gedroegen ons en we geloofden het. Absoluut.” Amendola vat het gevoel van de acteurs samen: “La Llorona is een heel oud verhaal. En eindelijk doet iemand dit, iemand met de expertise van James Wan en Michael Chavez. Deze jongens zijn tovenaars binnen het genre.”
“Het is meer dan een spookverhaal, het is een traditie,” zegt regisseur Michael Chaves, “en die traditie vatten we serieus op. We beseffen dat het een ongelooflijk voorrecht is om dit aan de wereld te (mogen) vertellen.” Sleutel vormde het script van Mikki Daughtry en Tobias Iaconis: “Het scenario was heerlijk om te lezen. Er zaten geweldige kenmerkende scènes in en dat maakte het zo spannend. Het scenario maakte niet alleen indruk omdat het zo goed geschreven was maar ook omdat het de Latijns-Amerikaanse cultuur en de legende van La Llorona respecteert.”
“De regisseur, de producenten en de schrijvers zitten allemaal op één lijn,” aldus Cruz, “we willen dat mensen hiernaar kijken en begrijpen dat dit echt is.” Vandaar dat volgens producent Gary Dauberman “Chavez veel research deed en probeerde het zo authentiek mogelijk te houden.” Daarom koos hij ook voor een fysiek aanwezig monster en geen CGI creatie. Terwijl de protagoniste een ‘vreemde in een vreemd land’ werd, iemand die niet vertrouwd was met de legende en geen besef had van het monster. “We wilden een buitenstaander als protagoniste,” aldus Chaves, “iemand die niet opgroeide met de mythe en samen met de toeschouwer op onderzoek gaat.”
James Wan (Saw, The Conjuring, Aquaman) is de producent van The Curse of La Llorona. “Ik ben opgegroeid met New Line horrorfilms,” zegt Chaves, “met hen samenwerken is een van de beste ervaringen van mijn leven. Wan is zeer positief. Hij had geweldige, eenvoudige ideeën om de spanning op te voeren en de angst aan te scherpen. Altijd zeer gericht en specifiek.”
The Curse of La Llorona behoort tot het The Conjuring Universe. Na de start van de reeks in 2013 met The Conjuring verschenen er zes films. Recent Annabelle Comes Home terwijl The Conjuring 3, The Nun 2 en The Crooked Man er aan komen. “Het opzet was een geheime link met het Conjuring universum te creëren,” benadrukt Chaves, “het idee is dat pastoor Perez net zijn ervaring met Annabelle heeft overleefd en een ander mens is geworden. Hij gelooft in het bovennatuurlijke. Als Anna hem benadert m.b.t. La Llorona gelooft hij er reeds in.” Perez verwijst dan ook naar de pop geeft zijn rozenkrans door.
Het Marvelachtig universum is er 21ste eeuw maar de filmstijl eerder ouderwets. Op enkele luidruchtige schrikmomenten na draait alles om sfeer, karakters en emoties. De mooiste, en meest angstaanjagende, scène in de film is dan ook die waar ‘moeder’ La Llorona de haren van Anna’s dochter wast in bad. Waarbij de ersatzdochter geniet omdat ze denkt dat haar echte moeder aan het werk is.
“La Llorona is een watergeest,” zegt Chaves over dit nieuwe iconische monster, “druppels en weerspiegelingen in het water vormen een terugkerend thema. Soms is dat beangstigend, soms ook niet. Soms is het een manier om een personage in een verschillend licht te plaatsen. De weerspiegeling te tonen in plaats van het personage. We gebruikten spiegels maar ook in het verhaal weerspiegelen mensen elkaar. Zeker moeders weerspiegelen elkaar. Anna is een reflectie van Patricia en zelfs La Llorona was ooit moeder. Dat idee van weerspiegeling bouwen we op om het uiteindelijk op zolder af te ronden.” The Curse of La Llorona heeft zijn minder overtuigende, en schrikaanjagende, momenten maar introduceert op verdienstelijke wijze een nieuw monster.
IVO DE KOCK
THE CURSE OF LA LLORONA: Michael Chaves, USA – 2019 – 93′; met Linda Cardellini, Raymond Cruz, Patricia Velasquez; scenario Mikki Daughtry & Tobias Iaconis; fotografie Michael Burgess, muziek Joseph Bishara; montage Peter Gvodas; FILM: *** / EXTRA’S: ** (documentaires, storyboard, verwijderde scènes); distributie: Warner.
