“Do it first, do it yourself, and keep on doing it”. Met dit citaat van Tony Camonte in de ‘Scarface’ uit 1932 van Howard Hawks en met Paul Muni openden we in 1984 onze bespreking van de toen toch wel omstreden remake van Brian De Palma. Alleen in de betere bibliotheek, of in het filmmuseum, kan je het ondertussen verdwenen tijdschrift Andere Sinema nog vinden. Daarom even een duik in het verleden.
“Do it first, do it yourself, and keep on doing it” is het motto van gangster Tony Camonte in de Scarface van Howard Hawks uit 1932. “I want what’s coming to me,” zegt Tony Montana in Brian De Palma’s Scarface uit 1983, “the world and everything in it”. Er zit 50 jaar tussen de twee sympathieke slechteriken-met-een-litteken maar beiden weerspiegelen een chaotische samenleving in woelige tijden. Hun drift en drang staat voor de Amerikaanse droom én zijn keerzijde. “You know what capitalism is? Getting fucked!.
Het survival verhaalis – met films zoals All is Lost, The Revenant en The Martian – terug van weggeweest. Met dank aan de tijdsgeest die metaforische verhalen over zich in een ‘wildernis’ bevindende eenzame mensen op de agenda zet. Overlevingsdrama’s zoals Sean Penns Into the Wild en Gus Van Sants Gerry introduceerden eerder al het ‘man vs wildernis‘ thema. Vooral Van Sant is thuis in morbide zwerftochten met films zoals Elephant en Last Days. Met The Sea of Trees gaat hij opnieuw op pad. Ditmaal voor een louterende overlevingstocht door een magisch Japans zelfmoordbos (Aokigahara) gevonden bij het googelen van “a perfect place to die”.
Aneesh Chaganty debuteert met het door een sterke John Cho gedragen Searching, een ondanks een teleurstellend slot best boeiende techno-thriller waarbij de actie zich exclusief afspeelt op computerschermen. De verdienste van de regisseur is dat hij stijl en inhoud op elkaar afstemt en originele pogingen doet om de filmtaal te vernieuwen.
SECRET IN THEIR EYES: Dean Norris en Chiwetel Ejiofor
In 2010 won de Argentijnse mysterieuze thriller El Secreto de sus ojos ietwat verrassend de Oscar van beste buitenlandse film. Het stond in de sterren geschreven dat regisseur Juan José Campanella door Hollywood het hof zou worden gemaakt én dat er een Amerikaanse remake zou volgen. Die is een feit, met Campanella als co-scenarist en Billy Ray, scenarioschrijver van The Hunger Games en Captain Philips, als scenarist-regisseur. Maar vooral ook, met een indrukwekkende cast: Chiwetel Ejiofor, Nicole Kidman en Julia Roberts.
Met zijn interesse voor politieke cinema is Peter Landesman een a-typisch Amerikaans filmmaker. Na een film over een historisch evenement (Parkland) en een over een klokkenluider (Concussion) maakt hij met The Secret Man een politiek drama dat draait rond een van de invloedrijkste klokkenluiders uit de Amerikaanse geschiedenis: Mark Felt aka Deep Throat.
Een nieuw levenin een nieuw lichaam, dat is in de Frankenstein-variant Self/Less van Tarsem Singh (The Fall) het streefdoel van de doodzieke vastgoedtycoon Damian Haley. Onsterfelijkheid (op de drempel van de dood) met een herkansing (de verziekte vader/dochter relatie) als bonus.
Zeer af en toe worden we geconfronteerd met een staaltje pure cinema: met een minimum aan woorden wordt een maximum aan emoties in beeld gebracht. Zo’n pareltje is de fabuleuze thriller Shadow Dancer van James Marsh, de Britse cineast die al een Oscar won met de intrigerende documentaire Man on Wire.
Documentairemaker Johan Grimonprez is een man met een missie maar ook met filmtalent. Zijn nieuwste, Shadow World, is een sublieme aanklachtdocumentaire die met Andrew Feinsteins verontrustend onderzoeksboek als vertrekbasis de internationale wapenhandel genadeloos fileert. Een verhaal van hebzucht, nutteloos verlies van mensenlevens en de dreigende vernietiging van de democratie. Een verhaal verteld vanuit woede maar gebracht met humor, intelligentie en een hoopvol pleidooi voor rebellie en samenhorigheid.
De Belgische multimedia kunstenaar en documentairemaker Johan Grimonprez (° 1962) is even gedreven als veelzijdig. Hij staat met een been in het museum en met het andere in de bioscoop maar is er vooral ook apetrots op dat zijn audiovisueel werk steevast viraal gaat en zo een lang leven en een ruim bereik kent. De passage van zijn jongste documentaire Shadow World (2016), langs filmfestivals zoals Tribeca, Toronto, Edinburgh, Durban, Gent en de Nederlandse hoogmis van de documentaire IDFA is dan ook maar een begin.