Brian De Palma’s Passion: Oogsnoepje met een jaren ’80 parfum
PASSION
“Passion is een film over vrouwen en voor vrouwen,” zegt Brian De Palma, “de vrouwen zien er mooi uit, ze worden als gracieuze ballerina’s in beeld gebracht”. De nieuwste thriller van de maker van Carrie, Femme Fatale en The black dahlia is op papier een vreemd project. Een Duits-Franse coproductie en een remake van Alain Corneau’s laatste film, Crime d’amour, over een sensuele machtsstrijd binnen een bedrijf. Een realistische studie over machiavellisme was nooit De Palma’s cup of tea en ook ditmaal werd het geen moderne film noir maar een opera-achtige, surrealistische Hitchcockiaanse thriller die teruggrijpt naar de ‘verhoogde realiteit’ drama’s van de regisseur uit de jaren 80 zoals Dressed to Kill, Blow Out en Body Double. Staaltjes pure cinema met een hoog droomgehalte.
Ook in Passion transformeert bedrieglijke eenvoud in een complexe mix van verwarring en illusie. De thriller start als een verontrustende karakterstudie met een ijzig laagje erotiek. De ambitieuze Isabelle tracht onder de vleugels van sociopate Christine te klimmen op de corporate ladder en via machtsspelletjes door het glazen plafond voor vrouwen te dringen. Mannen zijn de speelbal van een kat en muis (machts)spel met liefde, afgunst, vernedering, fantasie en moord als ingrediënten.
De Palma serveert ons een morbide, barokke koortsdroom waarin werkelijkheid en verbeelding door elkaar lopen en personages elkaar vernederen en manipuleren. In dit kluwen van parallelle verhalen, narratieve valkuilen, dagdromen en nachtmerries is er geen plaats voor realisme en drama maar des te meer voor suspense en gestileerde kunstmatigheid. Resultaat is een larger than life spektakel gedomineerd door, veelal biseksuele, vrouwen die een verdwaalde macho in het ootje nemen.
PASSION
Net zoals zijn grote voorbeeld Alfred Hitchcock confronteert De Palma ons met archetypes – blondine, brunette, zwartharige vrouw – die spelen met de kloof tussen identiteit en imago. Het blijft tot het einde een mysterie wie onschuldig of kwaadaardig is. Ook al omdat met liefde, macht en wraak de motieven blijven veranderen in een carrousel vol verrassingen.
Passion is een tijdloos moord- en passiespel waarin De Palma moderne technologie integreert. Daar waar in Dressed to kill en Blow Out respectievelijk bewakingstechnologie en geluidopnamen nog verbonden waren met ouderwetse paranoia, wordt ditmaal hedendaagse technologie gelinkt aan verbondenheid, interactie en manipulatie. Een smartphone levert hip publicitair materiaal op en legt een misdaad vast. Iedereen kan iedereen via beelden bedriegen en bedreigen.
“Telefoons en hun gebruiksmogelijkheden vormen de rode draad door de film,” aldus De Palma, “wat leidt tot de finale surrealistische droom. Telefoons rinkelen constant; wanneer er een afgaat in een restaurant grijpt iedereen naar de zijne. Want het kan die van hen zijn. Je bent nooit zeker. Het is zoals wakker worden na een droom, je weet niet meteen of je nog droomt of niet. Dat gebeurt hier ook. Is ze nu dood of niet? Heeft ze haar echt vermoord?”
PASSION
Wat de cineast hier doet is een verhaal vertellen via de ogen van een onbetrouwbare verteller. En omdat dromen en bedrog cruciale filmische elementen zijn voor hem volgen de spiegeleffecten en coups de théâtre elkaar op. In de jaren 70 kreeg De Palma via Hitchcockiaanse thrillers (Sisters, Obsession) het visueel vertellen van verhalen onder de knie.
Dat perfectioneerde hij in de eighties met variaties op de thema’s van de Britse meester die net als hij de bagage van een katholieke opvoeding torste: voyeurisme, tegelijk opwindende en beangstigende seksualiteit, ontdubbeling van personages, onschuld en verwarring, angst en fascinatie voor geweld,… Passion werd een tegelijk speelse en volwassen terugkeer naar de barokke thriller en is ongetwijfeld een van de mooiste en meest persoonlijke films van Brian De Palma.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n°632, februari 2013, online: Passion )
GENRE Thriller
REGIE Brian De Palma
SCENARIO Brian De Palma, Alain Corneau & Natalie Carter
FOTOGRAFIE José Luis Alcaine
MUZIEK Pino Donaggio
CAST Noomi Rapace (Isabelle James), Rachel McAdams (Christine), Paul Anderson (Dirk), Karoline Herfurth (Dani), Rainer Bock (Bach)
PRODUCTIE D-F – 2012 – 100’
PASSION: Brian DePalma