M. Night Shyamalans After Earth: Contemplatieve sciencefiction
AFTER EARTH
“Ik heb één angst,” zegt M. Night Shyamalan, “dat mijn films, die steeds vermomd zijn als summer movies en veel blockbuster-elementen bevatten, verkeerd bekeken zullen worden, dat men niet zal zien wat ze zijn”. De scenarist-regisseur flirt ook bij After Earth weer met het misverstand. Het lijkt apocalyptische sciencefiction maar eigenlijk is het een intimistisch drama, opgebouwd rond Will Smith en zijn zoon, dat nauwer verwant is met slow cinema dan met aktiespektakel.
Het verhaal is andermaal dat van de onbewuste superman die onder druk zijn identiteit ontdekt. Vader en zoon Cypher en Kitai Raige, militair gezagvoerder en fragiele adolescent, belanden in de verre toekomst na een crash op de onleefbaar geworden en verlaten aarde. Met gebroken benen blijft Cypher achter terwijl Kitai een gevaarlijke tocht onderneemt om het noodsignaal te gaan activeren. Als een ware gamer leidt de aan zijn scherm gekluisterde vader zijn zoon (“op je knie!”). Pas wanneer Kitai uit beeld verdwijnt kan hij zelfstandig worden en zijn trauma’s en angsten afschudden.
AFTER EARTH
Shymalan plaatst via Cypher de toeschouwer in de film om duidelijk te maken dat opnamen en beelden in onze digitale beeldcultuur belangrijker dreigen te worden dan het echte leven. Het is geen toeval dat herinneringen de vorm aannemen van beelden-in-een-beeldscherm. In hun door pijn en verdoving benevelde geesten mijmeren vader en zoon over de andere familieleden Faida en Senshi in beelden die projecties zijn. En wanneer Kitai zijn overlevingstocht schetst op de muren van een grot maakt hij duidelijk dat niet alleen communicatie maar ook denken enkel nog via beelden verloopt.
After Earth trekt visuele sporen door een verloren paradijs; richting verleden via gefilmde beelden die de plaats van het cerebrale geheugen innemen en richting toekomst via een meekijkende en -denkende camera. Via personages die hun stempel op de wereld willen drukken zoekt de na Lady in the Water en The Last Airbender uitgespuwde regisseur naar rehabilitatie en een plaats in de geschiedenis.
AFTER EARTH
Zijn stokpaardjes passeren daarbij de revue: controle van angst (The Sixth Sense), problematische vaders (Unbreakable, Signs) en survival-race (The Village, The Happening). De signatuur is 200% Shyamalan: dit is naïeve sprookjesachtige cinema; tergend traag en boordevol metaforen maar o zo fascinerend.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 636, juli-augustus 2013)
GENRE sciencefiction
REGIE M. Night Shyamalan
SCENARIO Garry Whita, M. Night Shyamalan & Will Smith
FOTOGRAFIE Peter Suschitzky
MUZIEK James Newton Howard
CAST Will Smith (Cypher Raige), Jaden Smith (Kitai Raige), Sophie Okonedo (Faida Raige), Zoe Kravitz (Senshi Raige), Glenn Morshower (Velan)
PRODUCTIE USA – 2013 – 100’
AFTER EARTH