Gedreven door de wil zich te bevrijden van het Eurocentrisch historisch perspectief dat de migranten uit de «Oude Wereld» meebrachten, begon de piepjonge Amerikaanse natie snel een eigen (volkse) geschiedschrijving te ontwikkelen. Populair entertainment als pulpliteratuur, Wild West shows en rodeo’s zorgden er samen met schilderkunst en fotografie voor dat de «Go West»-beweging hét symbool werd voor het ontstaan van het land en de ontwikkeling van de Amerikaanse droom.
Een van de mythes die in het hedendaagse Amerika leeft, is die van de VS als vredelievende natie. Het is een mythe die niet overeenstemt met zowel de realiteit als de geschiedenis van het land én die het wederzijdse onbegrip tussen de Oude en de Nieuwe Wereld versterkt. Sommige westerns bevestigen die mythe, veel meer ontluisteren ze.
Robert Rodriguez maakte met Once upon a Time in Mexico een moderne «south-of-the-border» western, een hommage aan het «professional Western» subgenre én aan de spaghettiwestern. In alle geval westerns waarin Mexico fungeert als locatie, Amerikaanse outsiders in een revolutionaire chaos belanden en rationele professionals evolueren van koele avonturiers tot emotionele revolverhelden.
Het sluitstuk van Sergio Leone’s dollartrilogie, The Good, the Bad and the Ugly (MGM, Film: **** / Extra’s: ****) werd heruitgebracht op dvd in gerestaureerde versie en als rijkelijk van bonusmateriaal voorziene 2-disc Special Edition. Dankzij een door MGM in 2002 gestarte reconstructie krijgen we ook een film te zien die de originele lengte benadert: 171′ is nog niet de 1 77′ van de Italiaanse première maar doet toch beter dan de 161′ van de Amerikaanse release die jarenlang als standaard gold. Dat deze spaghettiwestern uit 1966 wordt behandeld als een te koesteren klassieker zegt veel over de huidige status van Sergio Leone en over de commerciële waarde van zijn films. Het was ooit anders.
De Amerikaanse western is vaak het verhaal van ‘Mannen in het Wilde Westen’ en ensceneert een botsing tussen beschaving en wildernis die de link tussen geweld en de mannelijkheidscultus blootlegt.
In zijn rooftocht door de wondere wereld van de B-filmcultuur kwam Quentin Tarantino met ‘Django Unchained’ uit bij de spaghettiwestern, een begin jaren 60 in Europa ontstaan genre dat aanvankelijk omwille van de ongelijke kwaliteit werd uitgespuwd. Maar vooral de drie Sergio’s – Leone, Corbucci en Sollima – maakten naam en gaven de Amerikaanse western een nieuwe impuls. Voor Christopher Frayling, auteur van ‘Spaghetti Westerns’, ging het om “een gouden tijdperk voor de Italiaanse cinema”, Tarantino ziet “het begin van het moderne filmmaken”.
“De emotionele kracht van figuren in een landschap illustreerde de poëzie van zijn beeldtaal,” zegt Martin Scorsese, “John Ford drong met The Searchers door tot iets diep in de Amerikaanse psyche”. Curtis Hanson vult aan dat de legendarische Amerikaanse cineast “een Ierse migrant was die de spirit van het land vatte maar ook de duistere kant van Amerika onder de loep nam”. Cinematek in Brussel start vanaf september een cyclus om duidelijk te maken dat Ford, in de woorden van Lindsay Anderson, “een geniaal cineast en een groot man was”. Iemand die de plaatsen die hij koesterde dramatisch in beeld bracht.
Met gestileerde en in de geschiedenis van zijn land gedrenkte drama’s zoals Tony Manero, Post Mortem, No en El Club verwierf de Chileense cineast Pablo Larrain al een stevige arthouse reputatie maar in 2016 brak hij door met twee biopics die geen biopics waren. Twee sterk van elkaar verschillende films die twee nationale iconen portretteerden. De Amerikaanse presidentsvrouw Jacqueline Kennedy in Jackie en de Chileense communistische dichter Pablo Neruda in Neruda.
De Israëlische scenarist-regisseur Eran Kolirin (° 1973) verwierf in 2007, met dank aan het filmfestival van Cannes, internationale roem met zijn langspeelfilmdebuut, de muzikale dramatische komedie The Band’s Visit (Bikur Ha-Tizmoret). Zijn tweede, het drama The Exchange (Hahithalfut), maakte minder indruk en haalde in België zelfs de zalen niet. Gelukkig slaagde Kolirin erin om, opnieuw dankzij Cannes, een succesvolle comeback te maken met het existentiële drama Beyond the Mountains and Hills (Me’ever Laharim Vehagvaot).
Een zondvloed Amerikaanse en Britse Irakfilms overspoelde in 07 de zalen in de VS. Veelal lege zalen. Wat de vraag oproept of cinema wel een oorlog in beeld kàn brengen terwijl het conflict nog woedt.
