Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot: Gus Van Sants bohémien Portland

jan 14, 2019   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, drama, dvd, film, genre, komedie, regisseur  //  No Comments
Don’t worry, he won’t get far on foot

“De noordwestelijke wijk van Portland was in de jaren 1970-80 de tempel van het bohémien leven,” zegt Gus Van Sant, “daar leefden dichters en punk muzikanten. Het is een wijk waar ik veel gefilmd heb. Mijn personages van Mala noche, Drugstore Cowboy en My Own Private Idaho woonden er. John Callahan, de verlamde cartoonist van Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot, ook. Nu is het een dure buurt maar toen was de artistieke underground er thuis. Callahans leven verfilmen gaf me de kans om me opnieuw onder te dompelen in mijn natuurlijke biotoop: het Portland van de bohémiens.”

Don’t worry, he won’t get far on foot

John Callahan was een artistieke outsider. Een onverbeterlijke alcoholist die na een dronken auto-ongeval vanaf zijn nek verlamd raakte maar zich met donkere humor én wilskracht ontpopte tot een tegen de schenen schoppende cartoonist. Rusteloos en schaamteloos. Iemand die in Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot kunststudenten de huid vol scheldt wanneer ze hem negeren maar tegelijk geamuseerd lijkt door hun desinteresse omdat het zijn outsidersstatus verstevigt.

Waarbij hij op de regisseur van deze prettig gestoorde biopic lijkt. Van Sant koestert de bohémien spirit van ‘zijn’ Portland en blijft complexloos ‘independent‘. Een onafhankelijkheid die hem enkel de schouders doet ophalen bij kritiek op zijn experimenten (Psycho, Gerry) of wanneer zijn recente meditaties over fracking (Promised Land) en sterfelijkheid (Sea of Trees) uitgespuwd worden. Een onafhankelijkheid waardoor hij niet vervalt in doemdenken omtrent de toekomst van bioscopen en nieuwe mogelijkheden ziet in de opmars van streaming diensten.

Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot

Het is ook dankzij Amazon Studios, en zijn eigen koppig vasthouden aan de outsiderskroniek, dat Van Sant het in de jaren negentig ontstane Callahan-project (toen met Robin Williams) uit development hell kon redden. Met een fragiliteit, zelfspot en gekte uitstralende Joaquin Phoenix aan bord, een bizarre energie uitademende cast (Jonah Hill, Jack Black, Rooney Mara), een impressionistische stijl met surrealistische accenten (animatiefragmenten) en een uiteenspattende vertelstructuur die ons heen en weer in de tijd voert, wringt dit levensverhaal van een dwarsligger voldoende om het niveau van de zeemzoete autobiografie te overstijgen.

Zonder dat Van Sant het niveau haalt van Milk. Daarvoor heeft deze in (Portland) weirdness gedrenkte trip onvoldoende emotionele kracht en politieke geladenheid. Maar Van Sants obsessie voor familie, voor mensen op zoek naar een groepsband, verbindt de schijnbaar solitaire outsiders en levert een levendig, warmhartig drama op.

Don’t Worry, He Won’t Get Far On Foot

Gus Van Sant “signe son plus mauvais film” lazen we in zijn vroegere fankrant Libération terwijl anderen de ‘vlakke regie’ van de auteur van Elephant, Last Days en Paranoid Park viseerden. Ze verkijken zich op een schijnbaar wispelturige cineast. Iemand die commerciële en artistieke projecten afwisselt en zijn stijl telkens opnieuw verandert.

Van Sant heeft echter wèl een schriftuur. “Schriftuur is niet systematisch, iemand die elke film identiek belicht, is geen auteur maar iemand met een manie,” benadrukte Paul Vecchiali in dat verband, “schriftuur neemt vorm aan vanuit een project.” Hier vertrok Van Sant van “Callahans in grote eerlijkheid gedrenkte sarcastische humor” om een scenario te schrijven “dat de stijl van zijn autobiografie benaderde.”

Joaquin Phoenix en Gus Van Sant

Vandaar de luchtige en poëtische toon, de half-documentaire en half-lyrische stijl maar ook de bereidheid om komisch ‘over the top‘ te gaan en de middelpuntvliedende krachten te laten overheersen in dit verhaal van een metamorfose. Want daar gaat Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot over: hoe een man door een handicap een verborgen gave ontdekt, verandert en leert relativeren. “Misschien wordt het leven niet verondersteld zo betekenisvol te zijn als we denken dat het is” is de les die hij leert.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 692, februari 2019)

DON’T WORRY, HE WON’T GET FAR ON FOOT: Gus Van Sant, USA 2018, 113′; met Joaquin Phoenix, Jonah Hill, Rooney Mara, Jack Black; FILM: **** / EXTRA’S: 0; dis. The Searchers.

Leave a comment