Crimewriter Brian De Palma: Hardboiled literair debuut Are Snakes Necessary?

“A female revenge story” lezen we op de cover van Are Snakes Necessary?; de debuutroman van de Amerikaanse filmregisseur Brian De Palma (Carrie, Body Double, Scarface, Carlito’s Way, The Black Dahlia).

Twee jaar na de Franse editie (Les serpents sont-ils nécessaires ?, Rivages, 2018) verschijnt Are Snakes Necessary?, de Engelse versie van de misdaadroman waarmee de Amerikaanse cineast Brian De Palma zijn literair debuut maakt. De cover van dit samen met journaliste Susan Lehman geschreven hard boiled wraakverhaal heeft een hoog pulp gehalte en refereert aan het werk van Jim Thompson (The killer inside me) maar toch blijft het boek vintage De Palma. Getuige de humor, de uitvergrote realiteit, de link tussen seks en moord, het cynisme, de morbide sfeer en het haast filmische universum. “It’s like have a new Brian De Palma picture” belooft Martin Scorsese op de cover en dat is meer dan een reclameslogan.

Brian De Palma startte zijn carrière als scenarist en het is dan ook geen toeval dat hij vertrouwd is met structuur, plot, personages en dialogen. Gezien zijn aandacht voor details en de blik als regisseur mag het ook niet verwonderen dat De Palma zich aardig uit de slag trekt bij het beschrijven van locaties en actie. Terwijl hij afsluit met een wervelende literaire apotheose die herinnert aan zijn legendarische visuele krachttoeren in Dressed to Kill, Raising Cain en Femme Fatale.

Een andere referentie is Blow Out, De Palma’s politieke Blow-Up variant. Ook in dit boek wordt er verwezen naar (reële) politieke schandalen; met verdwijnende stagiaires, cover-up operaties en in cynisme gedrenkte politieke campagnes. Centraal staan een senator met een op hol geslagen libido (Lee Rogers), een opportunistische fixer (Barton Brock), de 18-jarige dochter van Rogers ex-lief (Fanny) en een mishandelde vrouw (Elizabeth) die een fotograaf (Nick) betrekt in haar grote illusie show. De actie switcht tussen Amerika en Parijs terwijl de verhaallijnen langzaam verstrengelen om tijdens een wilde finale fataal te convergeren.

Als filmmaker brengt De Palma vooral vrouwen in beeld maar in Are Snakes Necessary? (een verwijzing naar een boek dat Henry Fonda leest in Preston Sturges screwball komedie The Lady Eve)focust hij op het vrouwelijke standpunt. De Palma kruipt in de geest van zijn vrouwelijke personages en heeft oog voor hun emoties terwijl de mannelijke personages clichématig en symbolisch blijven. Dat blijft wel de blinde vlek in de female gaze van De Palma en Lehman.

Maar de spanning is te snijden, Bret Easton Ellis heeft het over “a fast-moving page turner, breathlessly paced”, en via deze ‘suspense’ belanden we uiteraard bij De Palma’s idool Alfred Hitchcock. Er is een letterlijke verwijzing naar (een Franse remake van) Vertigo, de Eiffeltoren fungeert als dramatische landmark en moord wordt nadrukkelijk verbonden met zowel voyeurisme als mise-en-scène. Met mis- en verleiding. “The camera is a come-on. People instinctively flirt with it” zegt Nick tegen Fanny die stelt dat haar videofilms van Rogers onschuldig waren, “je was geen vlieg op de muur, je aanwezigheid deed de balans omslaan.” Nicks camera, zijn male gaze, zal ook een oncontroleerbaar wapen blijken. Kijken en de dood blijven verbonden bij De Palma.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Filmmagie, n° 707, september 2020)

Brian De Palma & Susan Lehman, Are Snakes Necessary?, Titan Books, Hard Case Crime, London, 2020, 239 pag.