Xavier Beauvois’ Les Gardiennes: Rebellen van het land
LES GARDIENNES
Met Les Gardiennes, het portret van Franse boerinnen die tijdens W.O.I even bevrijd zijn van het patriarchaal juk, sluit Xavier Beauvois aan bij het humanistisch realisme van Renoir en Pialat.
LES GARDIENNES
Een sequel op Des hommes et des dieux is Les Gardiennes niet maar thematisch en stilistisch sluit deze verfilming van Ernest Pérochons gelijknamige roman wel aan bij het grootste commerciële succes van de Franse regisseur Xavier Beauvois. In beide drama’s geraakt een gesloten en geïsoleerde harmonische gemeenschap uit evenwicht wanneer hevige emoties de rust verstoren. Zowel het contemplatieve, intellectuele leven van monniken in een afgelegen Algerijnse bergstreek (Des hommes et des dieux) als het rituele rond fysiek labeur draaiende bestaan van boerinnen op het Franse platteland (Les Gardiennes) kabbelt zonder ‘war of the sexes‘ harmonieus voort tot vijandigheid en agressie het paradijs bezoedelen.
LES GARDIENNES
Les Gardiennes speelt tegen de achtergrond van de Grote Oorlog. Terwijl mannen in 1915 aan het front vechten voor het vaderland strijden weduwe Hortense en haar dochter Solange op het platteland voor hun familieboerderij. Samen met wees Francine, een noeste werkkracht, staan deze ‘hoedsters van het land’ in voor het zaaien, onderhouden en oogsten. Met blote handen en ossenkracht. Tot Amerikaanse machines opduiken. De mannelijke blik blijft aanwezig – ouderlingen kijken neerbuigend toe – maar de arbeidsverdeling draagt niet langer de stempel van het patriarchaat. Vrouwelijke samenwerking en solidariteit creëren ondanks de beproevingen en tegenslagen een vrolijk en rebels vrouwelijk paradijs. Onbezoedeld door het oorlogsgeweld en de moderne tijden tot de militairen (even) terugkeren en ‘de Amerikanen’ neerstrijken.
LES GARDIENNES
De oorlog heeft de Franse mannen van hun heroïsch en autoritair aureool beroofd. Ze zijn aangeslagen, soms zwijgzaam en steeds getekend door de confrontatie met de dood, en zitten in de greep van tristesse. Georges wordt verliefd op Francine maar wanneer die zwanger geraakt verdenkt Hortense op basis van geruchten een Amerikaanse soldaat van het vaderschap. Ook al omdat die ‘vreemdeling’ iets aantrekkelijk én bedreigend (voor de rigide gemeenschap) heeft. Haar wraak is verschrikkelijk en de tragiek doet het drama omslaan in een melodrama. Net zoals aan het front gaat menselijkheid op het platteland verloren en worden levens verwoest. De nieuwe perspectieven die zich aandienden voor de van het patriarchaal juk bevrijdde boerinnen zijn meteen weg.
Dat verlies levert Les Gardiennes een melancholische toon en kritische inslag op. Ook als serveert Beauvois geen maatschappelijke analyse. In de realistische, humanistische traditie van Jean Renoir en Maurice Pialat portretteert hij mensen en boerenlevens. Dat levert lyrische taferelen op maar ook nauwkeurige beschrijvingen van het harde werk en de rituelen in een agrarische samenleving waar vrouwen op het voorplan treden. Eventjes toch.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in DE FILMKRANT, maar 2018)
Les Gardiennes F, 2017 / REGIE XAVIER BEAUVOIS /138 MINUTEN / MET NATHALIE BAYE, LAURA SMET, IRIS BRY, CYRIL DESCOURS / DISTRIBUTIE PARADISO / TE ZIEN VANAF 8 MAART
LES GARDIENNES