George A. Romero’s Survival of the Dead: Satire van de patroonheilige van de zombiefilm
SURVIVAL OF THE DEAD
“Misschien ben ik wel de Michael Moore van de horror” zegt George A. Romero n.a.v. Survival of the Dead, een allegorische donkere satire waar ernst en humor hand in hand gaan. De roots van de patroonheilige van de zombiefilm liggen zowel in het verzet tegen de Vietnamoorlog als in de ‘larger than life’-strips van E.C. Comics. “Mijn films moeten over iets gaan” herhaalt Romero keer op keer.
Survival of the Dead gaat over heel veel: de link tussen geweld en een overgepolariseerde samenleving, klassenstrijd, migratie, oorlog, ouderschap, man-vrouw relaties, racisme, militarisme, economische malaise,… Het is een zombiefilm maar ditmaal ligt het accent op het conflict tussen mensen.
SURVIVAL OF THE DEAD
Twee families, de Muldoons en de O’Flynns, die elkaar op een geïsoleerd eiland naar het leven staan en daarbij hongerige zombies en rondtrekkende militairen betrekken. Dat deze aflevering in Romero’s zombiereeks als een western oogt is geen toeval. De regisseur liet zich inspireren door William Wylers The Big Country, een psychologische western over de autodestructieve strijd tussen twee in een bloedvete verwikkelde families.
Hier staan twee opvattingen tegenover elkaar. O’Flynn vindt dat “de doden dood moeten blijven” en jaagt met een posse op rondzwalpende zombies. Dat levert weerstand op wanneer mensen hun dode kinderen of familieleden geen kogel door het hoofd durven of willen jagen. “We put the dead to sleep before they put us to sleep” orakelt O’Flynn. “Je wil vergeten dat ze bij ons horen” repliceert Muldoon, “misschien zijn ze niet dood, zijn ze ziek of zo en wordt er iets op gevonden”.
SURVIVAL OF THE DEAD
Hij verjaagt zijn rivaal van het eiland en start experimenten om de zombies te domesticeren. “Ik tracht ze bij ons te houden” zegt hij later wanneer zijn aan het keukenfornuis vastgeketende zombievrouw wordt opgemerkt door een vrouwelijke soldate. Die maakt deel uit van een groep die zich door O’Flynn laat overtuigen om het eiland te veroveren. Terloops rekenen ze ook af met gevaarlijke ‘deadheads’ (zoals ze de zombies zijn gaan noemen) maar de centrale confrontatie is die tussen twee clans.
Een absurde strijd waarbij elk zijn gelijk wil halen, zombies het gevecht compliceren en niemand echt luistert naar iemand. “Beroerde tijden, beroerde mensen” voorspelde een militair die zich vooral inspant zijn hard en egoïstisch imago in stand te houden. Toch steken menselijkheid, empathie en liefde de kop op. “Een mooie plaats om te leven en om te sterven” zucht een besmette militair. “Je bent er eindelijk in geslaagd mijn leven te veranderen” zegt een vrouw die hem het genadeschot geeft.
SURVIVAL OF THE DEAD
Cynisme en woede verdampen naargelang de tragiek van de besmetting voor de meeste betrokkenen duidelijk worden. Maar blinde haat en vooringenomenheid beletten dat ze zich realiseren dat de zombies geëvolueerd zijn. O’Flynns besmette dochter eet uiteindelijk toch paardenvlees (Muldoon wilde zombies iets anders dan mensen leren eten “om ze bij ons te houden”) maar hij schiet haar ook besmette
tweelingzus neer voor ze dat kan vertellen. “In een ‘ons tegen hen’-wereld hangen we elk onze eigen vlag op,” zegt de slotcommentaar, “al snel weet niemand meer waarom we vechten en gaat het alleen om die vlaggen”.
Survival of the Dead zit vol knipogen en grappen (“Natte pistolen die niet werken? Dat zie je slechts in cowboyfilms”) maar is ook een bloedernstige allegorie. “Mensen kunnen niet van mening verschillen zonder onaangenaam te worden,” stelt Romero, “ik denk dat heel Noord-Amerika een anger management-cursus kan gebruiken”.
SURVIVAL OF THE DEAD
De zombiereeks vertelt volgens hem vooral mensenverhalen, “na Night of the Living Dead besefte ik dat de zombies me toelieten om interessante thema’s aan te snijden en mijn mening te uiten. Ik wil nog enkele verhalen vertellen. Ik plantte in Survival of the Dead de zaden van ideeën die ik verder wil uitwerken”. We kijken er al naar uit.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 607, september 2010)
SURVIVAL OF THE DEAD; George A. Romero; USA 2009; 90’; met Devon Bostick, Athena Karkanis, Julian Richings; FILM: **** / EXTRA’S: 0; dis. Paradiso.
SURVIVAL OF THE DEAD