Mike Mills 20th Century Women: De tijd kleurt het geheugen

20TH CENTURY WOMEN

“Films maken is zo moeilijk dat je maar best films maakt over iets waar je veel over weet,” zegt 20^th Century Women– regisseur Mike Mills, “meer nog, het is best om films te maken over iets dat je zelf wil begrijpen. Dan is de film echt een must voor jou.” De Amerikaanse kunstenaar-filmmaker en echtgenoot van Miranda July “walks the talk”, hij maakt films die het gevoel geven dat ze gemaakt moesten worden én die gaan over dingen waar hij thuis in is.

In de coming-of-age tragikomedie Thumbsucker (2005) sneed hij de existentiële angst aan waar hij als tiener mee worstelde en Beginners (2010) gaat over zijn vader die op latere leeftijd een coming-out als homo deed. Aan de basis van 20^th Century Women ligt Mills verlangen om een mysterie te doorgronden. Met name een Amerikaanse moeder die opgroeide tijdens de depressiejaren (de thirties) en daar een geslotenheid en karrenvracht niet-gerealiseerde dromen aan overhield. Moeilijk te vatten voor iemand die zoals Mills opgroeide in de jaren 80 met mantra’s als openheid en zelfontplooiing.

20TH CENTURY WOMEN

20^th Century Women speelt in 1979 en toont hoe de alleenstaande, kettingrokende moeder Dorethea en haar vijftienjarige, ernstige (“I want to be a good guy”) zoon Jamie elkaar aftasten en onderzoeken. Ze leven in een constant in renovatie verkerend huis samen met ex-kankerpatiënte Abbie, de in een platonische relatie met Jamie verwikkelde zeventienjarige Julie en de in deze matriarchale omgeving verdrinkende klusjesman William.

Wanneer Dorethea’s pogingen om te ontdekken wat er onder de oppervlakte leeft bij Jamie mislukken, vraagt ze Abbie en Julie om bij zijn opvoeding te helpen. Naast kennismakingen met skateboarding, punkmuziek en feministische literatuur bezorgt dat de jongeman vooral inzicht in de fysieke kwaaltjes, de angsten en onzekerheden van deze vrouwen. Plus het besef dat empathie, samenhorigheid en herinneringen levensnoodzakelijk zijn om jongeren op weg te zetten naar de toekomst.

20TH CENTURY WOMEN

In deze realistische maar niet naturalistische film serveert Mike Mills ons een groepsportret van echte mensen. Geen superhelden maar authentieke figuren die niet via een dramatische plot maar door een opeenvolging van scènes, losse flarden van herinnerde gesprekken of kleine gebeurtenissen personages van vlees en bloed worden.

De dynamische camera lijkt zijn focus te zoeken zoals de betrokkenen hun herinnering trachten te verscherpen. Mills werkt met flash-backs, foto’s, voice-over, filmfragmenten, nieuwsbeelden en betekenisvolle objecten om ons heel subtiel dat perspectief te geven. De film tracht te doen wat de personages proberen te doen: (terug)kijken naar het verleden en vooral naar mensen in hun leven.

20TH CENTURY WOMEN

“When I started they weren’t bad for you, they were just stylish” zegt Dorothea over haar geliefde sigaretten. De tijden veranderen, ja. Maar Mike Mills geeft vooral aan dat herinneringen en terugblikken vaak context en perspectief missen. 20^th Century Women is doordrongen van nostalgie maar die valt samen met het besef dat het geheugen ons naar een bedrieglijk perfect beeld leidt.

Een beeld dat geen documentaire weerspiegeling van de werkelijkheid is maar wel emotionele waarheid bevat. Omdat het verbonden is met complexe, vreemde, vervelende en mooie mensen. Dit is rustig meanderende, emotionele en karaktergedreven cinema die via de fragiliteit van het geheugen peilt naar de kracht van authentieke mensen.

20TH CENTURY WOMEN

Mensen die aanvaarden dat opvoeden, begrip en liefde enkel problematisch kunnen zijn. En dat niet zozeer kennis maar emoties de oplossing zijn, een uitweg bieden. Het is niet de bedoeling dat ouders hun kinderen volledig snappen of dat kinderen hun ouders helemaal kennen. Zolang de pijn verbonden met “You don’t know who I am” maar doordringt. 20^th Century Women is geen weepie maar wel een film die zorgt voor een brok in de keel en een warm gevoel.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 673, maart 2017)

GENRE dramatische komedie

REGIE Mike Mills

SCENARIO Mike Mills

FOTOGRAFIE Sean Porter

MUZIEK Roger Neill

MONTAGE Leslie Jones

CAST Annette Bening (Dorothea), Lucas Jade Zumann (Jamie), Greta Gerwig (Abbie), Elle Fanning (Julie), Billy Crudup (William)

PRODUCTIE USA – 2016 – 119’

20TH CENTURY WOMEN