Peter Bogdanovich: Cinema als meditatie
PETER BOGDANOVICH IN SAINT JACK
Peter Bogdanovich. Een Amerikaanse outsider met een chaotische carrière, een maker van onvergetelijke films die als regisseur in de vergetelheid belandde. Als minst bekende filmmaker van de New Hollywood generatie die eind jaren zestig de droomfabriek overnam bleef Bogdanovich in de schaduw van Francis Coppola, Martin Scorsese en Steven Spielberg. Om, na enkele commerciële en artistieke successen, zijn ster te zien uitdoven in de jaren 80.
THE LAST PICTURE SHOW
Waardoor jongere generaties hem enkel als Droopy-achtig The Sopranos en Get Shorty personage kennen. Wie weet nog dat na The Last Picture Show grote Hollywoodsterren stonden te springen om voor hem te mogen werken? Dat zijn burleske komedie What’s Up, Doc? 1972 afsloot als nummer 2 op de box office, na The Godfather? Dat Bruce Springsteen zich uitsloofde voor de director’s cut van Mask?
Gelukkig is 2018 het jaar van de rehabilitatie. Met de afwerking van The Other Side of the Wind, waar hij voor Orson Welles de rol van Brooks Otterlake speelt. Met de door het Franse Carlotta Films georganiseerde bioscoop en Blu-ray release van zijn meesterwerken (samen met They all laughed en Mask) The Last Picture Show en Saint Jack. Met zijn nieuwe doc The Great Buster.
THE GREAT BUSTER
Maar zeker ook met de uitgave van twee sterke boeken. Het eerste, autobiografische, werk is er een dat Bogdanovich moèst maken. ‘La mise à mort de la licorne’ schetst het gebroken leven van actrice Dorothy Stratten, een vermoordde geliefde die zijn bestaan blijvend beheerste. ‘Le cinéma comme élégie’ is dan weer een interviewboek waarin Bogdanovich samen met Jean-Baptiste Thoret (boek ‘Road Movie, USA’, doc We Blew It) zijn volledige carrière overloopt.
Daarbij blijkt dat deze cinefiele cineast cinema zag als een elegie, een melancholische meditatie, en een spreidstand tussen classicisme en modernisme uitvoerde. Enerzijds trachtte hij de erfenis van de klassieke meesters (Welles, Ford, Hawks) die hij als criticus interviewde door te geven, anderzijds maakt zelfbewustzijn zijn regiestijl heel hedendaags. Wanneer een bioscoop de deuren sluit met de vertoning van Hawks’ Red River is dat geen nostalgische terugblik. Kijken naar film, naar “stukjes tijd” zoals Bogdanovich film noemt, is een manier om zich via het verleden een andere toekomst te dromen.
SAINT JACK
“The Last Picture Show bevat een nieuw gezichtspunt maar bewaart de klassieke stijl,” stelt Bogdanovich, “het is een vreemde mix die perfect mijn ervaring weergeeft.” Met name balanceren tussen het respecteren van tradities en het doorbreken van taboes. Maar zijn gevoel voor somberheid en afkeer van clichés herkende hij zowel bij collega’s als bij idolen: “Hawks zei me, ‘De toeschouwers verwachten bepaalde sequenties en wanneer je hen die niet geeft zijn ze zo tevreden…’.” Daarom voerde Bogdanovich in Saint Jack een Amerikaanse anti-held op die uiteindelijk alles verliest maar vrijheid en moraliteit herontdekt. Met documentaire somberheid als teken van de tijd en een link met “Fordiaanse melancholie en tristesse.”
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Filmmagie, n° 690, december 2018)
Peter Bogdanovich, La mise à mort de la licorne, Dorothy Stratten (1960-1980), Carlotta Films & GM Éditions, Parijs, 2018, 264 pag., 19 €;
Jean-Baptiste Thoret, Le cinéma comme élégie, Carlotta Films & GM Éditions, Parijs, 2018, 252 pag., met dvd documentaire One day since yesterday van Bill Teck (2015), 50 €.
THE LAST PICTURE SHOW