Spike Lee’s Get on the Bus: Film met een boodschap én een geschiedenisles
GET ON THE BUS
Spike Lee is een getalenteerd filmmaker die het helaas niet altijd kan laten de controverses op te zoeken of de kijker met een belerend vingertje te benaderen. Als alwetende cineast slaat hij dan de argeloze, en in zijn ogen domme ofwel misleide toeschouwer met zijn waarheid om de oren.
GET ON THE BUS
Met Get on the Bus richt de predikant/cineast zijn camera op zijn zwarte medebroeders. We volgen een gemengd zwart gezelschap dat van Los Angeles naar Washington trekt om de Million Man March bij te wonen, een solidariteitsactie op 16 oktober 1995 georganiseerd door de omstreden dominee en burgerrechten activist Louis Farrakhan (opzet van de meeting was “to convey to the world a vastly different picture of the Black male”).
Het enig wat de passagiers van de bus gemeen hebben is het reisdoel. Want voorst komen ze uit verschillende werelden de kibbelende homo’s, de halfbloed politieagent, de werkloze acteur, de filmstudent (Spike Lee junio grapt een van de reizigers), de door boeien aan elkaar geklonken vader en zoon, de zieke oude man.
GET ON THE BUS
De kunst van Spike Lee is dat hij eerst deze clichéfiguren perfect weet te typeren om ze daarna af te breken, via discussies en conflicten, de mensen achter de façades te tonen. Waarbij Lee ook kritisch wijst op het bestaan van omgekeerd racisme en homofobie bij een aantal zwarten én tegelijk ook de vinger legt op tal van onderlinge tegenstellingen.
Toch kan Spike Lee het ook nu weer niet laten een aantal rekeningen te vereffenen. De enige centrale blanke figuur is een chauffeur die ‘uit overtuiging’ het zwarte gezelschap in de steek laat én de grootste zwarte dissonant, een succesrijk autodealer, wordt als karikatuur geridiculiseerd.
GET ON THE BUS
Get on the Bus is trouwens een film-met-een-boodschap; het gezelschap mist de bijeenkomst maar de dood van de oude medereiziger doet het besef ontstaan dat ze elk op hun manier verantwoordelijkheid moeten opnemen in hun eigen leven, maar vooral ook in de strijd tegen het onrecht dat de zwarten ondergaan.
Met het standbeeld van Lincoln als achtergrond ontpopt Spike Lee zich tot een militante, moderne en meer muzikale versie van Frank Capra. Soms demonstratief, dan weer leuk, maar altijd stijlvol. En sporadisch laat Lee zien dat het beeld krachtiger kan zijn dan het woord: wanneer blanke politiemannen de bus inspecteren op drugs, maken blikken duidelijk dat racisme en machtsmisbruik nog altijd leven én dat er inderdaad nog een hele weg valt te gaan.
IVO DE KOCK
GET ON THE BUS