Voorbeschouwing Deauville 2016: Een filmfestival dat Amerika een spiegel voorhoudt

MICHAEL MOORE: WHERE TO INVADE NEXT

Van 2 t.e.m. 11 september loopt in de Normandische badstad Deauville de 42ste editie van het in 1975 gestichte ‘Festival du Cinéma Américain’. Een eerbetoon aan de Amerikaanse cinema dat laveert tussen onafhankelijke films en mainstream producties met een selectie die in de woorden van festivaldirecteur Bruno Barde “de hedendaagse samenleving een spiegel voorhoudt” en “met bitterzoet plezier de vitaliteit van de Amerikaanse cinema onderstreept”.

“Kunst bevraagt ons,” zei Bruno Barde toen hij het programma van het Filmfestival van Deauville anno 2016 voorstelde, “sinds de Middeleeuwen worden invraagstellingen verwerkt in elke artistieke expressie. Beiden zijn zo verstrengeld dat het onderdrukken van de bevraging ook een onderdrukking van kunst is. Schoonheid gaat gepaard met het blootleggen van wonden. De films van deze festivaleditie exploreren de Amerikaanse geschiedenis en zijn geïnspireerd door waargebeurde feiten. Ze zijn tegelijk een ode aan de vrijheid en een hertekening van de contouren van film noir. Door de genocide van het menselijke ras te weigeren introduceren de filmmakers hoop in donkere tijden”.

IN DUBIOUS BATTLE: Maverick James Franco

Een bevlogen statement van de man die het filmfestival van Deauville beschouwt als “a call to arms” en gelukkig leert een blik op het programma dat de selectie het potentieel bezit om de hoge ambities te rechtvaardigen. Te beginnen met de hommages die dit jaar enkel buitenbeentjes in beeld brengen: acteur-scenarist-regisseur-producent James Franco (In Dubious Battle, Goat), acteur-regisseur Stanley Tucci (Big Night) en scenarist-regisseur-producent Michael Moore (Where to invade next). The talent is tijdens deze 42ste editie dan ook echt creatief talent, op celebrities wordt niet langer gefocust.

De competitie is traditioneel een staalkaart van de Amerikaanse onafhankelijke cinema. De indies hebben het de laatste jaren wat moeilijk maar dat een eigenzinnige en compleet niet-commerciële cineast zoals Todd Solondz (Happiness) toch weer van de partij is geeft aan dat de toestand misschien wel ernstig maar niet catastrofaal is. De regisseur die ons tijdens een interview n.a.v. Dark Horse vertelde te vrezen voor zijn verdere filmcarrière (“ik ben verbaasd dat producenten mij nog geld willen geven om films te maken”) stelt Wiener-Dog voor, een donkere komedie over een teckel die een impact heeft op de disfunctionele levens van een reeks baasjes.

WIENER-DOG: Todd Solondz is back!

Blikvangers zijn verder Complete Unknown van Maria full of grace-regisseur Joshua Marshton (vooral actief met tv-series de laatste jaren), Certain Women van indie-queen Kelly Reichardt, Christine van Antonio Campos (Afterschool) en Ira Sachs (Forty Shades of Blue) Engels-Spaans gesproken Brooklyn Village.

De twee festivaljurys kunnen naast deze favorieten ook gaan voor ‘revelaties’. Gemaakt door (voorlopig?) minder bekende namen die te oordelen aan de synopsissen diverse aspecten van het multiculturele Amerika belichten. Getuige het coming-of-age verhaal van kansarme zwarte kinderen (The Fits van Anna Rose Holmer), jongeren verwikkeld in brutale overgangsrituelen (Goat van Andrew Neel), een onschuldig veroordeelde die worstelt met aanpassingsproblemen wanneer hij vrijkomt (The Free World van Jason Lew), grenscontrole (Transpecos van Greg Kwedar), kindermishandeling (Mean Dreams van Nathan Morlando), teenagers die verstrikt geraken in een online spinnenweb (Teenage Cocktail van John Carchietta), muziek als reddingsboei in een gewelddadige omgeving (Sing Street van John Carney) en opvoeding buiten de traditionele paden (Captain Fantastic van Matt Ross).

CERTAIN WOMEN: Indie Queen Kelly Reichardt

Deauville serveert ook (kleinere) mainstream films in haar avant-première sectie. Onder meer And so it goes (Rob Reiner), Collide (Eran Creevy), Free State of Jones (Gary Ross), Infiltrator (Brad Furman), Mississippi Grind (Ryan Fleck), The History of Love (Radu Mihalleanu), War Dogs (Todd Philips), War on Everyone (John Michael Macdonaugh), Miles Ahead (Don Cheadle), Hell or High Water (David Mckenzie) en Imperium (Daniel Ragussis).

Opmerkelijk is het ontbreken van blockbusters bij deze avant-premières. Grote producties worden niet langer gelanceerd in Deauville. Maar ook de traditioneel tot het najaar opgespaarde Oscarwaardige films ontbreken. Waardoor het festival van de Amerikaanse film (noodgedwongen?) meer een meer de hoogmis van de American Independents wordt. Cinefiel boeiend maar minder markant in het door marketing gestuurde mediacircus.

AS IT GOES: Rob Reiner

Dat Deauville een interessant festival blijft bewijst de sectie Uncle Sam’s Docs. Daarin zijn naast documentaires over bizarre figuren (Nuts) ook docs over filmmakers en artiesten (Mapplethorpe, Close Encounters with Vilmos Zsigmond, The Bandit) opgenomen. Verder ook beklijvende verhalen (Midnight Return volgt Billy Hayes, de centrale figuur van Alan Parkers omstreden gevangenisdrama Midnight Express) en in het kader van de Michael Moore hommage Where to invade next.

ET LA FEMME CREA HOLLYWOOD: Leading Ladies Mary Pickford en Frances Marion

Voor filmfans is er nog een leuk extraatje: Et la femme crea Hollywood van Clara en Julia Kuperberg. Een documentaire die de miskende rol van vrouwen bij de ontwikkeling van de Amerikaanse filmindustrie belicht. Passeren onder meer de revue: Alice Guy Blaché die de eerste gesproken film regisseerde, producente van de eerste kleurenfilm Lois Weber, scenariste Francis Marion, cineaste Dorothy Arzner en Oscarwinnares Kathryn Bigelow.

Een stuk vergeten filmgeschiedenis die deze film en dit festival opnieuw onder de aandacht willen brengen. Terecht, en om het in de woorden van Bruno Barde te zeggen: “Man can therefore achieve more than he knows, and true experimental science only gives him power by showing him what he doesn’t know”. De filmbarometer van Deauville 2016 staat op ‘mooi’.

IVO DE KOCK

(Artikel ook verschenen op www.filmmagie.be; link: Deauville 2016)

CHRISTINE: Ook Antonio Campos is back!