Aneesh Chaganty’s Searching: Spannende ‘screen life’ zoektocht

Aneesh Chaganty debuteert met het door een sterke John Cho gedragen Searching, een ondanks een teleurstellend slot best boeiende techno-thriller waarbij de actie zich exclusief afspeelt op computerschermen. De verdienste van de regisseur is dat hij stijl en inhoud op elkaar afstemt en originele pogingen doet om de filmtaal te vernieuwen.

De Russische producent en filmmaker Timur Bekmambetov (Nightwatch, Wanted, Ben-Hur) schrok toen studies uitwezen dat Amerikanen de helft van de tijd dat ze wakker zijn doorbrengen gekluisterd aan een scherm of online actief blijven via allerlei apparaten en sociale media. Het zette hem aan te speuren naar filmverhalen die daarbij aansluiten en in te zetten op een screen-capture technologie die films extra dramatische kracht bezorgt.

Bekmambetov produceerde al enkele genreoefeningen in die richting, Unfriended: Dark Web (dat hij zelf regisseerde) en Profile (Stephen Susco), en hij was een en al oor toen Aneesh Chaganty en Sev Ohanian hun speurtocht-naar-een-verdwenen-dochter-via-vertrouwde-besturingssystemen aan de man trachtten te brengen. Meer nog, hij stelde het duo voor om de voorziene kortfilm te transformeren in een langspeelfilm. Een waar zij het scenario voor mochten ontwikkelen en kortfilmer Chaganty de regie zou mogen voeren.

Een aanlokkelijk voorstel maar in de making of stelt Chaganty dat ze het eerst afwezen: “Ik wou het concept niet verzwakken maar juist uitdiepen en omwille van artistieke redenen wilden we het gegeven niet kunstmatig uitrekken.” Co-scenarist Ohanian benadrukt dat ze bang waren voor exploitation cinema: “We wilden geen film maken die niet serieus genomen zou worden.”

Maar Bekmambetov overtuigde hen dat het onderwerp hem erg interesseerde en dat hij niet uit was op goedkope effecten of een film die er gelikt uitzag. Toch waren de scenaristen niet helemaal overtuigd dat het hen zou lukken een dramatisch interessant scenario te puren uit hun eenvoudig basisidee. “Toen we de openingsscène bedachten wisten we dat we iets hadden dat meer was dan een gimmick,” zegt Chaganty, “namelijk een oprechte film vol emotie en spanning.”

Toch bleef hij nerveus. “Ik werd zenuwachtig van te bedenken dat we iets probeerden dat bijna gedoemd was om te mislukken.,” bekent Chaganty, “tegelijk was er een kans dat als we de spijker op z’n kop zouden slaan het supergaaf zou worden.” Searching zou een originele film worden in het ‘screen life‘ genre dat de kijker alleen via een computerscherm laat zien wat er gebeurt. Een geupdate variant van het ‘found footage‘ genre.

We maken in het begin van Searching kennis met David Kim, zijn vrouw Pam en hun dochter Margot via een montage van video’s, e-mails, foto’s, tweets, agenda notities en Facebook posts. We zien de tijd verglijden, Windows plaatsmaken voor Mac OS en kanker het gezin uit elkaar rukken. Tot vader en dochter alleen overblijven en zowel pijn als verlies tastbaar worden. Daar komt angst bij wanneer op een nacht Margot verdwijnt, schijnbaar zonder een spoor na te laten.

De titel Searching heeft een dubbele betekenis. Enerzijds verwijst het naar de zoekmachines die mens en machine helpen communiceren en de sporen die we daarbij achterlaten. Anderzijds is er de paniekerige speurtocht van een vader die alle online tools en interfaces gebruikt om een vermiste tiener terug te vinden. Het gegeven van de verdwenen tiener die dingen blijkt verborgen te houden voor zijn ouders en in een race tegen de tijd dood of levend moet teruggevonden worden, is niet nieuw. Om niet te zeggen dat het een tot op de draad versleten cliché is.

Dat cliché frissen de filmmakers echter op door consequent te kiezen voor een andere vorm en nooit uit het scherm te stappen of een traditionele filmcamera te gebruiken. De film focust niet op het traditionele politie-onderzoek (al blijkt een rechercheur een cruciale rol te spelen) maar op het detectivewerk van de alleenstaande vader die met zijn telefoon, computer, spreadsheet, Google, Facebook, Tumblr en andere sites aanwijzingen zoekt om het mysterie op te lossen.

Op zich een vrij rationele aanpak maar David blijkt vergroeid met de nieuwe technologieën. Hij is een vader die meer Facetimed en iMessaged met zijn dochter dan dat hij direct met haar communiceert of samen activiteiten organiseert in de fysieke wereld. Het geeft Searching een kritisch kantje, waarbij duidelijk wordt dat de personages door overal aanwezig te zijn met hun beeldscherm net sterk geïsoleerd geraken van elkaar. Terwijl de virtuele wereld ondanks vooruitgang op het vlak van 3-D en motion capture nog niet echt oogt. Chaganty plaatst vraagtekens bij de ontwikkelingen maar is toch vooral in de wolken met deze nieuwe wereld en mogelijkheden.

“Ik gaf mijn job bij Google op om een film te maken die zich afspeelt op een computerscherm,” lacht Chaganty, “belachelijk gewoon.” Maar zijn achtergrond en ervaring weerspiegelen zich in Searching: “Bij Google leerde ik om gevoel uit te drukken middels computerschermen en interfaces. Ik leerde hoe je liefde kunt uitdrukken met een cursor en hoe nervositeit eruitziet op een rainbow bar. Hoe je het gevoel van persoonlijk contact creëert met een knipperende cursor.”

Toch zag Chaganty vooral een uitdaging: “Je moet de technologie op een specifieke manier toepassen en de beelden bewerken zodat het verhaal dat je wilt vertellen tot zijn recht komt. Ongeacht het genre, de stijl en het verhaal zelf. We gebruikten al onze kennis om een onderhoudend verhaal te maken.”

Met succes, ook al zijn niet alle situaties even geloofwaardig en is het slot te braaf voorspelbaar. Maar Searching probeert op een andere, nieuwe manier een door emoties gedreven verhaal te vertellen en dat resulteert in een interessant experiment. Een baanbrekend experiment volgens sommigen. “Deze manier van filmmaken, met de toepassing van gloednieuwe filmtechnieken, gaat speelfilms veranderen” stelt actrice Debra Messing.

In voortvarendheid overtreft ze iemand als Francis Ford Coppola die ‘live cinema‘ als een nieuwe piste naar voor schuift maar toch blijft twijfelen. Wetende dat er bij succesvolle vernieuwing meer speelt dan creatieve ideeën (met name commerciële belangen). Al heeft Aneesh Chaganty een punt: “wanneer we ons verder willen ontwikkelen, moeten we regels overboord zetten. En mixen en matchen. Films moeten zich altijd blijven ontwikkelen.”

Het leuke is dat Searching zichzelf daarbij niet al te ernstig neemt. Getuige de subplot die ons via beeldschermen en televisiezenders doet glimlachen. Nieuwsberichten geven aan dat er een invasie van buitenaardse wezens bezig is (“alien threat”, authorities uncover vehicle belonging to Martians”) parallel met Davids zoektocht. “Something really CRAZY” noemt Sev Ohanian die als grap opgevoerde verhaallijn. Waardoor de thriller in een tweede visie een sciencefiction actiefilm wordt. Met humor als rode draad.

IVO DE KOCK

SEARCHING: regie: Aneesh Chaganty; USA, 2018, 102′; met: John Cho, Debra Messing, Joseph Lee; extra’s: commentaar, documentaires; FILM: *** / EXTRA’S: ***; distributie: Sony.