Emilio Estevezs Bobby: Een keerpunt in de Amerikaanse geschiedenis

sep 4, 2017   //   by Ivo De Kock   //   Algemeen, biopic, film, genre, politieke film, regisseur  //  No Comments

BOBBY

“Na 5 juni 1968, na de moord op Robert F. Kennedy, werden Amerikanen cynischer en berustender,” aldus Emilio Estevez, “het is hartverscheurend, dat keerpunt leidde tot de huidige harde, verdeelde samenleving”. Met Bobby vertelt de acteur-regisseur “een fictieverhaal dat de ‘spirit’ van Bobby eert” en via een parallel met het heden aangeeft “hoe relevant zijn ideeën nog altijd zijn”.

BOBBY

“Wat heeft geweld ooit bereikt?” vroeg Robert F. Kennedy in een speech kort voor hij in LA werd doodgeschoten. Scenarist-regisseur Emilio Estevez monteert in Bobby deze toespraak over beelden van de aanslag en de daaropvolgende chaos. “Sommigen zoeken zondebokken, anderen samenzweringen,” klinkt het, “maar één ding is zeker: geweld creëert geweld, repressie leidt tot wraak, alleen een zuivering van onze samenleving kan deze ziekte uit onze ziel verwijderen”.

BOBBY

Want “we beschouwen anderen als outsiders, aliens met wie we een stad maar geen gemeenschap delen”. Bobby is een geëngageerde film maar dan wel één die, ondanks de parallel tussen 1968 en 2006, visie en hoop laat primeren op woede en kritiek. In tegenstelling tot Oliver Stone’s JFK is het geen moordanalyse (schutter Sirhan Sirhan botst even tegen één van de personages maar zijn motieven blijven onbelicht) gedreven door complotdenken, maar een onderzoek naar de morele en socioculturele erfenis van de vermoorde politicus.

BOBBY

Waarbij niet wordt gefocust op Bobby Kennedy, die we alleen maar horen en zien via authentieke opnames, maar op een ensemble van 22 fictieve personages geïnspireerd door de man of getekend door de tragische gebeurtenissen. Via verbeelding creëert Estevez in zijn 100% on-cynische en 200% idealistische film een gevoel van verlies dat in de geest van de kijker vragen oproept. Wat zou er gebeurd zijn als RFK was blijven leven? Hoe is zijn spirit kunnen verdwijnen? Waarom blijven we niet hopen op het beloofde geluk?

BOBBY

Bobby is een kleinschalige maar ambitieuze mozaïekfilm die met verscheidene personages op één locatie, het legendarische Ambassador Hotel (“a city within the city”), een microkosmos van Amerika anno 68 herschept. Een tragisch én hoopvol universum. Waarbinnen toeval de persoonlijke verhalen van 22 individuen linkt aan de moord op RFK. Toeval wou ook dat de film door een andere tragedie uitgroeide tot helende cinema. “Ik schreef het scenario in 2000 en beëindigde het in 2001,” aldus Estevez, “net dan werd de wereld door 9/11 op zijn kop gezet. We belandden in een oorlogssituatie waardoor de film nog relevanter werd. Daardoor voelden acteurs zich meer aangesproken. Ze kregen het gevoel aan iets te kunnen meewerken dat een verschil maakt”.

BOBBY

Als ensemblefilm werd Bobby géén feitenrelaas. Wèl een emotionele trip die het gevoel van een collectief leven evoceert én zowel het idealisme als de angst, woede en hoop van een tijdperk vat. “Ik heb dit altijd als een rampenfilm gezien, genre The Poseidon Adventure en The Towering Inferno, het soort film waarmee ik opgroeide,” stelt Estevez, “maar deze film is a disaster of the heart, het gaat over een national heartbreak. In de traditie van Robert Altman castten we de film met zoveel mogelijk herkenbare gezichten. Niemand is immers een grotere ster dan Robert Kennedy”.

Getuige de uitstraling van de man in archiefmateriaal, de présence van zijn stem alleen al. Ook al stamt de spreker uit een ander tijdperk, zijn opmerkingen over armoede, vervuiling (aan schoolkinderen), oorlog en racisme blijven actueel. Net zoals de verwachtingen en frustraties van de zich in het hotel ophoudende doorsnee-Amerikanen. 22 m/v’s met eigen verzuchtingen. Latino-keukenwerkers botsen met hun racistische manager. Campagnevoerders zoeken via lsd een “goddelijke ervaring”. Een alcoholistische zangeres voelt zich “een smeltend ijsje”. Een gepensioneerd portier klaagt dat “er nooit iets gebeurde in het hotel”.

BOBBY

Een meisje trouwt met een jongen die ze amper kent om hem uit Vietnam weg te houden. Koppels worden verscheurd door onzekerheden en overspel. Een zwarte campagneleider stelt “nu Dr. King weg is, rest ons slechts Bobby”. Archetypes, maar emoties beletten dat ze clichéfiguren worden. Zoals ze de 5 slachtoffers van de kogelregen die RFK velt (zij overleven leert de eindgeneriek) van de anonimiteit redden.

Voor Estevez is Bobby heel persoonlijk: “Toen Robert Kennedy in 1967 in New York was, kon ik hem dankzij mijn vader (Martin Sheen) de hand schudden. Ik was toen 5. Het volgende jaar, op bezoek bij mijn grootmoeder in Ohio, hoorden we dat hij neergeschoten was. Ik herinner me dat ik naar boven liep om het te vertellen en dat mijn vader de rest van de dag weende. In 1969 werd vader gecast in Catch 22 en trok de hele familie naar Californië. De eerste stop was het Ambassador Hotel. Aan vaders hand liep ik door de foyer, ballroom en gangen. Hij zei me “this is were the music died”, dit is waar de moord plaatsvond en onze samenleving veranderde.

BOBBY

Pas in 2000 kwam ik er terug toen ik met mijn broer Charlie (Sheen) deelnam aan foto-opnamen voor mijn tv-film Rated X. Het hotel werd in 1998 gesloten maar werd nog gebruikt voor foto- en muziekvideo-opnamen. Ik begon te fantaseren over het maken van een film op deze locatie. Nu was 2000 een slechte periode in Hollywood, heel wat films werden om financiële redenen in Canada, Australië en Nieuw-Zeeland gedraaid. Velen van mijn vrienden-filmtechnici werden verplicht hun carrière te heroriënteren. Een project dat verbonden is met Los Angeles kon m.i. de jobs ter plaatse houden. En aangezien je de Ambassador nergens anders kan creëren, opende dat perspectieven”.

BOBBY

Maar eenvoudig was het nièt. “De laatste 10 jaar waren voor mij als acteur moeilijke jaren,” bekent Estevez, “maar je tracht je als individu heruit te vinden en op welke manier ook de rekeningen te betalen. Ik heb het script van Bobby lang aan de man trachten te brengen maar Hollywood is niet gekend om zijn moed en dit is een groot politiek drama met 22 personages en geen ster als hoofdfiguur. Het was dus een uiterst moeilijke film om gemaakt te krijgen. Ondertussen moet je geld verdienen. Toen ik de kans kreeg om tv-werk te regisseren aarzelde ik aanvankelijk; 55 scriptpagina’s filmen op 8 dagen leek me een angstaanjagend idee. Maar ik wierp er me uiteindelijk op en werkte mee aan ‘Cold Case’, ‘CSI: NY’, ‘The Guardian’ en ‘Close to Home’. Dat bleek een schitterende opleiding voor Bobby. We draaiden deze film met een krap budget en weinig draaidagen. Er was geen tijd voor repetities, soms ontmoette ik acteurs voor het eerst op de set net voor de opnames begonnen”.

BOBBY

Geen ideale werkwijze maar het enthousiasme was groot “omdat we allemaal geloofden dat de thema’s die Bobby Kennedy aansneed ook nu nog actueel zijn”. Politiek zit Estevez trouwens in het bloed: “Ik groeide op in een huis met een vader die politiek bewust was. Mijn ogen waren wijd open gespreid. Vietnam kwam op televisie, ik wist dat Richard Nixon niet goed voor het land was. In de vroege jaren 80 werd mijn vader nog politiek actiever en nodigde me uit om mee te gaan wanneer hij in 1988 mensen zoals Cesar Chavez ontmoette. Wat ik leerde is dat je onmogelijk over deze aarde kan wandelen zonder politiek geëngageerd te zijn. Je kan, gezien de kwaliteit, geen lucht inademen zonder politiek betrokken te zijn. We maken allemaal deel uit van het politieke proces, of we nu willen of niet. Ik zie deze film als een oproep tot actie gericht aan de jongere generatie die ontgoocheld afhaakte. Op de vraag of Bobby politiek geladen is, of ik politiek ben, is het antwoord “JA”. Maar hoe kan je het nièt zijn?”

BOBBY

Estevez eindigt zijn film met de gevoelens van hulpeloosheid die opborrelen wanneer the promise, de voorgespiegelde positieve toekomst, samen met RFK vernietigd wordt. Hij wijst op de narcistische vlucht uit de samenleving die volgde (de “doors of perception” worden héél letterlijk in beeld gebracht). Maar toch draait Bobby om hoop. Met edelmoedige mensen, het besef dat samenleven mogelijk en engagement noodzakelijk is. Maar vooral ook Kennedy’s idee dat “iedereen die staat voor een ideaal, het lot van anderen wil verbeteren of strijdt tegen onrecht, een golf van hoop creëert (…) die kan leiden tot een stroom die muren kan doorbreken”.

 

FESTIVAL DE DEAUVILLE – 8 SEPTEMBER 06

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 571, februari 2007)

BOBBY

 

BOBBY: reg. & sce Emilio Estevez / fot. Michael Barrett / mon. Richard Chew / muz. Mark Isham / act. Harry Belafonte, Emilio Estevez, Laurence Fishburne, Anthony Hopkins, Helen Hunt, Lindsay Lohan, William H. Macy, Demi Moore, Freddy Rodriguez, Martin Sheen, Christian Slater, Sharon Stone, Jacob Vargas, Mary Elizabeth Winstead, Elijah Wood / pro. Michael Litvak, Edward Bass & Holly Wiersma / USA / 2006 / 120’ / dis. BFD

BOBBY

Leave a comment