Otto Premingers Anatomy of a Murder: Anatomie van de male gaze

okt 28, 2019   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, drama, dvd, film, genre, regisseur  //  No Comments
Anatomy of a Murder

De in Oostenrijk geboren Amerikaanse filmmaker Otto Preminger was de advocaat van authentieke vrijheid. Zijn rechtbankdrama Anatomy of a Murder wint na Me Too aan actualiteitswaarde als studie van de male gaze en de relatie tussen macht en seks.

Anatomy of a Murder

“Stijl is de manier waarop je een verhaal vertelt,” zegt de Amerikaanse regisseur Otto Preminger (1906-1986) aan een Franse interviewster, “het is geen extern element waarmee je wil opvallen maar weerspiegelt je houding tegenover het leven, mensen en het universum.”

Dat een drang naar authentieke vrijheid, waarbij iedereen alles tegen iedereen kan zeggen, cruciaal was bij die attitude ontging critici die Preminger een gebrek aan engagement verweten. Het imago van de bullebak-regisseur en het beeld van een carrière die sinds Laura (1945) in dalende lijn ging bleven kleven. Na zijn dood geraakte de regisseur van Bonjour Tristesse, Exodus en The Cardinal snel vergeten.

Anatomy of a Murder

De biopic Seberg warmt de Preminger clichés nogmaals op maar gelukkig is er de gerestaureerde versie van het rechtbankdrama Anatomy of a Murder. Sterk en controversieel spul in 1959 – met ongewoon expliciet woordgebruik (panties, sperm, sexual climax,…) en een discussie over verkrachting – maar ook nu nog een straffe film. Met een Saul Bass generiek, muziek van Duke Ellington, een genre mix (sociale parabel, rechtbank- en relatiedrama) die gruwel, dreiging en humor verstrengelt; een zonder flashbacks verteld verhaal dat 161 minuten lang spannend blijft en gedragen wordt door een klassiek duel – plattelandsadvocaat James Stewart versus stedelijke aanklager George C. Scott – met een ambigue twist.

Anatomy of a Murder

De angel is dat Anatomy of a Murder niet gladjes en louterend eindigt, zelfs na de uitspraak komen we geen stap dichter bij iets wat op een oplossing lijkt. “Alles moet niet perfect zijn,” zegt Preminger, “dat is in de realiteit ook niet zo. Die technische perfectie bezorgde Hollywood zijn reputatie van kunstmatigheid.” Preminger zet in op authenticiteit, ruwheid en complexiteit en dat levert een actueel relevant verhaal op van een advocaat die merkt dat een verkrachting de sleutel vormt in de verdediging van een moordende militair maar verstrikt raakt in een web van schijn en interpretaties.

In Me Too tijden is Lee Remicks Laura, een vrouw die de rol van getraumatiseerd verkrachtingsslachtoffer afwijst, subversief. Preminger peilt naar de relatie tussen macht en seks en brengt in Laura’s botsing met de advocaat nadrukkelijk de male gaze in beeld. Desire, (seksueel) verlangen wordt geciteerd en versieren vernietigd als excuus. Met “het is gewoon de manier waarop u kijkt” brengt Laura de mannelijke protagonist en de film uit evenwicht. In die verwarring geeft Preminger aan dat waarheid relatief is en de kijker zèlf vragen moet stellen én oplossen.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in De Filmkrant, december 2019)

Anatomy of a Murder USA, 1959 / REGIE OTTO PREMINGER / 161 MINUTEN / MET JAMES STEWART, LEE REMICK, BEN GAZARRA, GEORGE C. SCOTT, MURRAY HAMILTON / BONUS: BOEKJE, DOCUMENTAIRE OTTO PREMINGER AND THE DANGEROUS WOMAN, MAKING OF, MEMORABILIA / DISTRIBUTIE: CARLOTTA FILMS (BLU-RAY).

Otto Preminger op de set van Anatomy of a Murder

Leave a comment