Hirokazu Kore-eda over Broker: “Het idee dat de bloedband primeert is voorbijgestreefd”

dec 13, 2022   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, interview  //  No Comments
Broker

In de steek gelaten kinderen en alternatieve familievormen blijven Hirokazu Kore-eda, de Japanse filmmaker van Nobody Knows en Gouden Palm Shoplifters, bezighouden. De onorthodoxe roadmovie Broker legt de link met vondelingenschuiven. “Het taboe daarrond fascineert me.”

“Ik spreek enkel Japans, dus op de set werd er gewerkt zoals hier: met tolken.” ‘Niet edident’ gaat door ons hoofd wanneer we via een tolk Hirokazu Kore-eda in een Parijs hotel spreken over zijn in Zuid-Korea gedraaide nieuwste kroniek van moderne families Broker. “Toch met de acteurs want met de cameraman communiceerde ik via gebaren en blikken. Verder verschilt de werkwijze amper van land tot land. Ik vertrek van het observeren van acteurs en dat verloopt non-verbaal. Voor beweging en ritme moet je de taal niet begrijpen. En voor mise-en-scène maakt het niet veel uit.” Kan, maar een ontspannen, grappende Kore-eda zagen we enkel bij anekdotes over zijn kind acteurs. De jongeman die een bij de Like Father, Like Son remake betrokken Steven Spielberg wegblies en het ongeleide projectiel uit Broker dat volgens diens moeder op de set discipline leerde. “Veelzeggend,” lachte Kore-eda, “werken met kinderen vraagt veel tijd en geduld maar loont de moeite.”

Broker

Dreef de Japanse kritiek op Shoplifters u naar Frankrijk en Zuid-Korea?Hirokazu Kore-Eda: “Nee, ik draaide trouwens net nog een film in eigen land. Voor La vérité en Broker ging ik naar het buitenland omdat die projecten en samenwerkingsverbanden me aanspraken.”

Waarom speelt Broker in Zuid-Korea? “In heel Japan is er maar één vondelingenschuif waardoor een film meteen gelinkt zou worden met die specifieke locatie. In Zuid-Korea zijn er meer die vaker gebruikt worden zodat het haast een maatschappelijk fenomeen is. Dat zorgt voor geloofwaardigheid. Het idee, en het daaraan verbonden taboe, fascineerde me al langer. Toen ik tijdens het filmfestival van Busan in 2008 een journalist over mijn interesse vertelde was ik verbaasd te horen dat vondelingenschuiven, plaatsen waar moeders die kiezen voor adoptie anoniem hun kind kunnen achterlaten, in Zuid-Korea ingeburgerd zijn. Het inspireerde me tot het schrijven van een verhaalplot over illegale handel in baby’s.”

Broker

Met centraal opnieuw outcasts. Bij Nobody Knows klonk het dat u voor de samenleving onzichtbare kinderen zichtbaar wou maken, achttien jaar later focust Broker op even onzichtbare, in de marginaliteit gedrongen, volwassenen. “Bij Nobody Knows wou ik zoals de titel aangeeft dingen tonen waar niemand weet van had. Met name kinderen die verborgen voor de samenleving leven. Ook in Shoplifters is er sprake van verborgen levens, maar daar gaat het om een zelf samengestelde familie die uit eigenbelang zaken geheim houdt. In Broker achtervolgen twee detectives criminelen die baby’s stelen uit de vondelingenlade om hen bij een eventuele verkoop op heterdaad te betrappen. De heersende opvatting is dat moeders die hun kind zo achterlaten dat doen uit gebrek aan liefde voor die baby. Ik wou aantonen dat er verschillende interpretaties mogelijk zijn, dat er meerdere redenen en oorzaken schuilgaan achter zo’n dramatische beslissing. De rode draad door mijn films is het idee dat er een complexe realiteit verborgen zit achter elke daad in een mensenleven én dat we met een minder vooringenomen, veroordelende blik naar mensen kunnen en moeten kijken.”

Broker

Onconventionele families duiken vaak op. Still Walking was een keerpunt omdat ik die film over pijnlijke familiale banden maakte kort nadat mijn moeder stierf. Door haar dood veranderde ik van positie binnen mijn familie. Van zoon werd ik plots vader want ondertussen was ook mijn dochter geboren. Voordien filmde ik steeds vanuit het standpunt van kinderen, bij Like Father Like Son nam ik voor het eerst het standpunt van de vader in. Wat me blijft boeien is de rol die elk lid speelt in een familie. Ik vertrok van de vraag wat een familie is om daarna te focussen op de verschillende vormen die families kunnen aannemen. Broker gaat over de vraag of een bloedband, geboren zijn in een bepaalde familie, het enige is wat telt. De vraag of samen doorgebrachte tijd niet even belangrijk kan zijn. Sinds Shoplifters is mijn fascinatie gegroeid voor mensen die hun eigen familie willen maken, hun eigen mini-gemeenschap binnen een samenleving die mensen marginaliseert. Zowel in Japan als in Zuid-Korea heerst nog een heel traditionele visie op familie terwijl naar mijn mening het idee dat bloed altijd primeert voorbijgestreefdis. Ook adoptie ligt, zeker in Japan, nog heel gevoelig en Broker wil duidelijk makendat andere keuzes en familievormen mogelijk zijn. Tijdens de zoektocht naar gepaste adoptieouders ontstaat een soort alternatieve familie die bekommerd is om en zorg draagt voor een kind. Een baby die aanvankelijk enkel gold als een handelswaar of bewijsmateriaal in een criminele onderneming.”

Broker

De interesse voor onorthodoxe familiale banden deelt u met uw idool Mikio Naruse. “Niet dat Broker een poging tot remake is.Het is onmogelijk om een Naruse remake te maken omdat er geen acteurs of actrices van dat kaliber meer zijn in Japan. Maar wanneer ik er een zou mogen kiezen voor een adaptatie zou het Inazuma (Lightning, 1952) zijn. Het verhaal van een vrouw die meerdere mannen heeft, bij hen ook verschillende kinderen krijgt en lak heeft aan conventies. Ongelooflijk fascinerend.”

Heel opvallend is dat u bij Broker niet vanuit één point of view, een hoofdpersonage of verteller, vertrekt maar de standpunten van meerdere personages introduceert. “Ik koos ervoor de aandacht te verspreiden over meerdere hoofd- en nevenpersonages. Aanvankelijk was het beperkter: een moeder en twee sjoemelaars die door omstandigheden in dezelfde wagen belanden en samen op pad gaan. In mijn origineel idee was het kind reeds verkocht toen het verhaal begon. Na verloop van tijd groeiden ze dichter naar elkaar, gingen ze een soort familie vormen, en probeerden ze het kind te recupereren. Tijdens het schrijven van het scenario kwamen daar twee politiedetectives bij. De vrouwelijke agente had beslist kinderloos te blijven en door haar onderzoek komt ze dichter bij een vrouw die wel een kind kreeg en besloot het in de vondelingenschuif te deponeren. Tijdens de tocht groeit er begrip tussen beide vrouwen. Daarom was het ook belangrijk dat elk personage ruimte kreeg. Ieder heeft immers zijn rol te spelen. Bovendien bezit het verhaal meerdere lagen waardoor de personages voldoende ontwikkeld moest worden.”

Broker

Ook het levendige jongetje dat hun pad kruist. “Wat ik fascinerend vind is de kritische blik die een kind werpt op de volwassen wereld, de manier waarop hij van binnenuit dat universum analyseert. Even interessant is de blik van de doden, van de verdwenen mensen, die ons bekijken, beoordelen en bekritiseren. Ik hou van verhalen waar kinderen ons van binnenuit observeren en doden ons van buitenaf bekijken. De jonge acteur van Broker was bovendien een energiebom. Hij was altijd super opgewonden en moest voor elke opname gekalmeerd worden. Maar bij de cruciale vraag van het weeskind, ‘waarom ben ik geboren?’, was hij fenomenaal. Door emotioneel de juiste toon aan te slaan creëerde hij tragiek.”

De blik van het kind is ook die van de observerende filmmaker. Speelt hier uw ervaring? “Ongetwijfeld, als documentairemaker leerde ik observeren. Voor ik fictie begin te vertellen observeer ik eerst echte mensen en authentieke situaties. In dit geval ging ik tijdens mijn research luisteren naar kinderen die zelf achtergelaten waren. Hun haast terloopse vraag of het eigenlijk wel goed was dat ze geboren waren bleef nazinderen. Die pijnlijke reactie bepaalde welke emotie de motor van Broker moest worden.”

IVO DE KOCK

BROKER van Hirokazu Kore-Eda. Zuid-Korea 2022, 129′. Met Song Kang-ho, Dong-won Gang, Ji-eeun Lee, Bae Doona. Scenario Hirokazu Kore-Eda. Muziek Jung Jae-il. Fotografie Hong Kyung-pyo. Montage Hirokazu Kore-eda. Distributie September Films.

Broker

Leave a comment