Bert Sterns Jazz on a Summer’s Day: De concertfilm als teletijdmachine.

jun 25, 2021   //   by Ivo De Kock   //   Algemeen, documentaire, film, genre, muzikale film, regisseur  //  No Comments
Jazz on a Summer’s Day

Nog voor de sixties en Woodstock pionierde fotograaf Bert Stern met de registratie van een meerdaags muziekfestival. Jazz on a Summer’s Day werd een historisch document en de eerste markante concertfilm.

How you make me feel like a star!” murmelt Mahalia Jackson, de ogen afwendend van het applaudisserend publiek, net voordat haar ‘The Lord’s Prayer’ Jazz on a Summer’s Day adembenemend afsluit. Het illustreert de bescheidenheid van de gospel zangeres maar ook hoezeer deze concertfilm uit 1959 een heel ander tijdperk weerspiegelt. Best bevreemdend want door de IndieCollect restauratie lijken we zelf deel te nemen aan dit meerdaags zomermuziekfestival.

Jazz on a Summer’s Day

Als tijdreiziger want in tegenstelling tot fysiek aanwezigen is de kijker zich wèl bewust van het unieke karakter van de performances van jazz iconen als Thelonious Monk, Anita O’Day, Gerry Mulligan, Dinah Washington en Louis Armstrong tijdens de 1958 editie van het Newport Jazz Festival. Al maakt het nadrukkelijk in beeld gebracht festivalpubliek duidelijk dat we moeten oppassen met oordelen, dat elk tijdperk zijn eigen gaze heeft.

Schijn bedriegt ook in deze muziekfilm zonder commentaar en met enkel off-camera interviews. De filmtitel suggereert de weergave van een zomerdag terwijl de opnamen over meerdere dagen liepen. Regisseur Bert Stern (een modefotograaf die naam zou maken met legendarische foto’s van Marilyn Monroe) stapte af van zijn idee om een fictiefilm te maken maar hield een emotionele narratieve lijn aan. Jazz on a Summer’s Day gaat van licht naar donker, van apathie naar intensiteit, van rustig zomergevoel naar muzikale turbulentie.

Jazz on a Summer’s Day

Sterns camera blijft statisch en zijn beeldcomposities zijn uitgekiend maar Aram Avakians montage zorgt voor dynamiek en contrasten. Aanvankelijk wisselen shots van de jaarlijkse zeilrace af met strandvakantiebeelden, close-ups van een verveeld concertpubliek met opnamen van in een bubbel vertoevende jazzmuzikanten. Wanneer Stern het water en zijn reflecties verlaat zien we jongeren feesten op de daken van villa’s of worstelen met bierflesjes. Langzaam wordt het publiek diverser, de muziek wilder en de beleving intenser. Een vonk slaat over, muzikale passie wordt gedeeld en plezier straalt van alle gezichten.

Wie opmerkzaam is zal naast jazz criticus Martin Williams ook Newport Jazz Festival oprichtster Elaine Lorillard zien passeren maar Jazz on a Summer’s Day rept geen woord over het tegendraadse van haar initiatief om jazz en zwarte muzikanten naar het Rhode Island van de witte plutocratische elite te brengen. Net zoals Chuck Berry’s toen ‘schandalig’ beschouwde sensuele swing schijnbaar enkel getoond wordt als een brok muzikale energie.

Jazz on a Summer’s Day

Toch is Stern niet enkel in de groove geïnteresseerd. Heel subtiel, via de evolutie van apathisch naar enthousiast publiek, brengt hij een ode aan de kracht van jazzmuziek en popcultuur om een verstarde samenleving wakker te schudden. Ook al is het eind jaren vijftig nog even wachten op ‘veranderende tijden’.

IVO DE KOCK

JAZZ ON A SUMMER’S DAY / REGIE: BERT STERN/ SCENARIO: ALBERT D’ANNIBALE & ARNOLD PERL / CAMERA: COURTNEY HESFELA, RAYMOND PHELAN & BERT STERN / MONTAGE: ARAM AVAKIAN / PRODUCTION DESIGN: ALLAN GREEN / MUZIEK: ELLIOT GRUSKIN / MET: LOUIS ARMSTRONG, THELONIUS MONK, GERRY MULLIGAN, ANITA O’DAY, CHUCK BERRY, DINAH WASHINGTON, MAHALIA JACKSON / KLEUR / 85 MINUTEN / USA, 1959 / DISTRIBUTIE: TRIPLE P ENTERTAINMENT / RELEASEDATUM: 29 JULI.

Jazz on a Summer’s Day

Leave a comment