Andrea Pallaoro’s Hannah: Charlotte Ramplings masterclass in subtiel acteren

jul 12, 2018   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, drama, dvd, film, genre, regisseur  //  No Comments

HANNAH

Een masterclass in subtiel acteren, zo zou je het zich in België afspelende Hannah kunnen noemen. Lesgeefster is de onlangs ook al in Red Sparrow sublieme Charlotte Rampling. Regisseur is Andrea Pallaoro, de Italiaanse maker van de studie van wanhoop en vervreemding Medeas, die andermaal een donkere film aflevert waarin minimalisme en miserabilisme verstrengelen.

HANNAH

De eerste beelden van Hannah zetten haast letterlijk de toon van de film. We krijgen een close-up van Charlotte Ramplings bleke, getekende gezicht en we horen haar krijsen. Haar haast dierlijke schreeuw gaat door merg en been, irriteert en verwart. De scène is moeilijk te plaatsen. Maken we kennis met iemand die de pedalen verliest? Mentaal en emotioneel? Horen we iemand lijden, proeven we wanhoop? Of is het waanzin die toeslaat? Later zal blijken dat die veronderstellingen nog zo gek niet zijn maar wanneer de scène verder loopt merken we dat het gaat om een groepsgebeuren. Een therapie? Ook dat is een dwaalspoor (en ook weer niet in dit verhaal van mensen die worstelen met hun geestelijke gezondheid en schuldgevoelens) want even later blijken het opwarmingsoefeningen van een amateur theatergezelschap.

Andrea Pallaoro omschreef zijn tweede speelfilm als “un giallo existenziale”, een existentiële thriller, en daar is iets van want Hannah is een intiem portret van een vrouw die, wanneer haar man de gevangenis in moet, niet enkel in het reine moet komen met zijn daden maar vooral ook worstelt met haar eigen demonen. De spanning ontstaat niet door de plot maar door de vraag of ze ondanks haar gevoelens van twijfel, schuld en spijt mentaal en emotioneel overeind blijft.

HANNAH

Veel informatie krijgen we daarbij niet, de filmmaker dwingt ons zelf verklaringen te zoeken door het gedrag en de (gelaat)expressies van de protagoniste te analyseren en interpreteren. Een proces dat via emoties verloopt. Wat Pallaoro interesseert is niet zozeer de misdaad (pedofilie wordt gesuggereerd) maar wel de impact ervan op familieleden en de manier waarop mensen omgaan met druk.

Er wordt weinig gesproken en nog minder gezegd, de emoties blijven onderkoeld en en de kwetsuren onderdrukt. Hannah is minimalistische slow cinema pur sang. Sober en uitgepuurd. Door de manier waarop de film flirt met (en de personages zich wentelen in) depressie, vervreemding, somberheid en onheil is het ook een staaltje miserabilisme. Dat deze combinatie bijzonder wonderlijke, bevreemdende en verontrustende cinema kan opleveren bewezen Michelangelo Antonioni, Chantal Akerman, Béla Tarr, Robert Bresson en Michael Haneke.

HANNAH

Maar daar waar deze meesters probleemloos kunnen flirten met valkuilen als verveling, zin- en emotieloosheid én spanning weten te puren uit alledaagsheid, is Andrea Pallaoro nog zo ver niet. Hij geeft de kijker immers net iets te weinig (sfeer, onderstromen, objecten, details, geluiden, beelden,…) om mee te werken. Maar daar komt Charlotte Rampling in beeld. Zij zuigt de camera en onze blik naar zich toe en neemt ons mee op een trip door haar geest. En passant illustreert ze ook dat ‘grote’ acteerprestaties heel klein ontstaan. Met blikken, gebaren, bewegingen. Met maskers die worden op en afgezet.

Het is een genot om haar te zien acteren in Hannah, en het is een plezier naar haar te luisteren in een interview op de dvd. “Ik moet alleen zijn om mezelf en alles om me heen helder te kunnen zien,” zegt Rampling, “Ik hou van moeilijk. Ik hou van complexiteit. Ik wil dat er psychologisch iets te ontdekken valt. Dat ik me in een personage moet verdiepen.” Wat haar fascineerde was “hoe deze film zou worden gemaakt. Wordt het heel uitgesproken, of juist ingehouden, naar binnen gericht. We zitten in het hoofd van deze vrouw terwijl ze een heel traumatische ervaring heeft”.

Toen ze het scenario las vroeg Rampling zich af het wel een film kon worden maar “we hebben een film gemaakt. Of iedereen het leuk vindt is vers twee. We hebben iets over een echte mens gemaakt, en wat zo’n mens voelt.” Voor Rampling is dat niet enkel interessant maar ook noodzakelijk. Anders kan ze het immers niet opbrengen om ‘veel tijd’ te spenderen aan een rol: “Het voelt aan als veel tijd omdat je opgaat in het personage, het wordt een onderdeel van je. Dat kan ook niet anders, acteren gebeurt altijd in de acteur. Iedereen vindt het altijd heel knap gespeeld, maar het is gewoon een mens die zich laat zien. En dat gaat over gevoelens.”

Rampling stelt dat ze weet “wat Hannah voelt. Niet per se vanwege wat er is gebeurd. Maar voelen is voelen. Iedereen heeft gevoelens. Je weet hoe het voelt om gekwetst te worden, verraden, alleen gelaten. Of om blij te zijn, gespannen of in verlegenheid gebracht. Dit zijn de emoties die wij als acteur doorgeven. We weten hoe, omdat we ze allemaal gevoeld hebben. We hoeven ze alleen maar naar boven te halen.”

Bij Hannah ziet de actrice “geen spijt. Verschrikkelijke dingen gebeuren. Je zegt het is gebeurd en ik heb het overleefd. En het heeft me iets geleerd want anders was ik dood geweest. Spijt zit niet in mij en niet in Hannah want zij bestaat uit de instincten die ik als mens heb. Wat ik als Charlotte ben komt terecht in Hannah, maar blijft altijd Charlotte. Want ik zal altijd Charlotte zijn.”

45 YEARS

Geen wonder dat de actrice die geen carrière of beroemdheid nastreefde films maken ziet als een buitengewoon avontuur. Een dat Zardoz, Night Porter, The Verdict, Max mon amour, Angel Heart, Mascara (van onze Patrick Conrad), Swimming Pool, Vers le Sud, Melancholia, Night Train to Lisbon en 45 Years op haar pad bracht. Zonder dat ze ooit met haar ’talent’ wilde uitpakken of grote boodschappen wou verkondigen.

“Ik denk dat ik meer bezig was met mezelf leren kennen dan met mezelf te laten zien,” zegt Rampling, “ik ben nog steeds bezig met te ontdekken wie wij als mensen zijn. Met wat er van binnen gebeurt en waarom we doen wat we doen. Psychologie en de menselijke geest fascineren me enorm. De ziel, de condition humaine. Ik leer nog steeds, ik ben nog altijd nieuwsgierig. Niet altijd bereid ook om uit mijn eigen wereld te stappen en me te laten uitdagen.” Andrea Pallaoro en wij mogen haar daar eeuwig dankbaar voor zijn.

IVO DE KOCK

HANNAH: Andrea Pallaoro, I-F-B 2017, 102′; met Charlotte Rampling, André Wilms, Stéphanie Van Vyve, Jean-Michel Balthazar, Luca Avallone, Simon Bisschop; extra’s: interview; FILM: *** / EXTRA’S: **; dis. Imagine.

HANNAH

Leave a comment