Jason Reitmans The Front Runner: Idealistische kroniek van een Amerikaans politiek schandaal
Met The Front Runner vertelt Jason Reitman, de Canadees-Amerikaanse regisseur van Juno en Tully, het verhaal van een Amerikaans politiek schandaal: de val van Gary Hart, de Democraat die in 1987 op het punt stond de nominatie als presidentskandidaat van zijn partij in de wacht te slepen toen een vermeend seksschandaal hem onderuit haalde.
“When I was a reporter we fucked each other and didn’t write about it” zucht Washington Post hoofdredacteur Ben Bradlee voor hij schoorvoetend meehelpt om de politieke carrière van de overspelige potentiële presidentskandidaat Gary Hart te kelderen en de presidentsrace van 1988 te beïnvloeden. Even daarvoor herinnert de Democratische politicus zich een waarschuwing van acteur en enfant terrible Warren Beatty: Washington is Hollywood niet, misstappen worden er niet automatisch met de mantel der liefde bedekt.
Beide quotes drenken The Front Runner in een einde van een tijdperk sfeer, waarbij de filmmaker suggereert dat die veranderende tijden Amerika van een mooie toekomst beroofde aangezien Hart in zijn ogen een hoog Kennedy-gehalte bezat en zijn liquidatie het land een conservatievere koers deed varen die de weg voorbereidde voor Donald Trump. Met dank aan de tabloid pers.
Die stelling maakt van de op het non-fictie boek ‘All the Truth is Out: The Week Politics Went Tabloid‘ van Matt Bai gebaseerde film (Bai schreef samen met Reitman en Jay Carson het script) interessante politieke cinema ook al kan men vragen stellen bij het beeld dat geschetst wordt van politicus Gary Hart en onrechtstreeks ook van #MeToo.
“Het verhaal van Hart leek erg relevant voor 2018,” zegt Jason Reitman in de making of, “The Front Runner gaat over de drie weken waarin hij ging van de mogelijke nieuwe President tot de stuntelende politicus die de campagne verloor.“ De regisseur van Thank You for Smoking (2005), Juno (2007), Up in the Air (2009), Young Adult 2011), Tully (2018) en straks Ghostbusters 2020 (remake van de film van zijn vader Ivan Reitman) focust op die drie weken in 1987 maar opent met een proloog in 1984 wanneer de Democratische senator van Colorado de presidentsnominatie moet laten aan Walter Mondale die zal verliezen tegen republikein Ronald Reagan.
Drie jaar later zien de zaken er beter uit wanneer Bill Dixon een gemotiveerd campagneteam leidt dat de afgeborstelde Hart naar de nominatie lijkt te loodsen. Tot de Miami Herald een mediastorm creëert met saillante verhalen over een affaire tussen de politicus en ene Donna Rice gestart op een motorjacht genaamd ‘Monkey Business’. Wanneer ook de Washington Post de halfslachtige verklaringen van Hart doorprikt blijkt zijn politieke loopbaan getorpedeerd. Ook al, zo benadrukt een naschrift, doorstaat zijn huwelijk met Lee de orkaan.
“In 1987 was er een moment waar een zeer geschikte kandidaat een aantal ernstige fouten maakte,” stelt Reitman, “en binnen een paar weken moest hij vragen beantwoorden van journalisten in het midden van de nacht.” Een uitspraak die aangeeft dat The Front Runner naast het portret van een feilbaar politicus ook het proces van de Amerikaanse media maakt. Voor een stuk terecht want de Hart affaire maakte van seksschandalen een item (een wapen) in de Amerikaanse politiek en leidde naar een conservatiever klimaat en de degeneratie van de media.
Via een anekdote van Hart (“president Lyndon Johnson vertelde journalisten dat ze vrouwen uit zijn vliegtuigloge zouden zien komen maar vroeg dezelfde ‘discretie’ als waar JFK kon op rekenen”) geeft Reitman aan dat de tijden veranderen. “Journalisten worden gedwongen om vragen te stellen die ze niet willen stellen en beschikken over informatie waarvan ze niet zeker zijn of ze het mogen vertellen,” aldus de cineast, “dat vervaagt de lijnen tussen roddeljournalistiek en politieke journalistiek. Journalistiek wordt meer en meer entertainment.”
Jason Reitman toont zich een fan van Hart, “een schitterend kandidaat, intelligent, charismatisch en iemand met briljante ideeën. In 1987 stelde hij dat Amerika verslaafd was aan olie en voorspelde hij Islamitisch terrorisme. Maar hij was een mens met zwakheden die fouten maakte.” De idealisering van de protagonist wordt duidelijk in Capra-achtige dialogen. “This campaign is about the future,” roept Hart uit, “not rumors, not sleaze, and I care about the sanctity of this process, WHETHER YOU DO OR DO NOT!” Terwijl hoofdacteur Hugh Jackman stelt dat deze idealist “nooit comfortabel was met het niveau van intrusie die met politiek gepaard ging.”
Door Harts val ook nog te linken aan de weg die leidde naar Trump suggereert de regisseur-scenarist dat de presidentskandidaat een progressief Democraat was, wat de waarheid geweld aandoet. Hart vertegenwoordigde immers een stroming bij de Democraten die de partij wou losmaken van de arbeidersklasse (en de vakbonden) en verbinden aan de middenklasse terwijl hij als veiligheidsadviseur onder Obama een repressieve politiek verdedigde.
The Front Runner slaat de bal dus enigszins mis op politiek vlak, en een man met een fout moreel kompas afschilderen als een moreel figuur lijkt een oprisping van old boys cultuur in #MeToo tijden, maar is wel een geslaagde film. Reitman weet met zijn Altman-achtige kroniek immers een non-stop energie te creëren die de sfeer op redacties en in politieke kringen indringend weet weer te geven. Om die intensiteit te bereiken koos de cineast voor immersieve cinema.
“Het opzet was dat het publiek het gevoel kreeg alsof ze in een werkelijke situatie terechtgekomen waren,” zegt Reitman, “of het nu in The Washington Post was, The Miami Herald of het campagnekantoor, het moest steeds 100% echt aanvoelen. Daarom gebeuren er altijd twee of drie dingen op hetzelfde moment, klinkt de belangrijkste flard dialoog vaak op de achtergrond terwijl er op dat moment iets banaals plaatsvindt op de voorgrond. Veel mensen praten door elkaar en dwingen je scherp te luisteren. That’s the real juice of the movie.”
Jason Reitman slaagt er in om ons onder te dompelen in een sfeer, de tijdsgeest tastbaar te maken én de intensiteit van de clash te koppelen aan mooie portretten van liefdevol geschetste personages. Maar tegelijk levert zijn mantra “we moeten allemaal een inspanning leveren om het systeem te laten werken” een blinde hoek op waardoor The Front Runner wel meeslepend is maar scherpte en kritische diepgang mist.
IVO DE KOCK
THE FRONT RUNNER: Jason Reitman, USA – 2018 – 117′; met Hugh Jackman, Vera Farmiga, J.K. Simmons, Mark O’Brien; scenario Matt Bai, Jason Reitman & Jay Carson; fotografie Eric Steelberg, muziek Rob Simonson; montage Stefan Grube; extra’s: commentaar, making of, verwijderde scènes; FILM: *** / EXTRA’S: ***; distributie: Sony.
