Maria Riva over Marlène Dietrich: Monumentale biografie van een monument
In de categorie filmiconen neemt Marlene Dietrich een speciale plaats in. Met dank aan haar uitstraling en talent. Der Blaue Engel, Rancho Notorious, Witness for the Prosecution, Touch of Evil: we blijven de films herbekijken. Om daarna nog een keer door de monumentale, en van ruim 200 foto’s voorziene, biografie Dietrich, mijn moeder door te nemen.
De foto’s tonen ons actrice en icoon Marlene Dietrich, dé ster van de 20ste eeuw, in allerlei poses en op verschillende plaatsen. Dietrich is zich steeds, ook in privé kiekjes, bewust van de camera en ensceneert het beeld. Eenmaal houdt een meisje met een Fox Terriër zich onvoldoende op de achtergrond zodat ze mee in het kader opduikt. Het meisje is Maria Riva, dochter van Marlene Dietrich en auteur van deze biografische turf.
Hoe traumatisch een leven in de schaduw van mythe Marlene Dietrich was voor Maria Dietrich (die de naam van haar echtgenoot aannam en zich obstinaat Maria Riva noemde) maakte Donald Spoto al duidelijk in zijn onthullende biografie Het leven van Marlene Dietrich (Bosch & Keuning, 1992). Het wordt bevestigd in deze Dietrich, mijn moeder, de Mommie Dearest (Joan Crawford biopic) van Maria Riva.
Dietrichs dochter schrijft op ontluisterende manier over de relatie met haar moeder. Maar doet evenmin aan mythevorming wanneer ze het over het leven, de liefdes en de carrière van ‘Dietrich’ (zo omschrijft ze haar moeder) heeft. Heel anders dan Marlene Dietrich zelf in Mijn Memoires (Strengholt, 1993), een autobiografie die de ster in haar nadagen schreef (enfin, dicteerde) en waarin ze volgens Maria Riva “uitvoerig haar leven vertelde zoals zij geloofde dat ze het geleefd had… puur, toegewijd, een lofzang op plicht, eer, deugd en moederschap.”
Dietrich, mijn moeder is een scherp en pijnlijk werk van een getormenteerde ziel. Maar het is ook een gedetailleerd verslag van een leven en een haarfijne analyse van een mythische figuur gemaakt door een bevoorrechte getuige. De auteur week tijdens een groot deel van haar jeugd en haar volwassen leven immers amper van haar moeders zijde. Maria Riva schrijft dan ook verhelderend en met inzicht over haar moeder én vader.
Dochterlief gaat in op de liefdesaffaires, de filmcarrière en de uiteindelijke teloorgang van la Dietrich. Ze onthult hoe Dietrich een filmster werd, hoe ze haar eigen legende creëerde en uiteindelijk krampachtig de mythe in stand trachtte te houden. Zonder haar kleinere kantjes, haar alcoholisme en haar haar struisvogelpolitiek te vergeten. Waardoor de mythe een vrouw van vlees en bloed wordt. Zowel moeder, vrouw als minnares. Kwetsbaar en ijzersterk tegelijk. Samengevat: een stevige persoonlijkheid met meer wilskracht en eigenliefde dan empathie.
Maria Riva’s biografie tracht objectief te zijn, maar is vooral emotioneel, doorleefd en eerlijk. DIetrich, mijn moeder is een werk ontstaan uit liefde en pijn. Helder en meeslepend geschreven. Met gevoel voor humor en relativering. Ontluisterend én ontroerend, informatief én subjectief, kortom: ontwapend persoonlijk.
IVO DE KOCK
(Leesidee, september 2002)
Maria Riva, Dietrich, mijn moeder, Luitingh-Sijthoff, Amsterdam, 2002, 752 pag.
