John Landis’ Burke & Hare: Tussen humor en horror
BURKE & HARE
The Blues Brothers, An American Werewolf in London, Trading Places, Into the Night, Spies Like Us en Coming to America. In de jaren 80 was John Landis (°1950) behoorlijk hot maar zijn laatste bioscoopfilm, Blues Brothers 2000, dateert uit 1998. “Ik heb al die jaren niet stilgezeten,” vertelde hij ons tijdens zijn recente BIFFF-doortocht, “maar de dingen voor televisie (The Kronenberg Chronicles) en de documentaires (Mr. Warmth: the Don Rickles Project) die ik maakte hebben jullie in Europa niet gezien”.
BURKE & HARE
Op uitzondering dan van de leuke ‘Masters of Horror’-afleveringen Family en Deer Woman. Deze pareltjes brachten Landis onder de aandacht van het Britse Ealing dat een cineast met gevoel voor humor en horror zocht om een scenario van Pierce Ashford en Nick Moorcroft te verfilmen. Dat bleek immers behoorlijk eigenzinnig. Het was niet de eerste keer dat het verhaal van de 19de eeuwse seriemoordenaars William Burke en William Hare verfilmd werd, maar ditmaal werd zowel de donkere als de lichtere kant van hun persoonlijkheid belicht. “Ik wou niet de zoveelste horrorversie maken,” aldus Landis, “maar ik moest wel opletten dat het niet te grappig werd”. Het resultaat is een vreemde genremix. Landis comebackfilm Burke & Hare werd een komische horrorthriller. Gruwel met een twist.
BURKE & HARE
Het verhaal speelt in Edinburgh anno 1825. De door een economische crisis getroffen vrienden William Burke en William Hare verdienen hun brood door de lichamen van geëxecuteerde misdadigers te verkopen aan de medische universiteiten. De vraag stijgt plots wanneer onderzoekers Knox en Monro als bittere rivalen een opbod starten. Na een toevallig overlijden krijgt het duo een lijk in handen. Dat brengt hen op ideeën. Ze beginnen koortsachtig te speuren naar overledenen en indien nodig helpen ze het noodlot een handje. De handelaars worden moordenaars. Zonder veel problemen. Tot verdacht veel mensen verdwijnen en ze in het vizier komen als daders en potentiële handelswaar (want op moord staat de doodstraf).
BURKE & HARE
“Er zijn dingen die je moet vergeten wanneer je wil doorgaan met leven” schreef Jim Thompson in zijn portret van een psychopaat ‘The Killer Inside Me’. Dat vergeten kost psycho killers Burke en Hare weinig moeite. Meer nog, ze zijn zich zelfs van geen kwaad bewust. Er is vraag, ze hebben door de economische crisis zelf een nood, de lijkenbusiness wordt aangemoedigd door wetenschappers, dus wat is het probleem?
Op enkele slapstickgags na (stront die uit de ramen wordt gekieperd) serveert Landis vooral zwarte humor waardoor de gruweldaden van het duo een symbool worden voor een op hol geslagen kapitalistische logica. Waardoor er wel parallellen met het heden opduiken maar het tweetal haast witgewassen wordt. Terwijl het komische duo (sympathieke underdogs) in werkelijkheid echt afschuwelijke misdadigers waren (vooral Hare was een monster). Doordat de zwarte komedie ook een realistisch documentair kantje heeft (schets van de levensomstandigheden, klinische weergave van de medische experimenten) kon Burke & Hare een waarheidsgetrouwe biopic lijken.
BURKE & HARE
Door vervreemdingseffecten in te bouwen (de ‘held’ richt zich tot de kijker) geeft Landis aan dat hij de geschiedenis herschrijft als een donker maar grappig sprookje. Niet toevallig duikt ook een actrice op die sponsors zoekt voor het stuk van Shakespeare dat ze met haar vrouwengroep wil opvoeren. Burke & Hare is geen documentaire maar een theatraal, kunstmatig spektakel knipoogt Landis. Ondertussen vond hij zelf een geldschieter voor zijn toneelverfilming The Rivals, waardoor hij ditmaal sneller zal terugkeren naar de bioscoop.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 617, september 2011)
BURKE & HARE: komische thriller / reg. John Landis / sce Pierce Ashworth & Nick Moorcroft / fot. John Mathieson / mon. Mark Everson / muz. Joby Talbot / act. Tom Wilkinson (Robert Knox), Simon Pegg (William Burke), Andy Serkis (William Hare), Tim Curry (Dokter Monro), Christian Brassington (Charles), Christopher Lee (Old Joseph) / pro. Barnaby Thompson / GB / 2010 / 91′
BURKE & HARE