Fantastische cinema: films die onze diepste dromen tastbaar maken

nov 19, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actueel, genre, sciencefiction, thema  //  No Comments

THE FLY

Als jong medium zat film in de greep van twee stromingen. Aan de ene kant waren er de broers Lumière met hun zin voor realiteit en documentaire cinema;  aan de andere kant was er Georges Méliès die zich liet drijven door zijn grenzeloze verbeelding en drang naar fictie. Uit de filmfantasieën van Georges Méliès ontstond het genre van de fantastische film: verhalen die met veel zin voor avontuur en aan de hand van speciale effecten alternatieve werelden scheppen. Imaginaire werelden die ons rationeel bewustzijn en onze empirische wetten tot het uiterste drijven. Of het nu om fantasy-adventure, science-fiction of body-horror gaat, al deze subgenres van de fantastische film hebben één ding gemeen: ze maken onze diepste dromen tastbaar. Een overzicht van markante thema’s en markante films.

2001: A SPACE ODYSSEY

Space Opera: 2001: A Space Odyssey

Stanley Kubrick / USA / 1968 / 141′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Intergalactische epossen zoals Star Wars en Alien zetten met spectaculaire actie, melodramatische verhaallijnen en speciale effecten het Space Opera genre op de kaart. Nadat 2001: A Space Odyssey er met grandeur, spiritualiteit en avontuurlijke spirit de basis had voor gelegd. Sindsdien combineert het subgenre entertainment en diepgang, beelden en ideeën.

Aanvankelijk leek de ruimte een nieuwe fronteer (Destination Moon) of een mogelijke vluchtheuvel (When Worlds Collide). Snel doken er echter aliens op die zorgen voor gevaar in het heelal en invasiedreiging op aarde. Het valt op dat zij uitsluitend kunnen worden voorgesteld in aardse, humane termen. Geen nieuw kleurenspectrum, andere dimensionale waarneming of alternatieve tijdrekening dus.

In Space Opera’s verbeelden we onszelf als vreemden en proberen we de wereld als buitenstaanders te zien. Elk buitenaards wezen weerspiegelt menselijke noden en attitudes: nieuwsgierigheid, honger, overlevingsdrang, wanhoop, kwaadwilligheid, kolonialisme, desinteresse, misprijzen. Bezoeken en ontmoetingen herinneren ons aan wat we al wisten en dreigen te vergeten. Ze confronteren ons niét met wat we nog niet wisten of misschien nooit zullen weten.

2001: A SPACE ODYSSEY

Uitzondering op de regel is 2001: A Space Odyssey waar het buitenaards wezen wel een leraar is maar de betekenis van het ruimte-avontuur nooit afdoend verklaard wordt. De meest plausibele theorie is dat het gaat over de alliantie tussen mensheid en technologie en over hoe het verbreken van de banden de mens optilt naar een hoger bestaansniveau.

De film opent met de geboorte van de mensheid: een mysterieuze monoliet stimuleert apen om een stap in de evolutie te zetten door een been te gebruiken als wapen. De geboorte van de mensheid gaat gepaard met een redding die een mogelijke vernietiging bevat. Vier miljoen jaren later wordt een wetenschappelijke ruimtemissie uitgestuurd om de monoliet te onderzoeken. Daarbij staat de mens op het punt de veiligheid van zijn vertrouwde omgeving te verlaten en zich in het onbekende te storten.

Die expeditie richting Jupiter loopt in het honderd wanneer de intelligente computer die alles controleert, HAL 9000, een technische fout wil verbergen door de bemanning van het ruimteschip te doden. Een astronaut schakelt HAL echter uit – zijn langzame aftakeling is aangrijpend – en onderneemt een hallucinante tocht door tijd en ruimte. Om uiteindelijk zichzelf tegen te komen en over te vloeien in een Star Child, een reuze foetus die symbool staat voor de hergeboorte van de mens.

Den Brysomme Mannen

Dystopia: Den Brysomme Mannen

Jens Lien / Noorwegen-Ijsland / 2006 / 95′ / Noors gesproken / Nederlands ondertiteld

Aanvankelijk weerspiegelde sciencefiction ons verlangen naar een utopische toekomst en de fantastische film onze nood om via verbeelding ideeën uit te testen. Getuige het optimisme van Le voyage dans la lune (Georges Méliès) en de romantische, humanistische levensvisie van Jean Cocteau’s La belle et la bête.

Maar in de jaren vijftig bleek de wetenschap begrensd als universele zingever en groeide het gevoel dat de wereld nog altijd onverklaarbaar en gevaarlijk is en het universum onveranderd geheimzinnig en bedreigend. Resultaat was een sfeer van paranoia, onzekerheid en doemdenken waardoor angst en pessimisme uiteindelijk gingen overheersen in deze moderne sprookjes.

De toekomst was in fantastische en sciencefiction films plots geen braaf technologisch wonderland meer maar een donkere en brutale realiteit. Een utopisch wereldbeeld werd ingeruild voor een dystopische visie. De hoopvolle, zonnige toekomst maakte plaats voor een grimmige, nachtmerrie-achtige werkelijkheid. Want dystopia geeft aan dat het niet goed gaat met de wereld. Dat de mens langs alle kanten belaagd wordt.

Den Brysomme Mannen

De films die niet onverschillig laten schermen niet met de strijd tussen Goed en Kwaad of voeren geen aliens op die in alle aspecten onmenselijk of anders zijn. Ze draaien rond het onvertrouwd worden van het vertrouwde. Of het beklemmend worden van het bekende. Ze ensceneren het problematische van het wezen mens. Daarbij wordt er voor spanning gezorgd door het conflict tussen natuur en cultuur, tussen rede en emotie, wetenschap en verbeelding.

Cruciaal is dat dystopia geen compleet denkbeeldige toekomst opvoert maar eerder een uitvergroot heden. Schoolvoorbeeld is Den Brysomme Mannen, een briljante in zwarte humor gedrenkte surrealistische Noorse fabel over een ‘hinderlijke man’ die maar niet wil passen in de ideale doch zielloze wereld die hem werk en relaties bezorgt maar geen emoties en liefde. “Iedereen is gelukkig hier” krijgt hij verwijtend te horen wanneer hij uit het systeem wil stappen.

Den Brysomme Mannen is misschien wel een satirisch commentaar op het ‘perfecte’ Scandinavisch model” liet Jens Lien zich ontvallen toen hij zijn film voorstelde tijdens het filmfestival van Cannes. De prent heeft inderdaad iets van Brazil meets IKEA: een dystopisch designer-universum bevolkt door “it’s very nice” spuwende menselijke robots die zich niet bewust zijn van de ‘fantastische’ verglijding van hun realiteit. Fotografie, muziek en vertolkingen houden de toon bevreemdend, bijtend en hilarisch.

THE FLY

Dolle wetenschap: The Fly

David Cronenberg / Canada / 1986 / 96′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Onze relatie met technologie en wetenschap was reeds een thema in de jaren 30 films Frankenstein en The Invisible Man, met gekke professoren die voor God spelen, maar werd nergens zo prangend uitgespit als in David Cronenbergs The Fly. Het kortverhaal waarvan Kurt Neumanns fiftiesversie vertrok combineerde een diepgewortelde fobische angst voor insecten met schrik voor lichamelijke transformatie. Geknipt om de toenmalige angsten en spanningen te vertalen in een paranoïde fabel over een wetenschapper die het slachtoffer wordt van zijn eigen uitvinding, een tuig dat materie transporteert door ze te ontbinden en op een andere plaats opnieuw vorm te geven. Wanneer een vlieg binnendringt in de ’telepod’ muteert de proefpersoon en verliest hij zijn menselijkheid.

THE FLY

In de conservatieve jaren 80 maakt Cronenberg er een tragisch liefdesverhaal van dat de aftakeling van een lichaam, relatie en leven toont. “De film gaat over ouderdom, ziekte en dood,” zegt hij, “het draait om onze sterfelijkheid en de manier waarop we ermee omgaan”. The Fly zou “als regelrecht drama nooit gemaakt zijn omdat hij té deprimerend is, maar als allegorische sciencefiction-horror kon het”.

De vlieg die samen met wetenschapper Seth Brundle (Jeff Goldblum) getransporteerd wordt veroorzaakt een fusie van genen en moleculen. Aanvankelijk lijkt er niets aan de hand maar langzaam evolueert Brundle tot de mutant Brundlefly. Cronenberg confronteert ons genadeloos met de ontbinding van een mens. Het gebeuren is, als metafoor voor sterven, zowel beangstigend als walgelijk in zijn fysieke duidelijkheid en problematisch in de zin dat de vraag opduikt naar het bepalen van de grens tussen menselijkheid en monsterlijkheid.

THE FLY

Resultaat is een donker romantisch melodrama waarin niets (leven, relatie) eeuwig is en alles (mensen, emoties) complex. Waarin het lichaam aan het muiten slaat en de geest in een metamorfose verwikkeld raakt. Een versie van La belle et la bête op maat van het technologisch tijdperk met een ‘schone’ die beseft dat ze verliefd wordt op iemand die zal veranderen in een afschuwelijk wezen en een ‘beest’ dat het slachtoffer wordt van zijn eigen wetenschappelijke nieuwsgierigheid. The Fly werd gemaakt op het ogenblik dat de angst voor aids op zijn hoogtepunt was maar bevat Cronenberg vaste thema’s. Een cocktail van mutatie, ziekte, liefde en dood. “Elk liefdesverhaal eindigt tragisch,” stelt Cronenberg en hij sluit af met Brundle’s lijk en Veronica’s oncontroleerbare huilbui. Emotioneel krachtig en diep menselijk.

MELANCHOLIA

Apocalyptische fantasieën: Melancholia

Lars von Trier / Denemarken / 2011 / 136′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Angst voor totale vernietiging is zo oud als de mensheid zelf en verhalen over het einde van de wereld gaan al een tijdje mee. Armageddon, Godendeemstering, Apocalyps; veel fantasmen van een bloedige ondergang van de beschaving duiken geregeld op in overleveringen. Opvallend is dat dit vooral gebeurt in tijden van veranderingen. De Apocalyps is een middel om transitie te interpreteren.

Apocalyptische fantasieën tonen een wereld uit evenwicht en voeden zich met een opstoot van angst. Het is geen toeval dat een eerste golf films verbonden is met de Koude Oorlog en het nucleaire spookbeeld. Wanneer de Amerikaanse president Reagan de wapenwedloop herlanceert tonen postapocalyptische drama’s de mogelijke gevolgen. Na de aanslagen van 9/11 en gedragen door een sombere actualiteit (natuurrampen, overbevolking, oorlogen, energieschaarste, pandemieën, klimaatwijziging, economische crisis) kleurt de apocalyps extra donker. Afwenden van de ondergang blijkt niet langer mogelijk in films zoals Terminator Salvation, 2012 en The Road.

MELANCHOLIA

Melancholia is een apocalyptisch melodrama dat existentieel pessimisme verbindt met kosmisch doemdenken. Een barokke visuele en muzikale proloog kondigt, via visioenen van een protagoniste, naderend onheil aan en ademt een gevoel van tristesse uit. Lars von Trier vertelt het verhaal van een neergang in twee hoofdstukken. In hoofdstuk 1, ‘Justine’, volgen we een autodestructieve furie die alles verwoest op haar huwelijksdag. Hoofdstuk 2, ‘Claire’, toont hoe haar rationele zus in de greep van angst en wanhoop geraakt wanneer de planeet Melancholia op ramkoers met de aarde lijkt te zitten, ondanks geruststellende berekeningen van wetenschappers.

In de catastrofe ziet de Deense cineast “misschien wel een happy end”. Want Justine wil verscheurd worden en het is de planeet Melancholia die de aarde verscheurt. In het tweede deel verkeert Justine in een soort rustige depressie terwijl de onrust en angst groeien bij haar zus, die een zoon te verliezen heeft. Wanneer haar echtgenoot kiest voor de vlucht vooruit blijft Claire alleen achter, enkel ondersteund door een kalme Justine.

Dat ‘alleen op de wereld’ (drie mensen en een stel paarden blijven over) wachten op de Apocalyps niet deprimerend oogt heeft alles te maken met de schoonheid en tederheid die Von Trier evoceert. Vooral het ritueel waarmee Justine Claire’s zoontje geruststelt gaat door merg en been. Emoties primeren hier op het spektakel.

VINYAN

Fantastische werelden: Vinyan

Fabrice Du Welz / België / 2008 / 96′ / Engels-Thai gesproken / Nederlands ondertiteld

Sciencefiction is een genre van ideeën maar ook van beelden, visueel spektakel en droomachtige locaties. De fantastische werelden die bezocht worden bevinden zich niet enkel in uithoeken van het heelal maar ook op onze eigen planeet. Onder water, in de woestijn, midden een stedelijk labyrint of diep in de jungle.

De Waalse cineast Fabrice Du Welz trok voor zijn tweede langspeler, na het in de Ardennen gesitueerde Calvaire, richting Birmaanse jungle. Het romantische gruwelverhaal Vinyan gaat over de impact van verlies en volgt de calvarietocht van een rouwend koppel. Een helletocht die tegelijk hyperreëel en surreëel is.

Een westers koppel leeft in Thailand sinds ze tijdens de tsunami van eind 2004 hun zoon verloren. Jeanne klampt zich vast aan het feit dat Joshua’s lichaam nooit werd gevonden. Ze gelooft dat kinderhandelaars van de chaos na de catastrofe gebruik maakten om hem te ontvoeren. Paul is sceptisch maar houdt te veel van zijn vrouw om haar laatste hoop te vernietigen. Wanneer zij in een documentaire van een hulporganisatie een (onscherp) jongetje met een rode jas ziet ‘weet’ ze dat Joshua ergens in de jungle leeft. Dat is het begin van een odyssee over water en door de jungle waar gewelddadige ‘blanke’ kinderen en de eigen innerlijke demonen wachten.

VINYAN

Vinyan is geen waargebeurd docudrama maar een morbide en poëtische dagdroom waarin de werkelijkheid versmelt met het bovennatuurlijke. De titel is Thais voor ‘spoken’ en ‘dolende zielen’ en geeft aan dat de ‘fantastische wereld’ waarin alles zich afspeelt de stempel draagt van het dodenrijk van waaruit geesten de levenden in verwarring brengen. In dit apocalyptisch universum ontsporen de westerlingen waardoor ze de grenzen van de waanzin overschrijden.

Resultaat is een sfeerfilm gedragen door een dreigende, unheimliche sfeer die de grenzen tussen realiteit en verbeelding doet vervagen. Het tropisch universum is ondanks alle hyperrealistische details vooral een onwerkelijke wereld vervormd door de menselijke geest. Het gevaar lijkt te schuilen in de ondoorgrondelijke Thai, de quasi verlaten dorpjes en een natuur die de personages opsluit en besmet. Maar uiteindelijk zorgt een inwendige ziekte voor ontmenselijking.

Du Welz vertaalt de collectieve tsunamitragedie in een intiem drama over het verwoestend psychologisch effect van het verdwijnen van een kind op (moeder)liefde. Hij maakt de gevoelens van het gedoemd koppel tastbaar en laat hen tot rust komen in een wereld die even chaotisch is als hun geest. Wonderbaarlijk pijnlijk.

IVO DE KOCK

GODZILLA 1998

 

Parels van de fantastische cinema:

1. After Life

Hirokazu Kore-eda / Japan / 1998 / 118′ / Japans gesproken / Nederlands ondertiteld

Wanneer je na je dood één, en slechts één, goede herinnering van je leven zou mogen bewaren om die – nadat ze verfilmd is – eeuwig te herbeleven, welke herinnering zou je dan kiezen? Die vraag stelt de Japanse humanistische cineast Hirokazu Kore-eda ons via enkele overledenen die een week doorbrengen in de wachtzaal van het hiernamaals. De emotionele getuigenissen van acteurs en non-acteurs (wat echt is en wat gespeeld valt amper te onderscheiden) worden in deze fabel sober gebracht. Zonder effecten, vals sentiment, melodrama, ironie of cynisme. In hun eenvoud zetten ze aan tot denken.

ANOTHER EARTH

2. Another Earth

Mike Cahill / USA / 2011 / 92′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Deze met weinig middelen maar veel creativiteit gemaakte film draait rond een wetenschapster en een componist die, tijdens de nacht dat een parallelle aarde ontdekt wordt in het zonnestelsel, betrokken raken bij een tragisch ongeval waardoor hun levens verstrengeld raken. Verwacht geen imposante monsters en spectaculaire galactische actie maar een dramatisch toekomstsprookje dat teruggrijpt naar de roots van sciencefiction: verwondering creëren door het vertellen van een verhaal en het stellen van vragen. De andere aarde fungeert hier als een spiegel die schuldgevoelens en loutering uitvergroot.

AUDITION

3. Audition

Takashi Miiki / Japan / 1999 / 115′ / Japans gesproken / Nederlands ondertiteld

Heb je een sterke maag? Dan kan je deze van romantisch rouwdrama naar brutaal gore-spektakel evoluerende horrorfilm verteren. Inclusief de beenharde martelscènes. Een filmproducent zoekt na het overlijden van zijn vrouw een nieuwe echtgenote. Onder het mom van audities start hij een selectieprocedure op. Al meteen geraakt hij gefascineerd door de emotionele fragiliteit van een verlegen vrouw met een donker geheim. Miike staat bekend voor zijn bloederig geweld en surrealistische beelden maar heel lang blijft dit een sfeerfilm. Tot een geweldexplosie de nachtmerrie monsterlijk tastbaar maakt. Expliciet en grotesk.

AVALON

4. Avalon

Mamoru Oshii / Japan / 2001 / 107′ / Japans gesproken / Nederlands ondertiteld

Een aan gevechtsimulatie-spelletjes verslaafde jonge vrouw zet alles op alles om een superhoog ‘niveau’ te behalen. Ook al kan ze er het leven bij inschieten. Anime-meester Mamoru Oshii (Ghosts in the shell) werkt voor deze futuristische cyberpunk fabel met acteurs en echte locaties maar slaagt er in om een unieke groezelige virtuele wereld te creëren. Mede doordat zijn spel met kleuren en licht voor een onwerkelijke uitstraling zorgt. Dit contemplatief, filosofisch getint actiedrama koppelt een traag ritme aan een fascinerende inhoud en introduceert via de game-wereld thema’s als eenzaamheid en vervreemding.

CHRONICLE

5. Chronicle

Josh Trank / USA / 2012 / 84′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Het (fake) found footage genre – gepopulariseerd door The Blair Witch Project en gevulgariseerd door Paranormal Activity – bevat ook spirituele vingeroefeningen zoals dit verhaal van doorsnee teenagers die met camera’s verveling en frustraties bekampen. Ze verwerven per ongeluk telekinetische gaven wanneer ze een gat in de grond ontdekken waarin een mysterieus kristal verborgen zit. Er is een duidelijke knipoog naar Plato’s allegorie van de grot – de waarneembare werkelijkheid botst met de werkelijkheid van de ideeën – maar verder is dit gewoon leuke, realistisch in beeld gebrachte fantasy.

DISTRICT 9

6. District 9

Neill Blomkamp / USA-Nieuw-Zeeland / 2009 / 112′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Sciencefictionfilms illustreren het “we zijn niet alleen” concept via verhalen over het bezoek van onze buren uit het heelal. In de jaren vijftig zorgde de Koude Oorlog paranoia ervoor dat aliens vooral vijandig en destructief waren. Getuige Invasion of the Bodysnatchers. Watergate en Vietnam leidden tot films zoals E.T. met mensen als agressor en de overheid als gevaar. In het post 9/11-tijdperk werden aliens opnieuw boosdoeners in o.m. War of the Worlds. Niet zo in amusante actiethriller District 9 waar de buitenaardse wezens geen vrienden of vijanden zijn maar uitgebuite werkkrachten opeengepakt in sloppenwijken.

THE HOST

7. The Host

Joon-ho Bong / Zuid-Korea / 2006 / 119′ / Koreaans gesproken / Nederlands ondertiteld

Deze ecologische monster- en rampenfilm is een door Japanse strips beïnvloede horrorprent waarin een doorsnee disfunctionele familie zich inspant om een jong meisje uit de greep van een gruwelijk gemuteerd watermonster te redden. De film zweeft tussen humor en ernst, parodie en melodrama, het alledaagse en het buitengewone en serveert ons een politieke allegorie waarin de Amerikanen een bolwassing krijgen omdat ze de grote vervuilers van deze aardbol zijn. De bizarre personages en het schrikwekkend naamloze monster doen ons huiveren, lachen en meeleven; kortom ze raken ons op onderhoudende wijze.

MONSTERS

8. Monsters

Gareth Edwards / Groot-Brittannië / 2010 / 94′ / Engels-Spaans gesproken / Nederlands ondertiteld

Wanneer buitenaardse wezens Mexico koloniseren maakt een aards leger er een quarantaine zone van. Een cynische fotojournalist moet door het geïnfecteerde gebied trekken om de dochter van zijn baas naar huis te brengen. Binnen het horror-meets-romcom subgenre is deze roadmovie ‘slow cinema’. Met weinig effecten wordt een naturalistisch dystopisch landschap gecreëerd, waarbij fantastische elementen langzaam de realiteit besmetten. Een paringsdans van twee octopusachtige monsters besluit deze parabel over menselijkheid waarin de normale, vertrouwde wereld vreemder en vijandiger lijkt dan de leefwereld van de monsters.

MOON

9. Moon

Duncan Jones / Groot-Brittannië / 2009 / 97′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Samen met zijn computer Gerty werkt astronaut Sam Bell op de maan aan een oplossing voor het aardse energieprobleem wanneer hij letterlijk zichzelf tegenkomt. Voor Duncan Jones is Moon “een romantische sciencefictionthriller die tot nadenken stemt”. Samen met een hoofdpersonage dat botst op een androïde alter ego worstelt de kijker met de vraag wie menselijk is en wie niet. Het psychologisch drama gaat over de relatie tussen twee versies van hetzelfde personage (Sam 1 en Sam 2), een relatie die emoties (eenzaamheid, woede, angst) en ideeën (identiteit, uitbuiting) opwekt. Wat men noemt een mindfuck.

MR NOBODY

10. Mr. Nobody

Jaco van Dormael / België / 2009 / 141′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Indrukwekkend lyrisch epos over een man die drie levens tegelijk leeft en zo ontdekt hoe problematisch keuzes zijn. Film is een medium dat vereenvoudiging stimuleert maar hier wordt het gebruikt om de complexiteit van het ware leven te benadrukken. Een subjectief verteld verhaal – afwisselend via de herinneringen van een 117-jaar oude sterveling en door de ogen van een kind dat twee levens krijgt wanneer zijn ouders scheiden – illustreert een emotioneel labyrint van levens en liefdes. Een parel voor wie dol is op gelaagde verhalen, bevreemdende beelden, bizarre personages en sfeervolle muziek.

NUIT NOIRE

11. Nuit Noire

Olivier Smolders / België / 2005 / 90′ / Frans gesproken / Nederlands ondertiteld

Tijdens een eeuwigdurende nacht worstelt een entomoloog met zijn fantasmen, angsten, verlangens, nachtmerries en liefde voor insecten wanneer zijn vredig leventje verstoord wordt doordat een schijnbaar stervende zwarte vrouw opduikt in zijn bed. Deze surrealistische sciencefictionfilm is een sfeervolle en visuele trip door een donkere droomwereld, een psychologisch mysterie dat werkt met symbolen en metaforen eerder dan met feiten en verklaringen. Chronologie is daarbij minder belangrijk dan de associatie van beelden en ideeën. Heerlijke zintuiglijke cinema waarbij beeld en geluid onze verbeelding prikkelen.

PRIMER

12. Primer

Shane Carruth / USA / 2004 / 77′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Het door H.G. Wells in ‘The Time Machine’ geïntroduceerde concept van reizen door ruimte en tijd groeide uit tot een belangrijk sciencefictionthema. Met verhaallijnen waarbij de toekomst het heden verstoort (The Terminator), mensen terugkeren naar het verleden (Back To The Future) of het verleden het heden moet redden (Twelve Monkeys). Zonder veel middelen leverde debutant Shane Carruth een spannende en fascinerende tijdreisfilm af over twee jongens die achter het geheim van een tijdmachine komen en ontdekken dat ruime mogelijkheden samengaan met immense problemen. Want hoe hou je technologische monsters in de hand?

SOLARIS

13. Solaris

Andrei Tarkovsky / Rusland / 1972 / 167′ / Russisch-Duits gesproken / Nederlands ondertiteld

In deze Stanislaw Lem-adaptatie wordt Kris Kelvins ruimtemissie een zoektocht naar wat de mens humaan maakt. Voor beelddichter Tarkovsky is elk ruimte-avontuur zinloos wanneer de tocht door de kosmos de mens verwijdert van het essentiële: harmonie tussen geest en materie. Solaris gaat over mensen die door het nastreven van onbereikbare kennis verdwalen in de ruimte maar door hun geweten worden gered. Een wensdroom maakt Kelvin bewust van zowel zijn spiritualiteit als zijn band met de aarde. Hoe ver hij ook in het universum reist, uiteindelijk wordt hij toch terug naar de aarde en zijn geboorteplaats gezogen.

SPLICE

14. Splice

Vincenzo Nattali / Canada-Frankrijk-USA / 2009 / 104′ / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Gekke wetenschappers en hun uit de hand gelopen experimenten zijn al sciencefiction-voer sinds Frankenstein. Hier integreren twee genetische researchers menselijk DNA in een dierlijk embryo waardoor een wezen ontstaat dat na de geboorte niet enkel snel evolueert maar ook een eigen willetje ontwikkelt. Uiteraard kan het geheim niet bewaard en de mutant niet gecontroleerd blijven. Ook al gaat het wezen er steeds menselijker uit zien. Splice is een gestileerde thriller die niet enkel de dreiging tastbaar maakt maar ook vragen oproept over wetenschap, industrie, menselijkheid en geslachtsproblematiek.

SYMPATHY FOR LADY VENGEANCE

15. Sympathy for Lady Vengeance

Chan-wook Park / Zuid-Korea / 2005 / 112′ / Koreaans-Japans- Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Dit slotdeel van de met geweldopera’s Old Boy en Sympathy For Mr. Vengeance gestartte wraakcyclus gaat verder met het onderzoeken van de morele dilemma’s verbonden met revanche. Het hoofdpersonage is een vrouw die verraden en veroordeeld werd voor een moord die ze niet beging. In de gevangenis broedt ze 13 jaar op een gruwelijk plan dat ze, eens terug vrij, tot in de puntjes uitvoert. Deze barokke horrorprent vol donkere humor draait niet om de wraak op de ware dader maar om de schuldgevoelens bij het wraakengel geworden slachtoffer en de tragische gevolgen van vergelding. Verlossing kan immers enkel van binnenuit komen.

SYMPATHY FOR LADY VENGEANCE

Leave a comment