Judd Apatows 40 Year Old Virgin: Satirische romantische komedie

40 Year Old Virgin

“Bewust kozen we voor een domme filmtitel”, beweert acteur Seth Rogen, “en omdat de mensen daardoor met lage verwachtingen kwamen kijken waren ze aangenaam verrast. Gelukkig dachten we meer na over de rest van de film dan over de titel”. Regisseur en scenarist Judd Apatow vult aan met: “Het is een Trojaans Paard-achtige film, we maken de studio tevreden met wat een platte komedie lijkt en trachten de humor naar een hoger niveau te tillen. Het kan vreemd lijken wanneer ik zeg dat The 40 Year Old Virgin een persoonlijke film is, maar het is wel zo!”.

In elk geval is het een verrassend goede film die handig balanceert tussen puberale platvoerse grappen (genre Wedding Crashers) en existentiële middelbare leeftijd ‘angst’ (genre Sideways). De hoofdfiguur van de satirische romantische komedie is een ‘nerd’ van 40: Andy Stitzer, een moederskindje in een volwassen lichaam. Een sul zoals Jerry Lewis ze graag speelde, al voegt Steve Carell wel een emotionele laag toe aan het cliché van de volwassen man die speelgoed verzamelt, met een fiets gaat werken (‘not done’ in autoland USA), videospelletjes speelt en… nog nooit seks had! ‘Over the top’ scènes zoals het waxen van Andy’s weelderige borsthaar worden door de kwetsbaarheid van de held pijnlijk.

40 YEAR OLD VIRGIN

De grens blijft dun. Zo spuien de drie werkmakkers behoorlijk wat seksistische tips (o.m. “Tackle drunk bitches”) maar na verloop van tijd valt hun (macho-)pose in duigen. “Mannen overcompenseren voor onzeker gedrag”, zegt Judd Apatow, “we maken duidelijk dat de zelfzekere ‘cool’ kunstmatig is en dat alleen normaal en eerlijk gedrag voor gezonde relaties kan zorgen. De boodschap is: Don’t be jerks!”. De cineast vult aan dat “Andy verlamd is door zijn angst voor risico’s, een knipoog naar de luidruchtige puriteinse minderheid die in de VS seks in de angstsfeer sleurt”.

Een andere knipoog is de surrealistische eindscène waarin Andy plotseling een lied van hippie-musical Hair begint te zingen als symbool voor zijn seksuele bevrijding. Niet dat verwijzingen naar politiek of naar het belang van rituelen in de Amerikaanse samenleving overheersen. Het slot is vooral een ‘love-in’ van een ‘nerd’, een man die zich net zoals zijn ‘ervaren’ vrienden de slaaf toont van zijn verlangens en remmingen. Debuterend cineast Judd Apatow mag dan geen maagd zijn als komiek (hij behoort met o.a. Will Ferrell, Ben Stiller, Jim Carrey en Seth Rogen tot de ‘frat pack’, een groep komische acteurs, schrijvers en regisseurs die vaak samenwerken), hij “nam veel materiaal op omdat ik bang was dat het niet grappig zou zijn”.

40 YEAR OLD VIRGIN

Er werd ook behoorlijk wat geïmproviseerd. “Steve Carell bezorgde me door zijn improviseren tijdens de condoomscène vele keuzemogelijkheden”, aldus Apatow, “voor goede komedie moet je omringd zijn door goede mensen, die dingen kunnen toevoegen”. Improviserende acteurs zorgen voor een zenuwachtige energie die de film, samen met pijnlijke/hilarische scènes (b.v. het rondje ‘speeddating’), tot een potentiële cult-comedy maakt.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Film en Televisie, n° 557, november 2005)

American Film Festival Deauville, september 2005

40 YEAR OLD VIRGIN: reg. Judd Apatow / sce. Judd Apatow & Steve Carell / fot. Jack Green / muz. Lyle Workman / mon. Brent White / act. Steve Carell (Andy Stitzer), Catherine Keener (Trish), Paul Rudd (David), Romany Malco (Jay), Seth Rogen (Cal) / pro. Judd Apatow, Clayton Townsend & Shauna Robertson / USA / 2005 / 115’ / dis. UIP