William Friedkins The Hunted: Een genadeloze confrontatie tussen spiegelbeelden

jan 31, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actie, actueel, dvd, film, Friedkin, genre, regisseur, thriller  //  No Comments

THE HUNTED

Action is character”. Naar het briefje dat schrijver Scott Fitzgerald boven zijn bureau hing verwijst William Friedkin graag. “Je bent wat je doet, niet wat je zegt” verduidelijkt de regisseur. Dat principe paste hij toe op zijn leven en zijn werk. Het leidde tot conflicten, controversen en een outsiderstatus. Maar ook tot diverse comebacks en verschillende stevige actiefilms. Zoals The Hunted.

Filmbespreking

Voor schrijver en jachtfanaat Ernest Hemingway was “geen jacht vergelijkbaar met mensenjacht en zij die lang genoeg op gewapende mensen gejaagd hebben en de smaak te pakken kregen, verliezen elke zin in iets anders.” Wanneer in William Friedkins The Hunted de militaire jager Aaron uit evenwicht geraakt na een Kosovaarse overdosis moord en doodslag, blijft slechts zijn jachtinstinct over.

Hij verander de bossen van Oregon in een jachtgebied en maakt van jagers zijn prooi. Het is aan woudloper L.T. Bonham, trainer van de dolgedraaide doder, om zijn leerling te stoppen.

THE HUNTED

Voor would-be schrijver en actiefilmer William Friedkin is een filmachtervolging zowel uitlaatklep als schouwtoneel voor (persoonlijke) spanningen en angsten. De rauwe auto-achtervolging van The French Connection To Live and Die in L.A. of Jade wordt in The Hunted een hysterische marathon via auto, tramstel, brugtoren en waterval.

Opvallend is dat stad (Portland) en natuur daarbij door elkaar lopen. Want wat telt zijn de elementen: vuur, water, zand. En de beweging van twee mannen, opgejaagd door de dynamische camera van Caleb Deschanel die in zijn kader perfect schoonheid en gruwel vat. De tewwe zijn tegenstanders maar geen tegenpolen, het zijn atomen die elkaar wisselend aantrekken en afstoten.

Friedkin maakt de actie, zowel beweging (achtervolging) als botsing (mesgevechten), fysiek. Maar ook chaotisch: rollen en posities wisselen, inzoomen op bloed en wonden doet het overzicht verdwijnen. Wat Friedkin hier ensceneert is puur instinctief gedrag, het gevolg van een conditionering die het doden mentaal en fysiek vergemakkelijkt. Gebaren en handelingen gebeuren automatisch wanneer de mens een monsterlijke machine wordt.

De machinale actie wordt door Friedkin in een mythisch kader geplaatst. De film begint en eindigt met een gesproken tekst uit de Bob Dylan-klassieker ‘Highway 61 Revisited’ over de vraag aan Abraham om zijn zoon te offeren. De vader/zoon relatie tussen Aaron en LT is reeds na drie non-verbale scènes duidelijk, God blijkt later de maatschappij die een zelfgecreëerd monster (dat wel waarde hecht aan dierlijk maar niet aan menselijk leven) kwijt wil.

Deze mythologische zingeving wordt aangevuld met Friedkins traditionele, uitgepuurde symboliek: het geheugen als kwelling (het verleden is aanwezig), de locatie als surrealistisch gekkenhuis (Kosovo) of bevlekt paradijs (gewonde wolf in het sneeuwrijk woud), het conflict als een inwendige strijd tussen goed en kwaad.

The Hunted stelt vragen bij als als operatie en jagen als mentaliteit. Maar William Friedkin levert geen antwoorden en gaat zowel realisme als psychologische toelichting uit de weg. Het verhaal blijft beperkt tot het minimum, Tommy Lee Jones herneemt een vertrouwde rol, de dialogen zijn rudimentair en de nevenpersonages onbeduidend. Wat primeert is de enscenering én deconstructie van macho-actie in het jachtterrein genaamd ‘wereld’.

Dvd-bespreking

«De personages die mij aanspreken zijn niet slecht maar evenmin heroïsch», zegt regisseur William Friedkin in zijn commentaar op de dvd van zijn actiethriller The Hunted, «ze bevatten dingen die in elk van ons zitten. Volgens mij is iedereen in staat om goed te doen maar ook bekwaam om kwaad te veroorzaken. Het is een constante strijd in de menselijke natuur om het goede in ons boven te halen».

In The Hunted is de speurtocht die een achtervolging wordt dan ook een symbolische confrontatie tussen spiegelbeelden: (surrogaat)vader (leraar L.T.) en zoon (leerling Aaron). Friedkin benadrukt heel bewust via de door Johnny Cash ingesproken Bob Dylan-song ’Highway 61’ de Bijbelse metafoor: «de regering vraagt L.T. om zijn beste leerling op te offeren als bewijs van zijn patriottisme». Hij keert daarbij terug naar de politieke paranoiafilms van de jaren 1960-’70 met wantrouwen t.o.v. overheidsinstellingen en met moedige eenzaten die hun eigen weg gaan.

THE HUNTED

Alleen «ontstaat er een kloof in de persoonlijkheid» (hij wil geen dieren doden maar vermoordt wel mensen) en «breekt er iets in de ziel» van de dolgedraaide jager Aaron. Friedkin levert geen waardeoordeel maar toont zich een erfgenaam van Howard Hawks; de karakterschets van personages gebeurt via acties en niét door woorden. «Het laatste derde van The Hunted bevat weinig dialoog maar wendt geluid aan om sfeer te scheppen» verklaart Friedkin met enige trots. Een actiethriller moet «mean and lean» zijn, voegt hij er in een van de vier korte documentaires aan toe.

THE HUNTED

Het bonusmateriaal van deze dvd is overigens best interessant: 6 verwijderde scènes; audiocommentaar regisseur William Friedkin; documentaires ‘Pursuing The Hunted’ (spoorzoeker en gevechtsspecialist Tom Brown over zijn vaardigheden en Friedkin over het feit dat “de ‘vader’ is niet in staat om hulp te bieden omdat hij zelf te gekwetst is”), ‘Filming The Hunted’ (Friedkin over de documentaire look van de film en het feit dat “alles voortvloeit uit de actie”), ‘Tracking The Hunted’ (met opnieuw ‘technical advisor’ Tom Brown) en ‘The Cutting Edge’ (over de opnamen en choreografie van het gevecht aan de ravijn) geregisseerd door Michael Arick; bioscooptrailer.

IVO DE KOCK

 

THE HUNTED: William Friedkin, USA, 2003, 91’, met Tommy Lee Jones, Benicio del Toro, Connie Nielsen, Leslie Stefanson, John Finn; scenario David Griffiths, Peter Griffiths & Art Montersatelli; fotografie Caleb Deschanel; muziek Brian Tyler; dis. Touchstone

THE HUNTED

Leave a comment