Darren Aronofsky’s Noah: Een donkere superheld

jun 3, 2016   //   by Ivo De Kock   //   actie, Aronofsky, avontuur, film, genre, regisseur  //  No Comments
noah-film-flood

NOAH: Darren Aronofsky

Gevoelens van angst en pijn vormen de rode draad door het oeuvre van Darren Aronofsky. De cineast van Pi, Requiem for a Dream, The Fountain, The Wrestler en Black Swan vertaalde de angst voor ‘de bom’ waarmee hij opgroeide in apocalyptische filmische visioenen. Duistere verhalen over verslaving, waanzin, ongeluk, lijden en dood. Daarom is hij geknipt om de vinger te leggen op hedendaagse angsten voor terrorisme en global warming. In Noah tovert hij het Bijbelse arkverhaal om in een somber epos vol donkere visioenen, grootschalige verwoesting, familiale tragiek en morele ambiguïteit; met een fanatieke superheld die ondanks zijn hardnekkigheid de speelbal wordt van schuldgevoelens.

NOAH

Noah is een film die Aronofsky moest maken omdat het gegeven hem van kindsafaan fascineert. Hij schreef er als dertienjarige zelfs een gedicht over waarmee hij een UN-wedstrijd won. “Maar dit is absoluut geen kinderverhaal,” stelt Aronofsky, “het gaat over kwaadaardigheid en de vernietiging van het menselijk ras”.

Noah-2014

NOAH

Aronofsky’s Noah-interpretatie leverde hem een zondvloed aan kritiek op maar zijn tussen kitsch en ernst balancerend spektakel is krachtig, gedurfd én persoonlijk. Nachtmerrieachtig van toon; met een zwartgeblakerd landschap, monsterlijke schaduwen en een ark die geen schip is maar een langwerpige doos (“a storage device” dixit Aronofsky).

De cineast drukte zijn stempel op het verhaal door “de gaten in te vullen”, het beknopte verhaal uit te breiden (met andere Bijbelse verhalen en flarden The Lord of the Rings en The Searchers) en de personages ideeën en gevoelens te geven. De auteur speelde ‘creator’ (“I wanted to create a fantasy world”) en verzon dialogen, een opstandige echtgenote, een pijnlijk liefdesverhaal (Ila en Shem) en Shakespeariaanse beproevingen. Maar net zoals bij zijn Hubert Selby-interpretatie Requiem for a Dream gebruikt hij literaire vrijheid om te onderzoeken wat de personages drijft.

Noah-2014-movie

NOAH

Daarom is de surrealistisch en hallucinant in beeld gebrachte zondvloed niet de dramatische climax van deze parabel. Wat Aronofsky interesseert zijn de gevolgen van het cataclysme. De verwoestende, dodelijke kracht van het hemelwater dat de wereldbevolking uitroeit maar vooral ook het familiale drama dat zich ontspint aan boord van de ark, versterkt door een schizofrene en goddeloze verstekeling.

NOAH

Woede, frustratie, onmacht, teleurstelling, liefdes- en schuldgevoelens zorgen voor een emotionele cocktail die even complex is als de film zelf. Want net zoals The Fountain is Noah tegelijk een melodrama, sciencefiction (de Watchers, de stenen verdedigers van de ark, komen recht uit Transformers) en avonturenverhaal. “Ik wil ‘vervoerd’ worden door een film” zegt Aronofsky en daarom voert hij ons met wervelende beelden en muziek naar een wereld die even bizar als beklemmend is.

Aanvankelijk gaat Aronofsky mee in Noahs overtuiging dat God de mensheid straft voor haar kwaadaardigheid; waardoor de zondvloed een reboot wordt van de schepping. Met dieren en zonder mensen. De uiteindelijke rampspoed is echter een scharniermoment. De gruwelijke realiteit en Noahs genadeloosheid worden zelfs voor zijn familieleden duidelijk.

noah-dream-project

NOAH: Darren Aronofsky

De door visioenen geplaagde Noah krijgt psychopatische trekjes en zijn ‘plicht’ lijkt meer het product van zijn verbeelding dan een goddelijke opdracht. Hier verlaat Arofsky zijn held en wordt de profeet een gewone man. Een sterveling die flirt met de waanzin en pas met de aanblik van een meisjestweeling bedaart.

Aronofsky geeft aan dat kwaad en goed in iedereen schuilen en voegt een ecologische boodschap toe. De toorn van God wordt niet opgewekt door het morele falen van de mens maar door de manier waarop die omspringt met natuur en dier. De groene, veggie boodschap is niet echt light – vlees is moord en een bloem plukken not done – maar Noah bulkt van de passie en stelt een pertinente vraag. Zou de hedendaagse mens toegelaten worden aan boord van de ark?

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 645, mei-juni 2014)

GENRE Actiedrama

REGIE Darren Aronofsky

SCENARIO Darren Aronofsky & Ari Handel

FOTOGRAFIE Matthew Libatique

MUZIEK Clint Mansell

CAST Russell Crowe (Noah), Jennifer Connelly (Naameh), Ray Winstone (Tubal-cain), Anthony Hopkins (Methuselah), Emma Watson (Ila), Logan Lerman (Ham), Douglas Booth (Shem), Nick Nolte (Samyaza), Mark Margolis (Magog)

PRODUCTIE USA – 2014 – 138’

noah-banner

Leave a comment